Ο Κώστας Αποστολάκης μεγάλωσε κι ανδρώθηκε με τα πενιχρά μέσα που προσέφερε το φτωχό Ρέθυμνο τις δύσκολες δεκαετίες του ’40 και του ’50. Πολύ νέος, μόλις στα 11, γνωρίζει τον κόσμο της μουσικής στη μικρή τότε Φιλαρμονική του Δήμου, όπου παραμένει ενεργό μέλος, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’50, όταν συνεχίζει τις μουσικές του σπουδές στην Αθήνα, ως μαθητής του Μανόλη Καλομοίρη στη Μουσική Θεωρία, του Αντίοχου Ευαγγελάτου στη Μορφολογία και την Ιστορία της Μουσικής, του Μιλτιάδη Κουτούγκου στην Αρμονία και του Μάριου Βάρβογλη στην Ενορχήστρωση. Στη διάρκεια της φοίτησής του διακρίνεται πολλές φορές για τις επιδόσεις του, υποχρεώνοντας τον ίδιο τον Βάρβογλη να τον αναφέρει ονομαστικά στην προσωπική του βιογραφία ως έναν εκ των «εκλεκτών» μαθητών του.
Σχεδόν παράλληλα με τις σπουδές του ο Κώστας Αποστολάκης εκπληρώνει τη στρατιωτική του θητεία στην μπάντα της Πολεμικής Αεροπορίας. Τα χρόνια της παραμονής του στην Αθήνα αποτελούν μια περίοδο γόνιμη και δημιουργική. Την εποχή αυτή έχει την ευκαιρία να γνωριστεί και να σχετιστεί με σημαντικούς ανθρώπους της μουσικής, όπως ο Χρήστος Λεοντής, ο Κώστας Χατζής, ο Γιάννης Μαρκόπουλος και ο Σπύρος Παπαβασιλείου.
Αρκετοί άνθρωποι τον βοηθούν στα πρώτα βήματα της μουσικής του πορείας. Ο ίδιος δεν τους ξεχνά ποτέ και τους μνημονεύει ακόμα και σήμερα ως ένδειξη ευγνωμοσύνης. Κανένας όμως δεν επηρεάζει περισσότερο τον Κώστα Αποστολάκη από τον καταξιωμένο και διακεκριμένο σήμερα Ρεθεμνιώτη μουσικοσυνθέτη Μπάμπη Πραματευτάκη. Ο Μπάμπης Πραματευτάκης, ήδη από την δεκαετία του ’50, γίνεται για τον Αποστολάκη ένας πραγματικός μέντορας που, εκτός από τις μουσικές γνώσεις, προσφέρει και την εμπνευσμένη καθοδήγησή του.
Το 1962 ο Κώστας Αποστολάκης, παρά τις ευνοϊκές προοπτικές που παρουσιάζονται γι’ αυτόν στην Αθήνα, επιστρέφει στο Ρέθυμνο και επωμίζεται το καθήκον να αναβιώσει μια παρηκμασμένη τότε Φιλαρμονική. Λίγα χρόνια αργότερα συμμετέχει και διακρίνεται, μεταξύ εκατοντάδων υποψηφίων, σ’ έναν εξαιρετικά απαιτητικό δημόσιο διαγωνισμό και κερδίζει επάξια μια θέση εκπαιδευτικού στο δημόσιο σχολείο.
Την περίοδο της συνταγματικής εκτροπής παραμένει ασυμβίβαστος, στέκεται δίπλα σε καλούς φίλους που στοχοποιούνται, ενώ παράλληλα εκπονεί ένα σημαντικό εκπαιδευτικό έργο, μεταδίδοντας την αγάπη του για τη μουσική στους νέους, οργανώνοντας μια εξαιρετική μπάντα, δημιουργώντας αξιοπρόσεκτα μουσικά σύνολα, προσφέροντας στην ρεθεμνιώτικη κοινωνία, για πρώτη φορά στα χρονικά, την ευκαιρία να παρακολουθήσει μουσικές εκδηλώσεις υψηλού επιπέδου. Πολλοί από τους επιφανέστερους πολίτες της σημερινής κοινωνίας του Ρεθύμνου, τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, υπήρξαν μαθητές του Κώστα Αποστολάκη.
