Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, Φιλόλογου – Ιστορικού
Σίγουρα όταν προσπαθείς να εκτιμήσεις μια κατάσταση δίχως τον χρόνο να πιέζει, τα πράγματα είναι πάντα καλύτερα! Τώρα, λοιπόν, που κόπασαν όλες αυτές οι συζητήσεις για τα φετινά θέματα των πανελλαδικών και ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα, ίσως μπορούμε πιο ψύχραιμα να εστιάσουμε στο ζήτημα των πολλών αναβαθμολογήσεων που σημειώθηκαν (και) φέτος.
Αρχικά, ας ξεκινήσουμε από ορισμένες βασικές επισημάνσεις και πιο συγκεκριμένα ας αναφέρουμε το πότε απαιτείται η αναβαθμολόγηση ενός γραπτού στις πανελλαδικές εξετάσεις. Έπειτα από την ολοκλήρωση της βαθμολόγησης των γραπτών κάθε μαθήματος η επιτροπή του βαθμολογικού κέντρου ελέγχει τις διαφορές βαθμολογίας μεταξύ των δύο βαθμολογητών κάθε γραπτού. Αν παρατηρηθεί ότι η διαφορά βαθμολογίας είναι ίση ή μικρότερη των δώδεκα μονάδων στην κλίμακα 0-100, τελικός γραπτός βαθμός υπολογιζόμενος στην κλίμακα 0-20 είναι το πηλίκο της διαίρεσης του αθροίσματος των βαθμών των δύο βαθμολογητών διά του δέκα.
Αν, όμως, η διαφορά μεταξύ των βαθμολογιών του πρώτου και του δεύτερου βαθμολογητή είναι μεγαλύτερη από δώδεκα μονάδες στην κλίμακα 0-100, τότε καλύπτονται από την επιτροπή του βαθμολογικού κέντρου οι βαθμοί και των δύο βαθμολογητών και το γραπτό δίνεται για αναβαθμολόγηση σε τρίτο βαθμολογητή. Στη συνέχεια, ο αναβαθμολογητής, διορθώνει το γραπτό και αναγράφει το βαθμό αναβαθμολόγησης. Ο τελικός βαθμός του γραπτού σε περίπτωση αναβαθμολόγησής του, προκύπτει από το πηλίκο της διαίρεσης του αθροίσματος των δύο μεγαλύτερων βαθμών των βαθμολογητών διά του δέκα.
Προχωρώντας στην ουσία του ζητήματος, το μάθημα που συγκέντρωσε το μεγαλύτερο ποσοστό αναβαθμολογήσεων ήταν αυτό της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας αφού από τα 71.507 γραπτά, τα 12.277 οδηγήθηκαν σε τρίτο βαθμολογητή (ποσοστό 17,17 %). Για τις χαμηλές βαθμολογίες που σημειώθηκαν δεν έχει νόημα να τονίσουμε κάτι περισσότερο από τα όσα έχουν αναφερθεί όλο αυτό το διάστημα με συζητήσεις επί συζητήσεων. Το γεγονός, μάλιστα, ότι το ποσοστό αυτό που πέρσι κυμάνθηκε στο 11,55, φέτος ανέβηκε σημαντικά, λέει πολλά από μόνο του!
Το νόμισμα, όμως, έχει πάντα δύο όψεις… Από τη μία πλευρά, θα έλεγα, ότι είναι λογικό να υπάρχουν αποκλίσεις στην αξιολόγηση, πόσο μάλλον ενός μαθήματος όπου κρίνεται εν πολλοίς η κριτική σκέψη, η επινοητικότητα, η ευελιξία, η συγκροτημένη άποψη και η δημιουργική φαντασία του υποψήφιου… Από την άλλη, όμως, είναι άλλο το να μιλάμε για «λογικές» αποκλίσεις, μέσα στο πλαίσιο της υποκειμενικότητας του μαθήματος και άλλο για αποκλίσεις «εξωπραγματικές» όπου οι βαθμολογίες μεταξύ τους μοιάζουν όπως η μέρα με τη νύχτα με αρκετές δεκάδες μόρια διαφορά. Προφανώς και ο νέος τρόπος εξέτασης του μαθήματος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο, σίγουρα όμως δεν επαρκεί ως κύρια αιτία για το 17,17% των αναβαθμολογήσεων.
