Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, Φιλόλογου – Ιστορικού
Τελικά τα σχολεία αρχίζουν! Φτάσαμε ελάχιστα πριν το πολυπόθητο άνοιγμα όλων των εκπαιδευτικών μονάδων της χώρας και όλοι όσοι συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία περιμένουν να δουν πως θα λειτουργήσουν στην πράξη, από την ερχόμενη Δευτέρα, τα μέτρα που έχουν παρθεί ως ασπίδα απέναντι στον κορωνοϊό. Και επειδή ακριβώς είναι ζητήματα που έχουμε σχολιάσει κατ’ επανάληψη, εκμεταλλευόμαστε την ευκαιρία να ασχοληθούμε σήμερα με το ζήτημα της χαμένης περσινής ύλης και κατ’ επέκταση τους τρόπους με τους οποίους θα καλυφθεί.
Μέσα στην εβδομάδα, λοιπόν, για το λόγο αυτό, το υπουργείο Παιδείας λαμβάνοντας υπόψη την εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής με οδηγίες κάλυψης πιθανών διδακτικών κενώνπροηγούμενου σχολικού έτους για το Γυμνάσιο και το Γενικό Λύκειο κατά την έναρξη του φετινού σχολικού έτους απέστειλε σε όλα τα σχολεία της χώρας ορισμένες οδηγίες περί τούτου.
Ειδικότερα, και σύμφωνα πάντα με αυτές, «κατά το πρώτο δεκαήμερο του σχολικού έτους 2020 – 2021, οι εκπαιδευτικοί καλούνται, αφού διερευνήσουν τα βασικά μαθησιακά κενά που αφορούν την ύλη του προηγούμενου σχολικού έτους ανά γνωστικό αντικείμενο και να μεριμνήσουν για την αναπλήρωσή τους. Τόσο ο τρόπος διερεύνησης όσο και αυτός της κάλυψης των κενών είναι στην ευχέρεια των εκπαιδευτικών, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαίτερες συνθήκες λειτουργίας της τάξης τους», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Και αναρωτιέμαι στο σημείο αυτό: υποτίθεται ότι αναμενόταν σαφείς και ολοκληρωμένες οδηγίες για να καλυφθούν τις πρώτες ημέρες όσα περισσότερα κενά είναι δυνατό και μάλιστα ένας επιπλέον λόγος που τα σχολεία ήταν προγραμματισμένο να ξεκινήσουν μία εβδομάδα νωρίτερα από τις προηγούμενες χρονιές ήταν αυτός. Εδώ, όμως, βλέπουμε ότι ζητείται από τους εκπαιδευτικούς σε δέκα ημέρες να καλύψουν όσα χάθηκαν το προηγούμενο σχολικό έτος, δηλαδή στην ουσία να προβούν μόνοι τους σε εκτίμηση και προγραμματισμό, την ώρα που όλοι περίμεναν έναν συγκεκριμένο οδηγό με βάση τον οποίο θα ξεκινούσε η χρονιά. Το να ρίχνεις το μπαλάκι στους εκπαιδευτικούς την ώρα που θα έπρεπε να τους επιμορφώνεις και να τους κατευθύνεις συνεχώς, περισσότερο με προχειρότητα μοιάζει, παρά με έμπρακτη βοήθεια στο έργο τους.
Κι αν στην ιδιωτική εκπαίδευση τα κενά σαφώς και είναι πολύ πιο εύκολο να αναπληρωθούν, στο δημόσιο σχολείο για να συμβεί κάτι τέτοιο, πάνω απ’ όλα, πρέπει να υπάρχει οργάνωση και πλάνο από την πρώτη κιόλας ημέρα. Παρόλα αυτά, ξεκινώντας τη νέα σχολική χρονιά, ως προς το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας των τάξεων του Γυμνασίου «οι εκπαιδευτικοί θα μπορούσαν να διερευνήσουν (με τον τρόπο που εκείνοι κρίνουν καταλληλότερο) την επικοινωνιακή ετοιμότητα των μαθητών/τριών τους σε συνάρτηση με το επίπεδο των γνώσεών τους για τη γλώσσα.
