Του Νίκου Τσούλια
Θέλω να γίνω συγγραφέας! Είναι στόχος, σκοπός, βάσανο, δημιουργία, φιλοδοξία, επιθυμία, πόθος, όνειρο, υπόθεση ζωής… Να είναι άραγε η απάντησή μου στο υπαρξιακό (μου) πρόβλημα, ματαιοδοξία για να ξεγελάω τον εαυτό μου ή πηγή ομορφιάς και πνευματικής ελευθερίας;
Γι’ αυτό γράφω συνέχεια και συνέχεια. Χιλιάδες άρθρα – από τη δεκαετία του 1980 που άρχισα αρθρογραφία σε εφημερίδες μέχρι σήμερα – φέρουν την υπογραφή μου. Έχω συγγράψει και δύο βιβλία με εκπαιδευτικά δοκίμια και το διδακτορικό μου. Αλλά δεν αρκεί όλη αυτή η δράση. Γιατί θέλω να γίνω «γνωστός συγγραφέας» ή έστω να έχω γράψει κάτι σημαντικό, κάτι που θα έχει συζητηθεί και θα μείνει πίσω μου. Συγγραφέας για μένα είναι να γράφεις κάτι λογοτεχνικό ή να έχεις σπουδαίο επιστημονικό έργο.
Η ιδέα έχει βαθιά ριζώματα. Ήθελα να γράφω εκθέσεις και να είναι καλές – οι καλύτερες. Και μετά με σιγότρωγε αυτή η αντίληψη και ζήλευα τους συγγραφείς που είχαν γράψει τα σχολικά βιβλία και μετά αυτούς που είχαν γράψει εξωσχολικά βιβλία και μετά αυτούς που ήταν ξεχωριστοί και ονομαστοί.
Φυσικά δεν τολμούσα να φανερώσω το όνειρο της ζωής μου – μετά από το άλλο μεγάλο όνειρό μου, να γίνω καθηγητής σε λύκειο. Αλλά γίνεται να μην έχεις μια κρυφή επιθυμία, μεγάλη και τρανή, που να είναι στα όρια μεταξύ του πραγματοποιήσιμου και του απραγματοποίητου, μια φιλοδοξία που θα σε κρατάει πάντα ανήσυχο και ερευνητικό και δημιουργικό;
Και τι έγινε μια φορά… Όταν ο διευθυντής σύνταξης μιας εφημερίδας ήθελε να αναφέρει το ξεχασμένο όνομά μου από ένα άρθρο μου στο επόμενο φύλλο της εφημερίδας και έγραψε «Συγγραφέας του τάδε άρθρου είναι ο Νίκος Τσούλιας», ένιωσα παράξενα και οφείλω να πω καταχάρηκα. Σκέφτηκα και στοχάστηκα με περισσή υστεροβουλία. Αφού με είχε χαρακτηρίσει έτσι και ένας σχετικός με τον κόσμο των δημοσιεύσεων, μπορεί και να είμαι· αυτός δεν γίνεται να χρησιμοποιεί τους όρους και τις έννοιες αυθαίρετα.
Σαν πέρναγαν τα χρόνια και δεν έκανα το άλμα στον πραγματικό χώρο των Γραμμάτων, άρχισα να ψάχνω δικαιολογίες για τον εαυτό μου. Να έλεγα… Πού ξέρεις, μπορεί κάτι από τα τόσα και τόσα γραπτά που έχω γράψει κάτι να θεωρηθεί πολύ αξιόλογο. Διέπραττα και μια ύβρη. Έλεγα μέσα μου. «Τόσοι και τόσοι συγγραφείς έφυγαν από τη ζωή και το έργο τους αναδείχτηκε μετά το θάνατό τους, οπότε μπορεί…». Αλλά δεν επέμενα, γιατί και ο εαυτός μου γελούσε ειρωνικά.
Κάπου τυχαία είδα ότι ο συγγραφέας του «Φύλακας στη σίκαλη» (του φοβερού αυτού έργου), προκειμένου να αντιμετωπίσει τις πιέσεις και τις ιδέες των εκδοτών για να συνεχίσει να εκδίδει βιβλία τους απάντησε ότι «η δημοσιοποίηση διαφθείρει το γράψιμο» – προφανώς με την έννοια ότι οι κριτικοί και το αναγνωστικό κοινό προσδιορίζουν νόρμες του γραψίματος και σε φασκιώνουν για να βρεις την επιτυχία οπότε… «Να λοιπόν που μπορείς να γράφεις χωρίς να σε απασχολεί η δημοσιότητα αλλά τουναντίον να την αποφεύγεις» και πήγα πιο πέρα το συλλογισμό που μου γέννησε ο Σάλιντζερ, «όταν γράφεις για τον εαυτό σου, είσαι απόλυτα ελεύθερος και δημιουργικός». Μα αυτό δεν είναι η πεμπτουσία του γραψίματος; Ρωτώ τώρα όσους διαβάζουν αυτό το κείμενό μου.
Μετά το έριξα αλλού, σε πιο απτή δικαιολογία. «Δεν μπορείς να προκόβεις και να διαπρέπεις σε πολλούς τομείς. Αν πιστεύεις ότι άφησες κάποιο στίγμα σου στην εκπαίδευση, στο σχολείο, στους μαθητές σου και στις μαθήτριές σου, αυτό δεν σου είναι αρκετό»; Και μου ήταν και δεν μου ήταν. «Εντάξει το παρελθόν μου το έχω τακτοποιήσει», απαντούσα και την ίδια στιγμή το μέλλον μου (αν και δεν υπάρχει μέλλον παρά μόνο αυτό που παίρνει τη μορφή του παρόντος…) με προκαλούσε. «Και πώς θα ζήσεις το μέλλον σου (ή τέλος πάντων τη ζωή σου) χωρίς να ονειρεύεσαι κάτι πολύ ωραίο, κάτι φανταστικό; Πώς θα νιώθεις την ομορφιά της ζωής και του εαυτού σου, αν δεν αγωνίζεσαι να κάνεις το φανταστικά ωραίο πραγματικό; Άλλωστε ακόμα και αν δεν τα καταφέρεις, δεν θα έχεις αγωνιστεί για ένα γοητευτικό σου όνειρο;».
Θέλω να γίνω συγγραφέας! Διηγήματα έχω γράψει πολλά και ίσως κάποια από αυτά να ευδοκιμήσουν πέραν του σημερινού τους ορίζοντα. Όμως είμαι έτοιμος να αναμετρηθώ με το όνειρό μου. Το μυθιστόρημα είναι στα σκαριά. Η κεντρική ιδέα, οι ήρωες έχουν βρεθεί. Μένει η απόπειρα αφήγησης και γραφής.