Σε μια εποχή για την εκπαίδευση πολύ διαφορετική από τη σημερινή ο Κώστας Αποστολάκης διαθέτει το χάρισμα να προσεγγίζει τους νέους, να κερδίζει την εμπιστοσύνη τους και – το κυριότερο – να τους προσφέρει τον χρόνο και τις γνώσεις του όχι μόνο στη Μουσική αλλά και σε άλλα μαθήματα. Και όλα αυτά χωρίς να δέχεται καμία χρηματική αμοιβή. Μέχρι το 1970 μοιράζει τη ζωή του ανάμεσα στο σχολείο και τη Φιλαρμονική, όταν τα ανυπέρβλητα εμπόδια της πραγματικότητας τον απομακρύνουν από τη θέση του Αρχιμουσικού. Οι δυσκολίες διακόπτουν προσωρινά, αλλά δεν αναστέλλουν την εκπλήρωση του οράματος ενός ανθρώπου με αυτοπεποίθηση, αποφασιστικότητα και ισχυρή βούληση.
Το 1976 δημιουργεί, στο υπόγειο του τότε Γυμνασίου Αρρένων, έναν οργανωμένο αμφιθεατρικό χώρο μουσικής διδασκαλίας και εκδηλώσεων, με σκοπό τι άλλο; Να φέρει περισσότερα παιδιά κοντά στη μουσική. Αλλά το 1982 αποτελεί το «έτος-ορόσημο» στην πολύχρονη σταδιοδρομία του. Οι συνθήκες είναι καλύτερες, οι προϋποθέσεις περισσότερο ρεαλιστικές. Ο Αποστολάκης επιχειρεί μια νέα αρχή μέσα στο κτίριο του Δημαρχείου Ρεθύμνου, όπου οργανώνει χώρο υποτυπώδους μουσικής μελέτης. Παράλληλα δεν σταματά ν’ αναζητά την κατάλληλη εγκατάσταση που θα καλύπτει πληρέστερα τις προδιαγραφές λειτουργίας μιας Δημοτικής Φιλαρμονικής.
Μια μέρα η προσοχή του κεντρίζεται από μια αρμαθιά κλειδιών παλαιών, σχεδόν σκουριασμένων, στην ανοικτή κλειδοθήκη του Δημαρχείου. Ρωτά και μαθαίνει. Η απάντηση που λαμβάνει τον ικανοποιεί. Τα κλειδιά ανήκουν στο κτίριο της παλαιάς Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, στην οδό Κουντουριώτη 115. Ο Αποστολάκης ζητά τη μεταστέγαση της Φιλαρμονικής στο εγκαταλελειμμένο κτίριο. Στην προσπάθεια της ανασυγκρότησης έχει την αμέριστη υποστήριξη, ηθική και υλική, από τον τότε αντιδήμαρχο, παιδικό φίλο και κουμπάρο του Θοδωρή Αραμπατζόγλου.
