Κατεβάστε το αρχείο: Αριστοτέλη Πολιτικά 20 – Πλάτωνα Πρωταγόρας 7 (Κριτήριο αξιολόγησης)
Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ :Αριστοτέλη Πολιτικά, Ενότητα 20ή(Θ 2, 1-4) Πλάτωνα Πρωταγόρας ενότητα 7η.
Το διδαγμένο κι η μετάφραση του δεν δίνονται για λόγους οικονομίας χώρου.
Β. ΑΔΙΔΑΚΤΟ Πλάτωνος, Ἀπολογία Σωκράτους 35e.1.-36.b.1
Ο Σωκράτης σχολιάζει το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας για την καταδίκη του.
Τὸ μὲν μὴ ἀγανακτεῖν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἐπὶ τούτῳ τῷ γεγονότι, ὅτι μου κατεψηφίσασθε, ἄλλα τέ μοι πολλὰ συμβάλλεται, καὶ οὐκ ἀνέλπιστόν μοι γέγονεν τὸ γεγονὸς τοῦτο, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον θαυμάζω ἑκατέρων τῶν ψήφων τὸν γεγονότα ἀριθμόν. οὐ γὰρ ᾠόμην ἔγωγε οὕτω παρ’ ὀλίγον ἔσεσθαι ἀλλὰ παρὰ πολύ· νῦν δέ, ὡς ἔοικεν, εἰ τριάκοντα μόναι μετέπεσον τῶν ψήφων, ἀπεπεφεύγη[1]ἄν. Μέλητον μὲν οὖν, ὡς ἐμοὶδοκῶ, καὶ νῦν ἀποπέφευγα, καὶ οὐ μόνον ἀποπέφευγα, ἀλλὰ παντὶ δῆλον τοῦτό γε, ὅτι εἰ μὴ ἀνέβη Ἄνυτος καὶ Λύκων κατηγορήσοντες ἐμοῦ, κἂν ὦφλε χιλίας δραχμάς, οὐ μεταλαβὼν τὸ πέμπτον μέρος τῶν ψήφων.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Α1.Ποιά είναι τα θέματα που σχετίζονται με την παιδεία και πρέπει να εξεταστούν;
Α2. Πού οφείλεται ο προβληματισμός που υπήρχε την εποχή του Αριστοτέλη για τον χαρακτήρα, το περιεχόμενο και τους στόχους της παιδείας; Παραθέστε το χωρίο.
Α3. «Ὅτι μὲν οὖν νομοθετητέον περὶ παιδείας καὶ ταύτην κοινὴν ποιητέον, φανερόν·»: Ο χαρακτήρας της παιδείας σύμφωνα με τον Αριστοτέλη συνάδει με τον χαρακτήραεκείνης της παιδείας που προβάλλει ο Πρωταγόρας στο απόσπασμα της 7ης ενότητας; «Στην πραγματικότητα, αρχίζουν από την παιδική ηλικία να διδάσκουν και να νουθετούν…Και οι δάσκαλοι άλλωστε γι ’αυτό φροντίζουν κυρίως.»
Α4.α. Να σχηματίσετε πέντε ονοματικά σύνολα με παράγωγα απλά ή σύνθετα του ρήματος «ἀπεργάζονται».
β. Να επισημάνετε τους λεκτικούς τύπους του διδαγμένου κειμένου με τους οποίους συγγενεύουν ετυμολογικά οι επόμενες λέξεις: αδιαθεσία, λαθρεπιβάτης, ανάταση, διαιρέτης, φάντασμα.
Α5. Να χαρακτηρίσετε σωστές ή λανθασμένες τις παρακάτω προτάσεις.
α. Ο Αριστοτέλης έφυγε από την Αθήνα όταν πέθανε ο Αλέξανδρος το 333 π.Χ.
β. Στα χρόνια της ωριμότητας του ο Αριστοτέλης είναι αδιάλλακτος και αυστηρός στην κριτική του.
γ. Στο β’ βιβλίο των Ηθικών Νικομαχείων ο Αριστοτέλης μιλά για την ευδαιμονία.
δ. Τα Ηθικά Νικομάχεια γράφονται πριν τα Πολιτικά.
ε. Ο Αριστοτέλης πέθανε το 323 π.Χ στην Χαλκίδα.
Β. Να μεταφράσετε το αδίδακτο κείμενο.
