Ιστορία Προσανατολισμού: Προτεινόμενα θέματα 2019
Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, Φιλόλογου – Ιστορικού
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
ΘΕΜΑ Α1
Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α. Εθνικές γαίες β. Κλήριγκ γ. Οργανικός νόμος του 1900
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση:
α. Η ελληνική ναυτιλία γνώρισε ανάπτυξη στη διάρκεια του 18ου αιώνα.
β. Η ελληνική κυβέρνηση, για να αποτρέψει την οικονομική κρίση κατά τη δεκαετία του 1930, έκανε χρήση των αποθεμάτων της χώρας σε χρυσό και συνάλλαγμα.
γ. Η οργανωμένη βάση του κόμματος των Φιλελευθέρων διέφερε σημαντικά από τη βάση των παραδοσιακών κομμάτων.
δ. Το προσφυγικό ρεύμα Ελλήνων από τη Μικρά Ασία άρχισε μετά την ήττα του ελληνικού στρατού στο μικρασιατικό μέτωπο.
ε. Ο Ύπατος Αρμοστής της Κρητικής Πολιτείας είχε περιορισμένες συνταγματικές εξουσίες.
Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Β1
Αφού συγκρίνετε τα συντάγματα του 1844 και του 1864, να αναφερθείτε στις σπουδαιότερες ομοιότητες και διαφορές τους.
Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Β2
α. Πώς αντιμετώπισαν οι Μεγάλες Δυνάμεις το επαναστατικό κίνημα στο Θέρισο;
β. Να παρουσιάσετε τα αποτελέσματα του επαναστατικού κινήματος στο Θέρισο.
Μονάδες 15 (9+6)
ΘΕΜΑ Γ1.
Βασιζόμενοι στο ακόλουθο παράθεμα και τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε στις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης να αποτρέψει την εισαγωγή στην Ελλάδα της διεθνούς οικονομικής κρίσης του 1929 και τα αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών.
Μονάδες 25
Παράθεμα
Η Ελλάδα έχοντας συνδέσει τη δραχμή με τη λίρα και χάρη στις συνεχείς παρεμβάσεις της κυβερνητικής πολικής, κατόρθωσε να διατηρήσει τη σταθεροποίηση του 1928 για όσο διάστημα η αγγλική λίρα παρέμενε ελεύθερα μετατρέψιμη σε χρυσό. Όμως, αφότου η Αγγλία εγκατέλειψε επίσημα τη χρυσή βάση, η ελληνική σταθεροποίηση δεν είχε πλέον καμιά ελπίδα να διατηρηθεί. Στην υποτίμηση της αγγλικής λίρας, στην αυξανόμενη ζήτηση χρυσού και συναλλάγματος, η κυβέρνηση δεν αντέδρασε. Η Τράπεζα της Ελλάδος εξακολουθούσε να χορηγεί συνάλλαγμα χωρίς ποσοτικούς περιορισμούς. Όμως, μεταξύ των κύκλων του κεφαλαίου, η ιδέα ότι η σταθερότητα της δραχμής θα μπορούσε, με όλα αυτά να διατηρηθεί, θεωρήθηκε γενικά ως απολύτως απραγματοποίητη. Αυτό δημιούργησε μεταξύ των κεφαλαιούχων ένα ρεύμα δυσπιστίας προς τη δραχμή. Όλοι επιδίωκαν να μετατρέψουν το κεφάλαιό τους σε χρυσό ή σε ξένο συνάλλαγμα. Αποτέλεσμα ήταν να εξανεμιστεί σε ελάχιστο χρονικό διάστημα το αντίστοιχο κάλυμμα της Τράπεζας της Ελλάδος. Εμπρός σε αυτήν την κατάσταση, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να θέσει μια σειρά συναλλαγματικών περιορισμών για την προστασία του εθνικού νομίσματος. Όμως, όπως ήταν φυσικό, οι περιορισμοί στη χορήγηση ξένου συναλλάγματος άρχισαν να επιδρούν περιοριστικά και πάνω στην όλη κίνηση του εξωτερικού εμπορίου. Η υποτίμηση της αγγλικής λίρας έκλεινε την αγγλική αγορά για τα ελληνικά προϊόντα, όμως και η Ελλάδα με τη σειρά της, στην προσπάθειά της να προστατεύσει το νόμισμά της, κατέφευγε σε μια σειρά συναλλαγματικών ρυθμίσεων, που κατέληγαν να περιορίζουν την είσοδο των ξένων προϊόντων στην ελληνική αγορά.