Παράλληλα, με χορηγίες γνωστών και σημαντικών φίλων και με μπόλικη συλλογική και προσωπική εργασία του ίδιου, των συνεργατών του, των μαθητών και των γονέων ανακατασκευάζει ολοκληρωτικά το κτίριο. Οι αντιξοότητες είναι μεγάλες, αλλά παροιμιώδης έχει μείνει στη μνήμη των αυτοπτών μαρτύρων ο απαράμιλλος ζήλος του. Ο Αποστολάκης είναι τόσο ανυπόμονος να θέσει σε λειτουργία τη νέα στέγη της Φιλαρμονικής, ώστε δεν διστάζει να κατεδαφίζει τοίχους μόνος του μέσα στη νύχτα…
Στη νέα αυτή εποχή, ο Δήμος Ρεθύμνου, υπό την αρχή πρώτα του Χρήστου Σκουλούδη και αργότερα του Δημήτρη Αρχοντάκη, άλλοτε με μεγαλύτερες και άλλοτε με μικρότερες δυνατότητες, προσφέρει σημαντική βοήθεια. Αλλά η βοήθεια δεν είναι πάντα αρκετή! Ο Αποστολάκης, χωρίς να πτοείται, αξιοποιεί παλαιά όργανα και αγοράζει πολλά καινούρια με χορηγίες φίλων, ακόμη και με προσωπικά έξοδα από το υστέρημά του. Επιστρατεύει διαπραγματευτικές και κοινωνικές ικανότητες για την προμήθεια του απαραίτητου εξοπλισμού και των οικοδομικών υλικών. Εργάζεται σκληρά καθημερινές, Σαββατοκύριακα, αργίες και εορτές, σε κάθε είδους τεχνικές εργασίες, πάντα με μοναδικό σκοπό να παραδώσει στη ρεθεμνιώτικη κοινωνία έναν χώρο κατάλληλο να φιλοξενήσει τη μουσική εκπαίδευση παιδιών. Με τη συνδρομή του τότε Περιφερειάρχη και μετέπειτα βουλευτή Μανόλη Λουκάκη εξασφαλίζει ακόμα και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, με την οποία η Δημοτική Φιλαρμονική καλύπτει σημαντικές λειτουργικές ανάγκες και εισέρχεται σε περίοδο ταχύτατης ανάπτυξης.
Παράλληλα με την ανακατασκευή του κτιρίου ο Αποστολάκης απευθύνεται στην εκπαιδευτική κοινότητα και την κοινωνία του Ρεθύμνου και κατορθώνει να προσελκύσει στον χώρο της μουσικής γενικά και της Φιλαρμονικής ειδικότερα πάρα πολλά παιδιά. Είναι η εποχή που η Φιλαρμονική ανοίγει την αγκαλιά της και υποδέχεται ως μαθητές και μαθήτριες τα περισσότερα από τα παιδιά που σήμερα ως καλλιτέχνες, καλλιτέχνιδες, μουσικοί και δάσκαλοι μουσικής διακρίνονται εντός κι εκτός Ρεθύμνου, στηρίζοντας το στέρεα κτισμένο οικοδόμημα της μουσικής παιδείας της πόλης. Με κόστος φυσικό, ψυχικό και οικονομικό, κάνει αυτοσκοπό της ζωής του την ανάπτυξη της Φιλαρμονικής. Πολύτιμοι και άμεσοι συνεργάτες αποδεικνύονται οι παλαιοί μαθητές του, ο Ανδρέας Πλαΐτης και ο αείμνηστος Νίκος Αντωνακάκης.
Πολλά χρόνια αργότερα, για τον τρόπο που σκέπτεται και λειτουργεί, αποκαλύπτει σημαντικές λεπτομέρειες με άρθρο του στον τοπικό τύπο ο παιδικός του φίλος Μιχάλης Ηλιακάκης: «Θα μπορούσε (εννοεί: ο Κώστας Αποστολάκης) να εκμεταλλευτεί τη Φιλαρμονική για ίδιον όφελος, όμως συνέβη το ακριβώς αντίθετο, όταν, ενώ τον καλούσαν να παραδίδει ιδιωτικά μαθήματα, εκείνος απαντούσε ότι τα παιδιά πρέπει να έλθουν στη Φιλαρμονική για δωρεάν μαθήματα, πέραν του ότι κατά καιρούς προσέφερε τις υπηρεσίες του αμισθί πληρώνοντας μάλιστα με δικά του χρήματα και καθηγητές πολλές φορές ανάλογα με τις περιστάσεις».