Β1. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους:
| ὦ ἄνδρες: ο ίδιος τύπος στον άλλο αριθμό
πολλὰ: υπερθετικός βαθμός παντὶ: ο ίδιος τύπος στο θηλυκό γένος ὀλίγον: συγκριτικός βαθμός ἐμοῦ: ο ίδιος τύπος στο γ´ πρόσωπο |
μεταλαβὼν: ο ίδιος τύπος στον μέλλοντα
συμβάλλεται: απαρέμφατο αορίστου β´ στην άλλη φωνή ᾠόμην: απαρέμφατο παθητικού αορίστου α´ μετέπεσον: γ´ ενικό προστακτικής στον ίδιο χρόνο ἀνέβη: β´ ενικό προστακτικής στον ίδιο χρόνο |
Β2 α) Να αναγνωρίσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου
β) εἰ τριάκοντα μόναι μετέπεσον τῶν ψήφων, ἀπεπεφεύγη ἄν.Να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο και να τον τρέψετε ώστε να δηλώνει το προσδοκώμενο.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α1. «τίς δ’ ἔσται ἡ παιδεία καὶ πῶς χρὴ παιδεύεσθαι, δεῖ μὴ λανθάνειν.» Ο Αριστοτέλης με αυτά τα δύο ερωτήματα θέτει τη σημασία των θεμάτων που πρέπει να ερευνηθούν ώστε να μπορέσει να καλύψει το ζήτημα της παιδείας. Το πρώτο θέμα είναι ο χαρακτήρας της παιδείας. Δηλαδή, πρέπει να εξεταστεί η φύση της εκπαίδευσης, ο στόχος που θέτει και να υπάρξει μια συμφωνία σχετικά με το πώς θα διαμορφώσει τους μαθητές της. Το δεύτερο ζήτημα είναι ο τρόπος με τον οποίο η εκπαίδευση θα επιτύχει το στόχο της. Είναι φανερό ότι η διελεύκανση των δυο αυτών ζητημάτων είναι αναγκαία ώστε να υπάρξει η θέσπιση νόμων στην συνέχεια.
Α3. Από την φράση αυτή γίνεται αντιληπτό πως ο Αριστοτέλης συνδέει την παιδεία με τη διακυβέρνηση της πολιτείας. Έτσι, η παιδεία είναι πολιτικό θέμα που πρέπει να απασχολεί και τους πολιτικούς και τους νομοθέτες αλλά και τον κάθε πολίτη ξεχωριστά. Ο Σταγειρίτης φιλόσοφος πιστεύει πως η παιδεία είναι επιβεβλημένο να είναι κοινή για όλους, αφού ο στόχος της πόλης, η ευδαιμονία, είναι κοινός και συνάμα επικρίνει την ιδιωτική πρωτοβουλία στην εκπαίδευση και τη δυνατότητα αυτοσχεδιασμού του δασκάλου ή του κηδεμόνα που αναπληρώνουν το κενό της πολιτείας και διδάσκουν ό,τι οι ίδιοι θέλουν στα παιδιά. Από την άλλη πλευρά, διαπιστώνεται και στο απόσπασμα από την 7η ενότητα του Πρωταγόρα η περιγραφή του αθηναϊκού εκπαιδευτικού συστήματος παρουσιάζοντας ο ίδιος τις βαθμίδες που περιλαμβάνει αυτό. Με βάση αυτήν του την περιγραφή, μπορούμε να συναγάγουμε ορισμένα βασικά γνωρίσματά του. Ένα από τα αυτά ήταν ότι η εκπαίδευση είχε ιδιωτικό χαρακτήρα και, επομένως, απευθυνόταν κυρίως στις εύπορες οικογένειες. Η διδασκαλία γινόταν στο σπίτι του μαθητή ή του δασκάλου, ενώ το περιεχόμενο της εκπαίδευσης δεν ήταν σαφώς καθορισμένο από την πολιτεία, αλλά εξαρτιόταν από το κριτήριο του δασκάλου ή της οικογένειας. Με βάση τα παραπάνω, ο Αριστοτέλης υπερασπίζεται τον δημόσιο χαρακτήρα της παιδείας θεωρώντας ότι εφόσον ο σκοπός της πόλης είναι κοινός, κοινή πρέπει να είναι η παιδεία που προσφέρεται χωρίς να αφήνεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Αν στόχος της πολιτείας είναι να οδηγήσει τους πολίτες στην αρετή και κατ’ επέκταση στην ευδαιμονία, που είναι ο ύψιστος σκοπός, ο σκοπός αυτός θα επιτευχθεί, μόνο αν παρέχεται κοινό και ενιαίο περιεχόμενο μόρφωσης σε όλους τους πολίτες.