Κ. Βεργόπουλος, «Η ελληνική οικονομία από το 1926 ως το 1935», στο Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τόμος ΙΕ, σελ. 328.
ΘΕΜΑ Δ
Δ1.Βασιζόμενοι στα ακόλουθα παραθέματα και τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε στο Σύνταγμα του 1864: α) Τι όριζε αυτό και ποιες διαφορές είχε με το προηγούμενο Σύνταγμα; (12 μονάδες) β) Ποια ασάφειά του εκμεταλλεύτηκε ο Γεώργιος Α’ και ποια λύση δόθηκε; (13 μονάδες)
Μονάδες 25
Κείμενο Α
Το Σύνταγμα του 1864 δεν υπήρξε μόνο το μακροβιότερο στη συνταγματική μας ιστορία, αλλά αποτέλεσε και το βασικό κορμό του Συντάγματος του 1911 και του 1952. Η σημασία του, ως εκ τούτου, ξεπερνά τα στενά χρονικά πλαίσια της εποχής του και φτάνει ουσιαστικά ως τις μέρες μας. Νομικά, η βασική διαφορά του νέου Συντάγματος ως προς το Σύνταγμα του 1844 αφορούσε τη φύση και τη μορφή του πολιτεύματος που αυτό καθιέρωνε. Το Σύνταγμα του 1864 δεν ήταν Σύνταγμα-συνάλλαγμα, αλλά έργο κυριαρχίας Συντακτικής Συνέλευσης. Και τούτο, γιατί τυπικά ο βασιλιάς δεν συνέπραξε στην κατάρτισή του, αφού, σε αντίθεση με ό,τι είχε συμβεί μετά την εξέγερση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, δεν αναγνωρίστηκε ως παράγων της συντακτικής εξουσίας. Ακόμη, το νέο Σύνταγμα, αναγνωρίζοντας το έθνος ως πηγή των εξουσιών (άρθρο 21), επιβεβαίωνε το πέρασμα από τη μοναρχική στη δημοκρατική αρχή, που είχε συντελεστεί τη νύχτα της 10ης Οκτωβρίου 1862. Έτσι, καθιέρωνε ως μορφή του πολιτεύματος τη βασιλευομένη δημοκρατία, αντί της συνταγματικής μοναρχίας. Ενόψει της διπλής αυτής διαφοράς, η σημασία πολλών από τις διατάξεις του Συντάγματος του 1844, που το νέο Σύνταγμα επαναλάμβανε αυτολεξεί –όπως, για παράδειγμα, η εξουσία του βασιλιά «να διορίζει και να παύει τους Υπουργούς αυτού» (άρθρο 31) ή να κυρώνει τους νόμους (άρθρο 36)- άλλαζε ριζικά τόσο ως προς τη νομική του φύση όσο και ως πραγμάτωση μιας συγκεκριμένης πολιτειακής φιλοσοφίας, το Σύνταγμα του 1864 βρισκόταν πολύ εγγύτερα προς τα σύγχρονά του δημοκρατικά Συντάγματα άλλων ευρωπαϊκών χωρών παρά προς το μοναρχικό Σύνταγμα της Ελλάδας του 1844. Το Σύνταγμα του 1864 καθιέρωνε τη δημοκρατική αρχή ή αρχή της λαϊκής κυριαρχίας. Και τούτο, κατ’ αρχάς, με το άρθρο 21 που, 37 χρόνια μετά το Σύνταγμα της Τροιζήνας, όριζε ότι «άπασαι αι εξουσίαι πηγάζουσιν εκ του Έθνους, ενεργούνται δε καθ’ όν τρόπον ορίζει το Σύνταγμα». Κατόπιν, με το άρθρο 44, που καθιέρωνε το λεγόμενο «τεκμήριον της αρμοδιότητος» υπέρ του λαού και των άλλων συντεταγμένων εξουσιών και εις βάρος του βασιλιά. Τέλος, με το άρθρο 66, που εντελώς πρωτοποριακά για την εποχή του, καθιέρωνε την καθολική ψηφοφορία για την ανάδειξη της Βουλής.
Ν.Κ. Αλιβιζάτος, «Το Σύνταγμα και οι εχθροί του στη νεοελληνική Ιστορία 1800-2010», εκδ. Πόλις, Αθήνα 2011, σελ. 117-118.
