Ιστορία Β´ Γυμνασίου: Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο (Σχεδιαγραμματική παρουσίαση)

1.Ο ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

2.1.1. Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο

Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά των Σλάβων;

• Νομάδες
• Είχαν ιδιότυπη πολιτική οργάνωση
• Εγκαθίστανται στις αρχές του 6ου αι βόρεια του Δούναβη
• Στα τέλη του 6ου και στις αρχές του 7ου αι. οι Σλάβοι πέρασαν στην επιρροή των Αβάρων.

Ποιοι ήταν οι Άβαροι ;

• Ήταν λαός ουννικής καταγωγής
• Ίδρυσαν πανίσχυρη αυτοκρατορία στην Κεντρική Ευρώπη στα τέλη του 6ου αιώνα

Ποια ήταν η στάση τους απέναντι στο Βυζάντιο;

• Επιθέσεις στα βαλκανικά εδάφη του Βυζαντίου μαζί με Σλάβους
• Πολιορκίες κατά Κωνσταντινούπολης & Θεσσαλονίκης χωρίς αποτέλεσμα

αρχές 7ου αιώνα – οι Σλάβοι

• Εγκαταστάθηκαν νότια, σε περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας
• Ίδρυσαν σκλαβηνίες = πολιτικά αυτόνομες νησίδες σλαβικού πληθυσμού, διάσπαρτες ανάμεσα σε Έλληνες

Τι έκαναν οι Σλάβοι;

• Αρχικά έκαναν λεηλασίες, επιθέσεις
• σημαντικά προβλήματα στην επικοινωνία μεταξύ Κωνσταντινούπολης & ευρωπαϊκών επαρχιών Βυζαντίου (ιδίως με τη Θεσσαλονίκη)
• Στο πέρασμα του χρόνου ήρθαν σε  επαφή με ντόπιους ελληνικούς πληθυσμούς, ανέπτυξαν οικονομικές-κοινωνικές σχέσεις και άσκησαν επίδραση στον πολιτισμό τους

Ποια ήταν η αντίδραση του Βυζαντίου;

• Ρεαλιστική πολιτική
• Αποτέλεσμα: Ομαλή ένταξη των Σλάβων στην βυζαντινή κοινωνία (9ο – 10ο αιώνα)

Ποια ήταν τα τρία στάδια αφομοίωσης και ένταξης των Σλάβων στο Βυζάντιο;

• Υποτάχθηκαν στρατιωτικά
• Εκχριστιανίστηκαν
• Αφομοιώθηκαν

α. κοινωνικά

β. εθνολογικά

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

1.Ο ιστορικός Προκόπιος που γνώριζε καλά τη συμπεριφορά των δήμων του Ιπποδρόμου κατά τη στάση του Νίκα, χρησιμοποιεί τον όρο δημοκρατία με τη σημασία “κυριαρχία των δήμων, έλλειψη κεντρικής εξουσίας, αναρχία”. Τι σήμαινε ο όρος δημοκρατία στην αρχαία Αθήνα και τι σημαίνει σήμερα;

Ο Προκόπιος μιλά απαξιωτικά για τη δημοκρατία που εφάρμοζαν οι Σλάβοι και οι Άντες και που ήταν για τους Βυζαντινούς ισοδύναμη με την αναρχία (η συσχέτισή της με τους δήμους του Ιπποδρόμου είναι χαρακτηριστική). Ο όρος δημοκρατία άλλαξε σημασία στο πέρασμα των αιώνων. Έτσι στην αρχαία Αθήνα ο όρος δημοκρατία σήμαινε «πολιτική κυριαρχία του δήμου» που ασκεί- ται με άμεσο τρόπο, ενώ σήμερα σημαίνει «έμμεση ή αντιπροσωπευτική (κοινοβουλευτική) δημο- κρατία» 

2.Στρατηγικόν σημαίνει “εγχειρίδιο με οδηγίες για στρατιωτικούς”. Ποιες από τις πληροφορίες του Στρατηγικού του Μαυρικίου (πρώτο παράθεμα) πιστεύεις ότι ήταν χρήσιμες για τη στρατιωτική αντιμετώπιση των Σλάβων;

Σημαντικές για τη στρατιωτική αντιμετώπιση των Σλάβων ήταν οι ακόλουθες πληροφορίες του παρατιθέμενου αποσπάσματος του Στρατηγικού του Μαυρικίου: Ότι οι Σλάβοι συνηθίζουν να στήνουν ενέδρες σε τοπους δασώδεις και απόκρημνους και στις διαβάσεις των ποταμών και ότι στην τελευταία περίπτωση καταδύονται στον πυθμένα του ποταμού και μένουν εκεί, αναπνέοντας με μακρύ καλάμι.