Α2. Στη φράση: «περί τε τῶν πρὸς ἀρετὴν οὐθέν ἐστιν ὁμολογούμενον…πρὸς τὴν ἄσκησιν αὐτῆς)» φαίνεται η διαφορά των απόψεων σχετικά με το περιεχόμενο της έννοιας της αρετής. Όλοι τιμούν την αρετή, ο καθένας όμως δίνει διαφορετικό περιεχόμενο σε αυτή και επομένως, διαφοροποιείται και ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να ασκείται. Αφού, λοιπόν, οι άνθρωποι ονομάζουν αρετή κάτι διαφορετικό, είναι λογικό να θεωρούν ότι με διαφορετικά μέσα θα την αποκτήσουν οι νέοι. Αν για παράδειγμα κάποιος θεωρεί πως η αρετή σχετίζεται με την ανδρεία, τότε αυτός πιστεύει πως είναι αναγκαία η εκγύμναση του σώματος ώστε να αποκτηθεί αυτή η μορφή αρετής. Αν, αντιθέτως, την αντιλαμβάνεται ως ηθική αρετή τότε θα πιστεύει πως οι νέοι πρέπει να διδάσκονται πρότυπα ηθικής συμπεριφοράς. Παρόμοιο προβληματισμό είχε διατυπώσει και ο Πλάτωνας στον «Λάχητα», όπου αναρωτιόταν πώς μπορούμε να συμβουλέψουμε κάποιον να κατακτήσει πιο εύκολα την αρετή, όταν δεν ξέρουμε καν τι είναι η αρετή.
Α4. Α. εργαστήριο χημείας/ μισθωτή εργασία/ απεργία πείνας/ δημιουργική δραστηριότητα/ εργατικό κέντρο
Β.αδιαθεσία:νομοθετητέον, λαθρεπιβάτης: λανθάνειν, ανάταση: τείνοντα,διαιρέτης: διῃρημένων, φάντασμα: φανερόν.
Α5. α.Λ/ β. Λ/ γ. Λ/ δ. Σ/ ε. Λ
Β. Το ότι δεν αγανακτώ, άνδρες Αθηναίοι, για το γεγονός ότι με κρίνατε ένοχο, οφείλεται σε πολλούς άλλους λόγους και στο ότι είναι κάτι που το περίμενα. Εκείνο όμως που με κάνει να απορώ είναι ο αριθμός των ψήφων και από τις δύο μεριές. Γιατί δεν πίστευα ότι θα καταδικαζόμουν με τόσο μικρή πλειοψηφία, αλλά με πολύ μεγαλύτερη. Τώρα όμως, όπως φαίνεται, αν τριάντα μόνο ψήφοι ήταν διαφορετικές, θα είχα αθωωθεί. Όσον αφορά την κατηγορία του Μέλητου, νομίζω ότι έχει ήδη αποδειχτεί η αθωότητά μου. Και όχι μόνο έχει αποδειχτεί η αθωότητα μου, αλλά είναι σ’ όλους φανερό ότι, αν δεν είχαν παρουσιαστεί για να με κατηγορήσουν ο Άνυτος και ο Λύκων, θα χρώσταγε και χίλιες δραχμές πρόστιμο, επειδή δεν θα έπαιρνε ούτε το ένα πέμπτο των ψήφων.
Β1
| ὦ ἄνδρες:ὦ ἄνερ
πολλὰ:πλεῖστα παντὶ:πάσῃ ὀλίγον:μεῖον ἐμοῦ: οὗ |
μεταλαβὼν: μεταληψόμενος
συμβάλλεται: συμβαλεῖν ᾠόμην: οἰηθῆναι μετέπεσον: μεταπεσέτω ἀνέβη:ἀνάβηθι |
Β2 α) μου: αντικείμενο στο«κατεψηφίσασθε»/ ἔσεσθαι: αντικείμενο στο «ᾠόμην», ειδικό απαρέμφατο/ ἐμοὶ: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου στο «δοκῶ»/ κατηγορήσοντες: επιρρηματική τελική μετοχή συνημμένη στα υποκείμενα («Ἄνυτος καὶ Λύκων») του ρήματος «ἀνέβη»/ τῶν ψήφων: ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική διαιρετική στο «τὸ πέμπτον μέρος»
β)Υπόθεση:εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου («μετέπεσον»)
Απόδοση: Δυνητική οριστική («ἀπεπεφεύγειν ἄν»)
Είδος:Αντίθετο του πραγματικού ή μη πραγματικό
→ Ἐὰν τριάκοντα μόναι μεταπεσοῦνται τῶν ψήφων, ἀποφεύξομαι(προσδοκώμενο).
Επιµέλεια: Μαυρακάκης Μανόλης, Ξηµεράκη Κατερίνα, Ρολάκη Μαρία, Ψαράκη Μάρω
[1]αρχαιότερος δωρικός τύπος που ισοδυναμεί με ἀπεπεφεύγειν