Ο Κώστας Αποστολάκης ως άξιος παιδαγωγός περιθάλπει με πραγματική αγάπη τη νέα γενιά του Ρεθύμνου. Οργανώνει και διευθύνει την ταχύρρυθμη εκπαίδευσή της, βασισμένη σ’ ένα πρωτότυπο μικτό σύστημα παραδοσιακής εκπαίδευσης και αλληλοδιδακτικής μάθησης, την καθοδηγεί, την συμβουλεύει, την προστατεύει από τις κακοτοπιές, συμπαραστέκεται στις δυσκολίες της, κατανοεί τις εφηβικές ανησυχίες, την αντιμετωπίζει με δίκαιη αυστηρότητα ή μετρημένη επιείκεια ανάλογα με την περίπτωση. Έχει απόλυτη συνείδηση της ευθύνης που έχει αναλάβει, να διαμορφώσει μουσικά την ατίθαση νιότη και να «κτίσει» τον χαρακτήρα της με βάση τις ηθικές αρχές που και ο ίδιος έχει ακολουθήσει στην πορεία της ζωής του. Χωρίς υπερβολή λειτουργεί σαν δεύτερος πατέρας…
Βασικός στόχος του είναι να γίνει η Φιλαρμονική «στέκι» της νεολαίας. Να έρχονται όλα τα παιδιά της πόλης, να γνωρίζουν τη μουσική, να συμμετέχουν ενεργά σε όλες τις δραστηριότητες και παράλληλα να δημιουργούν φιλίες και παρέες, να κοινωνικοποιούνται σε ένα περιβάλλον ιδανικό για τον σκοπό αυτό. Πρόκειται για ένα εγχείρημα που απέδωσε πολύ γρήγορα καρπούς, παραδίδοντας στην κοινωνία μια καινοτόμο και πολύ προοδευτική επιλογή εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας, μοναδική στο Ρέθυμνο την εποχή της δημιουργίας της, εξαιρετικά προχωρημένη όμως ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα. Η προσπάθειά του επιβραβεύεται για πρώτη φορά το 1988, όταν του απονέμεται το «Βραβείο ήθους, κοινωνικής δράσης και αυτοθυσίας» για τη συμβολή του στην ανάπτυξη και την ανάδειξη της Δημοτικής Φιλαρμονικής Ρεθύμνου.
Παράλληλα, ο Κώστας Αποστολάκης διαθέτει το γνήσιο μουσικό αισθητήριο να διακρίνει τα μεγαλύτερα ταλέντα, τα οποία παροτρύνει με θέρμη να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν τις μουσικές τους σπουδές, να προχωρήσουν με γοργά βήματα στη μουσική τους κατάρτιση. Τα πρώτα χρόνια και με τις παρεμβάσεις του ίδιου και σημαντικών φίλων μεγάλη ναυτιλιακή εταιρεία της Κρήτης προσφέρει δωρεάν μετακίνηση στους νέους και τις νέες μουσικούς του Ρεθύμνου που επιθυμούν να σπουδάσουν στα ωδεία της Αθήνας. Αργότερα και μετά από μακροχρόνια προσπάθεια επιτυγχάνει την ίδρυση του Δημοτικού Ωδείου Ρεθύμνου. Σχεδόν ταυτόχρονα είναι καθοριστική η επιρροή που ασκεί για την ίδρυση στο Ρέθυμνο ενός από τα πρώτα Μουσικά Σχολεία της ελληνικής επικράτειας.
Χάρη στο πολύχρονο δημιουργικό έργο του Κώστα Αποστολάκη και των δεκάδων μουσικών που ανέδειξε, το επίπεδο της παρεχόμενης μουσικής παιδείας του τόπου, από τη δεκαετία του 1980 και εξής, όχι μόνο αναγεννάται, αλλά οδηγείται σ’ ένα ύψος που κανείς μέχρι τότε δεν είχε φανταστεί.
………………………..………….…….