Κείμενο Β
«Τις πταίει;» (απόσπασμα) Δεν πταίει άρα το πολίτευμα, δεν πταίουσιν οι αντιπρόσωποι του Έθνους, δεν πταίει το Έθνος, αν η Βουλή είναι κατατετμημένη εις πολλά κόμματα και δεν έχει έτοιμην πλειοψηφίαν, όταν ζητηθή. Ας αφεθή να λειτουργήση το πολίτευμα εν τη βεβαιότητι ότι εκ της πλειονοψηφίας της Βουλής μορφούται η κυβέρνησις, και ταχέως θα ίδωμεν την Βουλήν συντασσομένην εις δύο κόμματα. Τα πολλά κόμματα παρ’ ημίν είναι αποτέλεσμα της προσκλήσεως των μειονοψηφιών εις την εξουσίαν. Η ευθύνη άρα πάσης της καταστάσεως ταύτης ανήκει εις τους παραβιάζοντας την κοινοβουλευτικήν αρχήν του σχηματισμού των κυβερνήσεων εκ της πλειοψηφίας της Βουλής.
Χαρίλαος Τρικούπης, «Τις πταίει;», εφημ. Καιροί, 29 Ιουνίου 1874
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ Α1
α.«Εθνικές γαίες» ήταν οι ακίνητες, οι κτηματικές ιδιοκτησίες των Οθωμανών στις περιοχές που περιήλθαν στον έλεγχο του ελληνικού κράτους. Η γη αυτή ανήκε είτε στο οθωμανικό δημόσιο είτε σε μουσουλμανικά ιδρύματα είτε σε ιδιώτες, ως ιδιοκτησία ή ως δικαίωμα νομής (εκμετάλλευσης). Οι περιουσίες αυτές περιήλθαν στην κυριότητα του ελληνικού κράτους «επαναστατικώ δικαίω». Για τις ελληνικές επαναστατικές κυβερνήσεις αποτέλεσαν το πρώτο και, ουσιαστικά, το μόνο κεφάλαιο στη διάρκεια του πολέμου, γι’ αυτό και χρησιμοποιήθηκαν ως υποθήκη για τη σύναψη δανείων ή ως μέσα εξασφάλισης εσόδων, μέσω της εκποίησής τους. Η έκταση των γαιών αυτών μπορεί να υπολογιστεί μόνο κατά προσέγγιση, καθώς το σχετικό με την έγγειο ιδιοκτησία οθωμανικό καθεστώς ήταν περίπλοκο, όπως και οι μηχανισμοί απογραφής των περιουσιακών στοιχείων. Υπολογίζεται ότι η έκταση των εθνικών κτημάτων ανερχόταν χονδρικά σε 4.000.000 έως 5.000.000 στρέμματα. (σχολικό βιβλίο, σελ. 23-24)
β.Ένα από τα μέτρα κρατικού παρεμβατισμού που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που έφτασε και στην Ελλάδα το 1932. Στο εξωτερικό εμπόριο κυριάρχησε προοδευτικά η μέθοδος του διακανονισμού «κλήριγκ». Οι διεθνείς συναλλαγές δεν γίνονταν, δηλαδή, με βάση το μετατρέψιμο συνάλλαγμα αλλά με βάση διακρατικές συμφωνίες που κοστολογούσαν τα προς ανταλλαγή προϊόντα και φρόντιζαν να ισοσκελίσουν την αξία των εισαγωγών με την αντίστοιχη των εξαγωγών, στο πλαίσιο ειδικών λογαριασμών. Για μια χώρα, όπως η Ελλάδα, όπου οι συναλλαγές με το εξωτερικό ήταν έντονα ελλειμματικές, η διαδικασία αυτή, πέρα από τα αρνητικά, είχε και θετικά στοιχεία.(σχολικό βιβλίο, σελ. 54)
γ.Ένα σοβαρό ζήτημα, που επίσης αντιμετωπίστηκε με επιτυχία, ήταν το καθεστώς της τοπικής Εκκλησίας. Με τον Οργανικό Νόμο του 1900, δόθηκε λύση σε ακανθώδη εκκλησιαστικά ζητήματα, όπως ήταν η σχέση της Εκκλησίας της Κρήτης με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η εκλογή Μητροπολίτη και Επισκόπων. Το βασικό σχήμα, που ισχύει με μικρές τροποποιήσεις έως σήμερα, είναι ένα καθεστώς ημιαυτόνομης Εκκλησίας, της οποίας ο Προκαθήμενος εκλέγεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η Κρητική Πολιτεία εκδίδει το Διάταγμα της αναγνώρισης και εγκατάστασής του. (σχολικό βιβλίο, σελ. 208)
ΘΕΜΑ Α2
α. Σ
β. Σ
γ. Λ
δ. Λ
ε. Λ
ΘΕΜΑ Β1