H καλλιέργεια της επικοινωνιακής ετοιμότητας σε προφορικό και γραπτό επίπεδο είναι μια διαρκής διαδικασία που δεν οριοθετείται χρονικά. Οι εκπαιδευτικοί χρειάζεται να υποστηρίζουν τους μαθητές και τις μαθήτριες στην κατάκτηση δεξιοτήτων κατανόησης και παραγωγής λόγου σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς», τονίζεται χαρακτηριστικά στις οδηγίες. Ακόμη, δίνονται ορισμένες γενικές οδηγίες για το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών, που στηρίζονται ξεκάθαρα στα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα της διδασκαλίας του μαθήματος, στις τρεις τάξεις του Γυμνασίου, κατά το προηγούμενο σχολικό έτος.
Στο Λύκειο, τώρα, και πιο συγκεκριμένα στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι «οι εκπαιδευτικοί καλούνται να διερευνήσουν με τον τρόπο που θεωρούν καταλληλότερο για την τάξη τους τη γλωσσική και επικοινωνιακή ετοιμότητα των μαθητών και να μεριμνήσουν για την κάλυψη τυχόν ελλειμμάτων γνώσης. Επισημαίνεται ότι η διδασκαλία των μορφοσυντακτικών φαινομένων, του λεξιλογίου, των σημασιολογικών και πραγματολογικών στοιχείων συναρτάται πάντοτε με τη χρήση της γλώσσας στη νοηματοδότηση των κειμένων και δεν αποβλέπει στην απομνημόνευση μεταγλωσσικών όρων. Με δεδομένο δε ότι η διδακτική προσέγγιση της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στο Λύκειο είναι «ανοικτή» ως προς τα περιεχόμενα, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν το κειμενικό υλικό που θεωρούν κατάλληλο για την επίτευξη των στόχων τους».
Παράλληλα, για το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών, επισημαίνεται εκ νέου η ανάγκη για διερεύνηση τυχόν κενών και τονίζεται ότι βασικός στόχος της διδασκαλίας του μαθήματος είναι η γνώση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Τέλος, στο μάθημα της Ιστορίας, τόσο του Γυμνασίου όσο και του Λυκείου, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να καλύψουν τα γνωστικά κενά ώστε να υπάρχει συνέχεια στη διδασκαλία των ιστορικών περιόδων.
Κοινή συνισταμένη όλων αυτών, κάτι που μπορεί να παρατηρήσει με πολύ ευκολία ο καθένας μας, είναι ότι οι οδηγίες οι οποίες δόθηκαν από το υπουργείο σε καμία περίπτωση δεν έρχονται να διευκολύνουν το έργο των εκπαιδευτικών. Γενικόλογες, χωρίς σαφείς προτάσεις, με σχεδιασμό τελείως πρόχειρο, στην ουσία δείχνουν ότι η όποια κάλυψη κενών επαφίεται αποκλειστικά στους εκπαιδευτικούς και παράλληλα επιβεβαιώνουν όλες εκείνες τις «φωνές» που επιζητούν με κάθε τρόπο η γνώμη των ενεργών εκπαιδευτικών να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη σε τέτοιας φύσεως ζητήματα (και όχι μόνο).
Για να καταφέρει να λειτουργήσει το σχολείο σωστά, εκτός φυσικά από την αγαστή συνεργασία που πρέπει να υπάρχει μεταξύ καθηγητών και μαθητών, είναι απαραίτητο πάντα το υπουργείο να έχει στη διάθεσή του επιστήμονες που θα δουλεύουν μεθοδικά για να προτείνουν παιδαγωγικές λύσεις για τα κάθε είδους προβλήματα που εμφανίζονται μέσα στις τάξεις. Και δυστυχώς, με τέτοιου είδους οδηγίες, δίνεται η εντύπωση ότι ο σύγχρονος μάχιμος εκπαιδευτικός δεν μπορεί να καλυφθεί επαρκώς παιδαγωγικά, πόσο μάλλον τη δεδομένη χρονική στιγμή, λόγω και των συνθηκών που επικρατούν.
Η νέα σχολική χρονιά (επιτέλους!) ξεκινάει με πολλές ιδιαιτερότητες και από νωρίς, δυστυχώς, δείχνει ότι ο δρόμος που θα κληθούμε να διαβούμε θα είναι ιδιαίτερα δύσβατος. Εύχομαι, να καταφέρουμε να φτάσουμε στο τέλος του αναίμακτα! Καλή σχολική χρονιά σε όλους!
