Τι είναι η κοτσάνα ; Σε τι διαφέρει από τη βλακεία και από τη μαλακία ;
Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που την προσδιορίζουν ;
Επιχειρούμε εδώ μία αποσαφήνιση της έννοιας που τόσο συχνά χρησιμοποιούμε.
Ορισμός: Κοτσάνα λέγεται η προφορικώς διατυπωμένη ανοησία, η οποία έχει το χαρακτηριστικό της απροσδόκητης και ρηξικέλευθης επιλογής χρόνου διατύπωσης, όταν δηλαδή δεν περιμένει ο ακροατής να την ακούσει. Αφορά αμιγώς στη χρήση του προφορικού λόγου, σε αντίθεση με τη βλακεία ή τη μαλακία, οι οποίες δεν προσδιορίζουν λόγο αποκλειστικά, αλλά ενδεχομένως να προσδιορίζουν δράση, καθώς επίσης ενδέχεται να διατυπώνονται και γραπτώς.
Προσωπική μου άποψη, είναι ότι προέρχεται από τους εργάτες συγκομιδής και επεξεργασίας ζαρζαβατικών, οι οποίοι κατά το στάδιο της αποκοπής του κοτσανιού π.χ. της αγκινάρας, το εκτοξεύουν προς ρίψη στους κάλαθους αχρήστων, όμως τινά εξ αυτών λοξοδρομούν ή ανακλώνται στο χείλος του κάλαθου και χτυπούν άλλους ανύποπτους εργάτες.
Τρόποι ρίψης της κοτσάνας.
1. Ο χαλαρός – απαλός. Τότε λέμε: Αυτός αμόλησε κοτσάνα. Η κοτσάνα είναι ήπιας ισχύος.
2. Ο ανώνυμος, όταν ο δράστης δεν είναι γνωστός. Τότε λέμε: –Μούρθε μια κοτσάνα…
3. Ο σφοδρός που ενέχει κινδύνους ατυχήματος. Τότε λέμε: Αμάν μούβγαλες το μάτι. Τι κότσάνα ήταν αυτή που εκτόξευσες ; Στην περίπτωση αυτή, λαμβάνονται προληπτικά μέτρα προστασίας κατά των κοτσανών, καθότι υπάρχει κίνδυνος ρεζιλέματος. Η κατηγορία αυτή ενδημεί λίαν στα φιλικά ζεύγη, όπερ χωρίς αντικοτσανικά μέτρα παραμονεύει μέγας κίνδυνος διάζευξης.
4. Η κοτσάνα – Ναπάλμ. Στην περίπτωση αυτή, άπαξ και εκστομισθεί δεν υπάρχει τρόπος ανάκλησης, δηλαδή δε σώζεται με τίποτα. Συγκεντρώνει και άλλα είδη όπως βλακεία, ανοησία, πατάτα, μαλακία, παπαρδέλα και έτσι ενισχυμένη, βάζει φωτιά στην ομήγυρη.
Τα είδη της Κοτσάνας:
1. Κοτσάνα Γεωμετρίας, τοπολογίας, γεωγραφίας, αντίληψης χώρου. Π.χ οι ρήσεις του πρωθυπουργού, για στροφή και αλλαγή πορείας 360 μοιρών, διάκρισης μεταξύ Λέσβου και Μυτιλήνης, κ.α.
2. Κοτσάνα επιστημονική. Π.χ. ένας μαθητής μου πριν πολλά χρόνια, όταν του δίδασκα ότι οι συσκευές στο σπίτι μας είναι ηλεκτρικά συνδεδεμένες παράλληλα, είχε την απορία: -Κύριε, τα έπιπλα στο σπίτι μας πως είναι συνδεδεμένα ;
3. Κοτσάνα αλλαγής φύλου. Π.χ πριν μερικά χρόνια, ο υφυπουργός της Ν.Δ. Θανάσης Μπούρας, άλλαξε φύλο στο Νομπελίστα Κρούγκμαν και τον έκανε κυρία Κρούγκμαν.
4. Κοτσάνα χρονική. Π.χ. μία μαθήτριά μου πριν πολλά χρόνια, όταν της παρέδωσα το πρόγραμμα των πανελλαδικών εξετάσεων, μου διευκρίνισε ότι δεν θα συνεχίσει να κάνει φροντιστήριο μετά τις πανελλαδικές !
5. Κοτσάνα από κεκτημένη ταχύτητα. Π.χ. ο γενικός γραμματέας του Κ.Κ.Ε. Δημήτρης Κουτσούμπας, στο συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών είχε πει το περίφημο: -Ότι και να λέτε εσείς, εγώ θα διαφωνώ !
6. Κοτσάνα Ιστορική. Π.χ. ο βουλευτής της Ν.Δ. Μιχάλης Ταμήλος που είπε το ιστορικό: -Θα διώξουμε την Τρόικα, όπως ο Οδυσσέας την Κλεοπάτρα !
7. Κοτσάνα καθαρευούσης. Π.χ. ο δικτάτωρ Παπαδόπουλος, με το επικό: «Οι φοιτηταί, υπό την μέθην της μορφώσεως, αποσπώσι λίθους εκ των ρείθρων και τας εκτοξεύωσι επί της κεφαλής του συστήματος»
8. Κοτσάνα «αξάν». Π.χ. ο μνημειώδης Πολάκης, με το viral «ΚΟΠΥ ΠΑΣΤΕ»
9. Κοτσάνα στερεοφωνική, που περιέχει δύο κοτσάνες μέσα σε μία μόνο πρόταση. Π.χ. η μνημειώδης ρήση του πρωθυπουργού: – Η Εθνική οδός Αθηνών – Κορίνθου ήταν θρυλική για την επικινδυνότητα και την ταλαιπωρία που εξασφάλιζε, ιδιαίτερα σε συνθήκες μαζικής εξόδου !