Στο σύνταγμα του 1844, οι κομματικές παρατάξεις συμφώνησαν στην ανάγκη να κατοχυρωθούν ορισμένα θεμελιώδη δικαιώματα: η ισότητα απέναντι στο νόμο, η απαγόρευση της δουλείας, το απαραβίαστο του οικογενειακού ασύλου, η ελευθερία γνώμης και τύπου, η προστασία της ιδιοκτησίας, η δωρεάν εκπαίδευση. Μια αδυναμία ήταν το ότι δεν κατοχυρώθηκε συνταγματικά το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι, πράγμα που μπορούσε να φέρει εμπόδια στη συγκρότηση κομματικών μηχανισμών. Στο σύνταγμα καθορίστηκαν και οι βασιλικές εξουσίες. Μεταξύ των σπουδαιοτέρων ήταν η συμμετοχή του βασιλιά στην άσκηση της νομοθετικής εξουσίας και η αρχηγία του κράτους και του στρατού. Όμως, καμία πράξη του δεν είχε ισχύ χωρίς την προσυπογραφή του αρμόδιου υπουργού. Με άλλες διατάξεις, κατοχυρωνόταν, με ελάχιστους περιορισμούς, το δικαίωμα της καθολικής ψηφοφορίας για τους άνδρες, ρύθμιση που αποτελούσε παγκόσμια πρωτοπορία, οριζόταν η εκλογική διαδικασία, σύμφωνα με την οποία οι εκλογείς μπορούσαν να δώσουν θετική ψήφο σε όσους υποψηφίους ήθελαν, συμπληρώνοντας ψηφοδέλτια, ακόμη και διαφορετικών Συνδυασμών και προβλεπόταν η ύπαρξη Βουλής και Γερουσίας. Οι γερουσιαστές θα διορίζονταν από τον βασιλιά και θα διατηρούσαν το αξίωμά τους ισόβια. Στο σύνταγμα του 1864 ως πολίτευμα ορίστηκε η βασιλευομένη δημοκρατία. Κατοχυρώθηκαν μεταξύ άλλων η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, η άμεση, μυστική και καθολική (για τον ανδρικό πληθυσμό) ψήφος με σφαιρίδια, η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και η ελευθερία του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι, η οποία άνοιγε το δρόμο για την ελεύθερη συγκρότηση κομμάτων.
Συγκρίνοντας τα δύο συντάγματα εντοπίζουμε κάποιες ομοιότητες και αρκετές διαφορές. Και τα δύο συντάγματα κατοχύρωσαν την ελευθερία γνώμης και Τύπου, προέβλεπαν τη συμμετοχή του βασιλιά στην εκτελεστική και νομοθετική εξουσία και ως προς τις εκλογές κατοχύρωσαν την άμεση και μυστική ψηφοφορία. Σε σχέση με το πολίτευμα τα δύο συντάγματα διαφέρουν, καθώς το σύνταγμα του 1844 όριζε ως πολίτευμα τη συνταγματική μοναρχία ενώ εκείνο του 1864 τη βασιλευομένη δημοκρατία. Επιπλέον το σύνταγμα του 1864 κατοχύρωσε το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι, πράγμα που δεν έκανε αυτό του 1844. Ως περισσότερο φιλελεύθερο, το σύνταγμα του 1864 κατήργησε τη Γερουσία, η οποία είχε θεσπιστεί από το αρκετά πιο συντηρητικό σύνταγμα του 1844. Τέλος ενώ και τα δύο συντάγματα θέσπισαν την άμεση και μυστική ψηφοφορία για τους άντρες, το μεν σύνταγμα του 1844 είχε κάποιους περιορισμούς σε σχέση με την καθολικότητα και η διενέργειά των εκλογών θεσπίστηκε να γίνεται με ψηφοδέλτιο, ενώ αντίθετα το σύνταγμα του 1864 θέσπισε την καθολική ψηφοφορία με σφαιρίδια. (σχολικό βιβλίο, σελ. 71-72, 78)
ΘΕΜΑ Β2
