Κατεβάστε το αρχείο: Ενότητα 5 – Ασκήσεις στους χρόνους, στις φωνές και στις διαθέσεις του ρήματος
Επιμέλεια: Ρία Ροροπούλου, Φιλόλογος
ΘΕΩΡΙΑ
ΦΩΝΕΣ
- Κάθε φωνή έχει δύο συζυγίες.
-
◗ Η δεύτερη συζυγία κάθε φωνής χωρίζεται σε δύο τάξεις, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:
ΦΩΝΗ
Ενεργητική
-ω
Παθητική
-μαι
ΣΥΖΥΓΙΑ
ΤΑΞΗ
ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ
α’
-ω
γράφω
β’
α’
-άω, -ώ
αγαπάω,-ώ
β’
-ώ
μπορώ
α’
-ομαι
λέγομαι
β’
α’
-ιέμαι
αγαπιέμαι
β’
-ούμαι
οδηγούμαι
ΠΡOΣOΧΗ: Oι παραπάνω διακρίσεις αφορούν τη μορφή μόνο και όχι τη σημασία του ρήματος.
ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ
- Υπάρχουν ρήματα τα οποία έχουν ενεργητική σημασία, φανερώνουν δηλαδή ότι το υποκείμενο κάνει κάτι, ενεργεί, π.χ. τρέχω, παίζω. Τα ρήματα αυτά έχουν ενεργητική διάθεση και βρίσκονται συνήθως στην ενεργητική φωνή.
- Υπάρχουν ρήματα τα οποία έχουν παθητική σημασία, φανερώνουν δηλαδή ότι το υποκείμενο «παθαίνει» κάτι, δέχεται το αποτέλεσμα μιας ενέργειας, π.χ. τραυματίζομαι, χτυπώ. Τα ρήματα αυτά έχουν παθητική διάθεση και βρίσκονται συνήθως στην παθητική φωνή.
- Υπάρχουν ρήματα τα οποία φανερώνουν ότι το υποκείμενο είναι ο δράστης και ο δέκτης μιας ενέργειας, δηλαδή κάνει κάτι και ταυτόχρονα δέχεται το αποτέλεσμα της ενέργειας αυτής, π.χ. χτενίζομαι, αγκαλιάζομαι. Τα ρήματα αυτά έχουν μέση διάθεση και βρίσκονται συχνά στην παθητική φωνή.
- Υπάρχουν ρήματα τα οποία φανερώνουν ότι το υποκείμενο βρίσκεται απλώς σε μια κατάσταση, ούτε ενεργεί ούτε παθαίνει κάτι, π.χ. κοιμάμαι, κάθομαι. Τα ρήματα αυτά έχουν ουδέτερη διάθεση.
ΠPOΣOXH: Oι διαθέσεις αφορούν τη σημασία του ρήματος.