Κι εδώ τίθεται ένα πολύ σοβαρό ζήτημα το οποίο πρέπει να διερευνηθεί και να λυθεί άμεσα από τους αρμόδιους. Εμείς, άλλωστε, απλά προβληματιζόμαστε! Όταν διακυβεύεται η εισαγωγή ενός υποψήφιου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καλό είναι όλοι όσοι συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία να έχουν υψηλό αίσθημα ευθύνης του ρόλου τους, μηδενός εξαιρουμένου. Ξεκινώντας από τους θεματοθέτες που πρέπει να επιλέγουν θέματα διαβαθμισμένης δυσκολίας, προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις των εξετάσεων και με σαφείς διατυπώσεις, δίχως «παραφωνίες», συνεχίζοντας με τις ενδεικτικές απαντήσεις που δίνονται στα βαθμολογικά κέντρα και πολλές φορές μπερδεύουν αντί να βοηθάνε στο έργο της βαθμολόγησης, τους ίδιους τους βαθμολογητές που πρέπει να είναι απόλυτα καταρτισμένοι και προετοιμασμένοι αλλά και τους καθηγητές που φυσικά είναι επιφορτισμένοι με τη σωστή προετοιμασία των υποψηφίων ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς. Όλα αυτά φυσικά υπό την εποπτεία του εκάστοτε υπουργείου Παιδείας.
Και αν για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας μπορούμε να μιλάμε μέρες ολόκληρες για το «τις πταίει;»(όπως αναρωτήθηκε στο ομώνυμο άρθρο του ο Χαρίλαος Τρικούπης), σχετικά με τους κακούς βαθμούς και τις πολλές αναβαθμολογήσεις, για τα ποσοστά αναβαθμολογήσεων στα υπόλοιπα θεωρητικά μαθήματα και δη αυτά των Αρχαίων Ελληνικών, της Ιστορίας και της Κοινωνιολογίας τι άραγε μπορεί να φταίει; Σίγουρα τα ποσοστά αναβαθμολογήσεων στα συγκεκριμένα μαθήματα δεν φτάνουν στο ύψος της έκθεσης, όμως, είναι ικανά να μας προβληματίσουν. Για παράδειγμα, θα μπορούσε κάποιος από τους αρμόδιους να μας εξηγήσει γιατί υπάρχουν 1.144 γραπτά που αναβαθμολογήθηκαν στην Κοινωνιολογία, σε ένα μάθημα που κατά γενική ομολογία τα πράγματα είναι μετρημένα κουκιά;
Για εμάς, που γνωρίζουμε εκ των έσω τα της εκπαίδευσης και θέλουμε να είμαστε δυσάρεστα ειλικρινείς, όλα τα παραπάνω δεν προξενούν καμία έκπληξη. Παρά μόνο προβληματισμό για μια εκπαίδευση, που κανείς υπουργός τα τελευταία χρόνια δεν της έδωσε όραμα και δεν τόλμησε να
συγκρουστεί με καθεστηκυίες νοοτροπίες… Προσωπική μου άποψη είναι ότι απουσιάζει ένα επαρκώς μελετημένο σχέδιο και πλεονάζει η αδυναμία των κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν τα συντεχνιακά συμφέροντα, αναλαμβάνοντας το πολιτικό κόστος, με δεδομένη και την αντίθεση της κοινωνίας σε οτιδήποτε χρειάζεται κόπο για να υλοποιηθεί.
Φταίμε, όμως, και εμείς οι εκπαιδευτικοί που πολλές φορές κοιτάμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος… Αναντίρρητα, ένα μέρος του συνολικού προβλήματος οφείλεται στο γεγονός ότι στην προσπάθεια να ακολουθήσουμε το «σύστημα» και να προλάβουμε να διδάξουμε την ύλη, ώστε να μην έχει να μας προσάψει κανείς τίποτα, ξεχνάμε να αφουγκραστούμε τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών και αντί να τους οδηγήσουμε μέσω της ανακάλυψης στη γνώση, αντίθετα τους προσφέρουμε γνώσεις έτοιμες κι έπειτα έχουμε την απαίτηση να εκφράσουν τη δική τους γνώμη, ακόμη και να εμβαθύνουν στη λογοτεχνία! Δυστυχώς, όμως, αυτά τα δύο δεν συνάδουν μεταξύ τους. Εμμένοντας στην τυπολατρία, χάνουμε σε δημιουργία!
Σίγουρα, εμείς, δεν μπορούμε να απαντήσουμε απόλυτα στο «τις πταίει;», μπορούμε όμως λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη όλες αυτές τις χρόνιες «ανορθογραφίες» του εκπαιδευτικού μας συστήματος να προβληματιστούμε και να προτείνουμε λύσεις για ένα γόνιμο διάλογο. Άλλωστε, φέτος, πιστεύω ότι οι περισσότεροι λόγω των καταστάσεων που επικράτησαν καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, διδαχθήκαμε πάρα πολλά σε κάθε επίπεδο! Ελπίζω του χρόνου, όντας σοφότεροι, τέτοια εποχή να μην χρειάζεται να σχολιάζουμε πάλι τα ίδια ή έστω να τα σχολιάζουμε πολύ λιγότερο! Θα είναι κι αυτό ένα βήμα! Μικρό μεν, βήμα δε!