α.Οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν τήρησαν ενιαία στάση έναντι των επαναστατών. Οι περισσότερες ανέμεναν τις εξελίξεις και μόνο η Ρωσία υποστήριζε φανερά τον Πρίγκιπα. Ρωσικό πολεμικό κανονιοβόλησε επανειλημμένα τις θέσεις των επαναστατών στο Θέρισο, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα. Ο Βενιζέλος είχε σωστά εκτιμήσει τη διεθνή πολιτική και ήταν βέβαιος ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις ήταν αδύνατο να συμφωνήσουν στην τήρηση ενιαίας στάσης έναντι του κινήματος. Αρκούσε και μια μόνο διαφωνία, για να ματαιωθεί η συντονισμένη δράση των ξένων στρατευμάτων. Εξάλλου, οι Δυνάμεις δεν μπορούσαν να παραβλέψουν τον κίνδυνο εμφύλιου πολέμου, που θα γενικευόταν στην Κρήτη με αφορμή τη δική τους ανάμειξη. Ο παλαίμαχος πολιτικός Ιωάννης Σφακιανάκης σε πάνδημο συλλαλητήριο στο Ηράκλειο (21 Μαρτίου) μίλησε ανοικτά για την απαράδεκτη ξένη ανάμειξη και κάλεσε το λαό σε καθολική συμπαράσταση προς τους επαναστάτες. Η επιμονή των επαναστατών στον ένοπλο αγώνα και η παράταση της έκρυθμης κατάστασης, που απειλούσε με κατάρρευση την οικονομική και πολιτική υπόσταση της Κρήτης, ανάγκασε τις Προστάτιδες Δυνάμεις να αποστείλουν αυστηρό τελεσίγραφο προς τους επαναστάτες στις 2 Ιουλίου 1905. Οι Γενικοί Πρόξενοι των Δυνάμεων, οι οποίοι υπέγραψαν αυτήν τη διακοίνωση, καθιστούσαν σαφές ότι δεν μπορούσαν να μεταβάλουν το πολιτικό καθεστώς του νησιού. Διαβεβαίωναν όμως ότι θα επιφέρουν ουσιώδεις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις, που θα βελτίωναν θεαματικά την κατάσταση, υπό το ρητό όρο ότι εντός 15 ημερών οι επαναστάτες όφειλαν να καταθέσουν τα όπλα, με παράλληλη χορήγηση γενικής αμνηστίας. Οι διαπραγματεύσεις ήταν σκληρές και διήρκεσαν όλο το καλοκαίρι του 1905. Η τελική συμφωνία υπογράφηκε από τον Ελ. Βενιζέλο στις 2 Νοεμβρίου 1905 στο μοναστήρι των Μουρνιών Κυδωνίας. Εξασφαλίστηκε γενική αμνηστία και οι Μεγάλες Δυνάμεις δεσμεύτηκαν να επεξεργαστούν ένα χάρτη νέων παραχωρήσεων στον κρητικό λαό, αρνούμενες πάντως να επιτρέψουν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. (σχολικό βιβλίο, σελ. 213, 215)
β.Το κίνημα του Θερίσου δεν πέτυχε πλήρως τους στόχους του, αλλά έδωσε νέα ισχυρή ώθηση στο Κρητικό Ζήτημα και προκάλεσε θετικές εξελίξεις. Διεθνής Επιτροπή που ήλθε στην Κρήτη το Φεβρουάριο 1906, ανέλαβε να εξετάσει την κατάσταση και τους όρους λειτουργίας του αρμοστειακού καθεστώτος και να υποβάλει σχετική έκθεση. Έπειτα από μακρότατες και επίπονες διαβουλεύσεις με τον Ελ. Βενιζέλο και με την Ελληνική Κυβέρνηση, οι Μεγάλες Δυνάμεις κατέληξαν σε μια νέα ρύθμιση του Κρητικού Ζητήματος. Το οριστικό κείμενο των μεταρρυθμίσεων προέβλεπε την οργάνωση Κρητικής Χωροφυλακής με εντελώς νέο σχήμα, την ίδρυση Κρητικής Πολιτοφυλακής, με Έλληνες αξιωματικούς που προηγουμένως θα παραιτούνταν από τον ελληνικό στρατό, και την ανάκληση των ξένων στρατευμάτων, μετά την αποκατάσταση της εσωτερικής γαλήνης στην Κρήτη. Η πολιτική του Βενιζέλου είχε θριαμβεύσει. Αμέσως έπειτα συγκροτήθηκε η Β΄ Συντακτική Συνέλευση, για την εκπόνηση νέου συντάγματος, και η πρώτη πράξη της ήταν η έκδοση ενωτικού ψηφίσματος, μέσα σε ατμόσφαιρα συμφιλίωσης και εθνικής έξαρσης. Με νέα απόφασή τους οι Δυνάμεις παραχωρούσαν στο βασιλιά των Ελλήνων Γεώργιο Α΄ το δικαίωμα να διορίζει εκείνος τον Ύπατο Αρμοστή της Κρήτης (14 Αυγούστου 1906). Το νησί είχε ουσιαστικά καταστεί μια ιδιότυπη ελληνική επαρχία. (σχολικό βιβλίο, σελ. 215-216)
ΘΕΜΑ Γ
Γ1.Πρόλογος: Σχολικό βιβλίο σελ.54: «Η παγκόσμια οικονομική κρίση έφτασε στην Ελλάδα … με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία.»