Πριν λίγες μέρες, την Κυριακή 1 Οκτωβρίου, εκατοντάδες πολίτες του Ρεθύμνου, αγαπημένοι φίλοι και ιδιαίτερα πολλοί μαθητές του Κώστα Αποστολάκη, τα δικά του «παιδιά», όπως συνηθίζει να λέει, διοργάνωσαν μια τιμητική βραδιά, για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους, να τον ευχαριστήσουν για όσα έχει προσφέρει, για τις αρχές που έχει διδάξει, για την αγάπη που έχει δώσει, για την «καθαρή» καρδιά, με την οποία ακόμα και σήμερα προτρέπει όλους τους γονείς να φέρουν τα παιδιά τους στη μουσική, να φέρουν τα παιδιά τους στη Δημοτική Φιλαρμονική Ρεθύμνου! Μεταξύ των μαθητών του και πολλοί εξαιρετικά ταλαντούχοι καλλιτέχνες, που ο ίδιος προσωπικά και η Φιλαρμονική ως δημοτικός θεσμός βοηθήσαν να αναδειχθούν. Την περασμένη Κυριακή του επέστρεψαν ένα μικρό μέρος όσων διδάχθηκαν από εκείνον! Αυτή την αναγνώριση ο Κώστας Αποστολάκης τη δικαιούται και την αξίζει∙ και αποτελεί μεγάλο ευτύχημα που αυτή η αναγνώριση έρχεται σήμερα που είναι υγιής και δυνατός και μπορεί να τη χαρεί.
Στην πορεία της διαδρομής του ο Κώστας Αποστολάκης πέτυχε πολλά και σημαντικά. Με την υπομονή, την επιμονή, τον παρορμητισμό, την αποφασιστικότητα, την αισιοδοξία, την οργανωτικότητα, τη δημιουργικότητα, τη δοτικότητα, τον δυναμισμό, την αποτελεσματικότητα, τα ταλέντα, τη σκληρή εργασία και την αυτοθυσία του. Πάνω απ’ όλα όμως πέτυχε να διαμορφώσει με τον πιο υγιή τρόπο εκατοντάδες νεανικές ψυχές. Η κοινωνία του Ρεθύμνου αναγνωρίζει το έργο και την προσφορά του. Αναγνωρίζει ότι, αν δεν υπήρχε ο Κώστας Αποστολάκης, η μουσική παιδεία του τόπου δεν θα είχε τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα, δεν θα ήταν ανεπτυγμένη σ’ αυτό το υψηλό επίπεδο.
Όσοι τον γνωρίζουν προσωπικά συνηθίζουν, ακόμα και σήμερα, να λένε ότι «κανένας λογικός άνθρωπος δεν ξεκινά με μια αρμαθιά κλειδιά, για να κάνει σχολείο ένα μπουντρούμι». Ο Κώστας Αποστολάκης κατάφερε να τους διαψεύσει! Απέδειξε ότι εκεί που το όραμα συνδυάζεται με τον ρεαλισμό, η συγκυρία με τον προγραμματισμό, η καλή τύχη με τη λογική σκέψη και τα εμπόδια της πραγματικότητας με την αποφασιστικότητα και την ισχυρή βούληση, όλα μπορούν να συμβούν! Όλοι όσοι κουβαλούν ένα μικρό ή μεγάλο μέρος από την παρακαταθήκη του Κώστα Αποστολάκη νιώθουν έντονη την ευγνωμοσύνη κι εύχονται να παραμένει υγιής, ώστε να συνεχίσει ν’ αποτελεί για τους μαθητές του, τους φυσικούς συνεχιστές του έργου του, το καλύτερο παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνεται κάθε μικρός ή μεγάλος στόχος στη ζωή.
ΥΓ1: Το κείμενο αποτελεί διασκευή ομιλίας που εκφωνήθηκε στην εκδήλωση προς τιμή του Κώστα Αποστολάκη την πρώτη μέρα του Οκτώβρη 2017.
ΥΓ2: Για τη συγκέντρωση σημαντικών πληροφοριών πολλές ευχαριστίες οφείλονται, μεταξύ άλλων, στον κύριο Ανδρέα Πλαΐτη, στην κυρία Φωφώ Δασκαλάκη και στον κύριο Μιχάλη Ηλιακάκη.
Πηγή: εφημερίδα «Κρητική Επιθεώρηση» (Ρέθυμνο)
