Οι ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ παρουσιάζουν τον κύκλο «Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΣΕ 8 ΜΑΘΗΜΑΤΑ», με την κα ΑΝΝΑ Χ. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ, Δρ. Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Σορβόννης (Paris V – René Descartes). Τίτλος 3ου μαθήματος: Η εικονική πραγματικότητα του σπηλαίου. Το μάθημα κινηματογραφήθηκε την 23η Νοεμβρίου 2018.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 3ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Ο στόχος του μύθου του σπηλαίου είναι η ανάδειξη του περάσματος του ανθρώπου από την κατάσταση της απαιδευσίας στην παιδεία. Ποιά είναι, όμως, η απαιδευσία σύμφωνα με τον Πλάτωνα; Είναι η «διπλή άγνοια», δηλαδή η κατάσταση εκείνη κατά την οποία ο άνθρωπος δεν γνωρίζει ότι δεν γνωρίζει· με άλλα λόγια, νομίζει ότι γνωρίζει, ενώ στην πραγματικότητα, δεν γνωρίζει. Με αυτήν την έννοια, η εικόνα του σπηλαίου συμβολίζει την κατάσταση των δεσμωτών που πάσχουν από αυτήν την «διπλή άγνοια».
Ο Πλάτων, ως μεγάλος παιδαγωγός, χρησιμοποιεί εικόνες, προκειμένου να καταστήσει κατανοητές τις υψηλές και αφηρημένες έννοιες. Σε αυτήν την περίπτωση, προκειμένου να περιγράψει με σαφήνεια το πέρασμα του ανθρώπου από την «διπλή άγνοια» στην παιδεία, χρησιμοποιεί μια αλληγορική εικόνα. Το σπήλαιο συμβολίζει το σκοτάδι της «διπλής αγνοίας» που βρίσκονται οι άνθρωποι από την γέννησή τους. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της «διπλής αγνοίας» είναι η λησμονιά της αλήθειας, η οποία είναι αποτέλεσμα της πτώσεως της ψυχής στον αισθητό κόσμο, δηλαδή στον κόσμο της ύλης. Οι άνθρωποι αυτοί είναι αλυσοδεμένοι στα πόδια και στους αυχένες, με άλλα λόγια τόσο η ψυχή τους όσο και το σώμα τους αδρανούν. Επίσης, δεν μπορούν να δουν παρά μόνο μπροστά τους, γεγονός που συμβολίζει την κατάσταση του δογματικού ανθρώπου που έχει παρωπίδες.
Ο κόσμος του σπηλαίου είναι μια εικονική πραγματικότητα, η οποία θυμίζει την σημερινή διαδικτυακή ή τηλεοπτική πραγματικότητα, στην οποία ο σύγχρονος άνθρωπος είναι καθηλωμένος και βλέπει τους θαυματοποιούς να επιδεικνύουν μπροστά του τα ταχυδακτυλουργικά τους. Αυτή η εικονική πραγματικότητα του σπηλαίου αναδεικνύεται από το γεγονός ότι τίποτε μέσα στο σπήλαιο δεν είναι φυσικό, όλα είναι τεχνητά, δηλαδή είναι ομοιώματα ζωντανών όντων. Αυτά τα τεχνητά αντικείμενα οι δεσμώτες τα παίρνουν για πραγματικότητα και, με αυτήν την έννοια, υφίστανται, χωρίς να το συνειδητοποιούν, την βία του ψεύδους και τον εξαναγκασμό της καθήλωσης σε ένα σημείο.
Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι ενώ τα χέρια των δεσμωτών είναι ελεύθερα, δεν μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν, γιατί ο νους τους αδρανεί και δεν έχουν συνείδηση του εξαναγκασμού και της βίας στην οποία υπόκεινται.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΜΙΛΗΤΡΙΑΣ
Βιογραφικό σημείωμα Δρ. Άννας Χ. Μαρκοπούλου: https://drive.google.com/file/d/16RoI…