Κύριο μέρος: Σχολικό βιβλίο σελ.54: «Οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης … σε χρυσό και συνάλλαγμα.»
Στοιχεία από το Κείμενο:
– Οικονομική σύνδεση δραχμής-αγγλικής λίρας
– Σταθεροποίηση δραχμής μέχρι το 1928
– Υποτίμηση αγγλικής λίρας – κατάρρευση δραχμής
– Η Τράπεζα της Ελλάδος εξακολουθούσε να χορηγεί συνάλλαγμα
Σχολικό βιβλίο σελ.54: «Την άνοιξη του 1932 … παρά από ελεύθερες οικονομικές συμφωνίες.»
Στοιχεία από το Κείμενο:
– Δυσπιστία προς τη δραχμή
– Μετατροπή κεφαλαίου σε χρυσό και συνάλλαγμα
– Εξανεμίζεται το κάλυμμα της Τράπεζας της Ελλάδος
– Μείωση του εξωτερικού εμπορίου
– Κλείσιμο της αγγλικής αγοράς για τα ελληνικά προϊόντα
– Περιορισμός εισαγωγής ξένων προϊόντων στην ελληνική αγορά
Σχολικό βιβλίο σελ.54: «Στο εξωτερικό εμπόριο κυριάρχησε … και θετικά στοιχεία.»
ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Πρόλογος: Σχολικό βιβλίο σελ.77: «Οι επαναστάτες [του 1862] προκήρυξαν εκλογές αντιπροσώπων … είχαν χρεοκοπήσει.»
Κύριο μέρος:α) Σχολικό βιβλίο σελ.78: «Μέσα σε συνθήκες κυβερνητικής αστάθειας … ή οι βιαιοπραγίες.»
Στοιχεία από το Κείμενο Α:
Διαφορές μεταξύ των δύο Συνταγμάτων:
– Πολίτευμα
– Μη συμμετοχή βασιλιά
– Άρθρο 31 και άρθρο 36: Ευρωπαϊκά συντάγματα
– Σύνταγμα Τροιζήνας
– Άρθρο 66: καθολική ψηφοφορία
β) Σχολικό βιβλίο σελ.78-79:«Παρά την έντονη αντίδραση του βασιλιά … της αρχής της δεδηλωμένης το 1875.»
Στοιχεία από το Κείμενο Β:Απόσπασμα από το άρθρο του Χαρίλαου Τρικούπη «Τις πταίει;»:
– Δεν φταίει το πολίτευμα
– Δεν φταίνε οι βουλευτές
– Δεν φταίει το Έθνος
– Φταίει ότι οι μειονότητες [μειοψηφίες] μπορούν να σχηματίζουν κυβέρνηση
– Ο σχηματισμός κυβέρνησης από την πλειοψηφία θα οδηγήσει στο δικομματισμό.
Σχολικό βιβλίο σελ.79:«Η ιδέα ανήκε … κυβερνήσεις πλειοψηφίας.»
Επίλογος:Σχολικό βιβλίο σελ. 79:«Ο βασιλιάς υπό την πίεση … σε μεταβολή του πολιτικού τοπίου.»
