Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, Φιλόλογου – Ιστορικού
Η φετινή σχολική χρονιά, αναντίρρητα, συνεχίζεται κάτω από πρωτόγνωρες συνθήκες για όλους και λίγους μόλις μήνες πριν αρχίσουν οι πανελλαδικές εξετάσεις το άγχος αρχίζει και επιβαρύνει όλο και περισσότερο τις προσπάθειες των υποψηφίων… Ο εγκλεισμός, το μεγάλο διάστημα τηλεκπαίδευσης και οι αλλαγές που προέκυψαν εν μέσω πανδημίας είναι μερικές από τις αιτίες που σίγουρα θα παίξουν το δικό τους ρόλο στα αποτελέσματα των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων…
Μέχρι να φτάσουμε, όμως, εκεί… οι μαθητές οφείλουν το κρίσιμο αυτό διάστημα που απομένει να εντείνουν τις προσπάθειές τους, να συστηματοποιήσουν το διάβασμά τους και να οδηγηθούν σ’ αυτή την κρίσιμη «μάχη» γι’ εκείνους με όσο το δυνατόν περισσότερα «όπλα» στη φαρέτρα τους… Σίγουρα, το γεγονός ότι η ύλη μειώθηκε σ’ ένα σημαντικό μέρος δίνει τη δυνατότητα σε μαθητές και εκπαιδευτικούς να προετοιμαστούν καλύτερα, από την άλλη, όμως, πλευρά δεν θα πρέπει να λησμονούμε και το γεγονός ότι λιγότερη ύλη δεν σημαίνει και ευκολότερα θέματα!
Για το λόγο αυτό, μέσα από την πάντα φιλόξενη στήλη του «www.filologikos–istotopos.gr», σήμερα συγκεντρώσαμε ορισμένες συμβουλές για τους υποψηφίους που αφορούν τα τρία μαθήματα προσανατολισμού των ανθρωπιστικών σπουδών αλλά και το κοινό για όλες τις κατευθύνσεις μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, προκειμένου να διευκολύνουμε όσο μπορούμε την προσπάθειά τους.
Το μάθημα των «Αρχαίων Ελληνικών» της ομάδας προσανατολισμού ανθρωπιστικών σπουδών, εκτός φυσικά από την κλασική και χιλιοειπωμένη συμβουλή για μελέτη χρειάζεται και σωστή μεθοδολογία. Όπως είναι γνωστό τα θέματα στα Αρχαία είναι πολλά και διαφορετικής φύσεως. Συνεπώς, για να κατορθώσει ο υποψήφιος να απαντήσει επαρκώς αλλά και μέσα πάντα στα χρονικά περιθώρια των εξετάσεων οφείλει να είναι πάρα πολύ καλά προετοιμασμένος.
Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι μαθητές στο συγκεκριμένο μάθημα αγωνιούν για την επίδοση που θα έχουν στο λεγόμενο «αδίδακτο κείμενο», βασική προϋπόθεση για να επιτύχουν μια υψηλή βαθμολογία είναι να έχουν πάρει αρχικά όλες τις διαθέσιμες μονάδες του διδαγμένου κειμένου… Για το λόγο αυτό χρειάζεται διαρκής μελέτη των αρχαίων κειμένων, εμβάθυνση στα ερμηνευτικά και λεξιλογικά σχόλια κάθε ενότητας του σχολικού εγχειριδίου, άριστη γνώση της εισαγωγής και μεγάλη δουλειά στο πρακτικό σκέλος των ασκήσεων με επεξεργασία ερωτήσεων προσομοίωσης και παράλληλων κειμένων. Όσον αφορά το αδίδακτο κείμενο, απαραίτητη κρίνεται η πολύ καλή γνώση της γραμματικής και των συντακτικών φαινομένων της αρχαίας ελληνικής, η επεξεργασία πολλών κειμένων της αττικής πεζογραφίας κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και φυσικά ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν στη μετάφραση και την ερμηνευτική ερώτηση.
Ένα ακόμη μάθημα που «παιδεύει» κάθε χρόνο τους υποψηφίους των ανθρωπιστικών σπουδών είναι αυτό της Ιστορίας. Αναντίρρητα Ιστορία δεν είναι μόνο τα κείμενα, τα ονόματα και οι χρονολογίες του σχολικού βιβλίου. Οι μαθητές πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή σε παραθέματα, γελοιογραφίες, φωτογραφίες και ζωγραφικούς πίνακες, στατιστικά δεδομένα και εισαγωγές, αν θέλουν να κατανοήσουν πραγματικά την ιστορική συνέχεια και, συνεπώς, να αποδώσουν σωστά στις εξετάσεις. Η κριτική σκέψη είναι απόλυτο όπλο στο μάθημα αυτό, Ιστορία και «παπαγαλία» είναι απλά έννοιες ασύμβατες, παρότι χρειάζεται απομνημόνευση σε βασικές χρονολογίες, ονόματα και συνθήκες.
Μαγικές συνταγές, λοιπόν, δεν υπάρχουν! Για να έχει πιθανότητες επιτυχίας ο υποψήφιος στο συγκεκριμένο μάθημα οφείλει πρώτιστα να γνωρίζει πάρα πολύ καλά την ιστορική αφήγηση… Κι αν αυτό είναι το σχετικά εύκολο μέρος του μαθήματος, η επεξεργασία των ιστορικών πηγών είναι ένα ζήτημα που προκαλεί «πονοκέφαλο» στους περισσότερους… Εκτός, λοιπόν, από το διάβασμα του μαθήματος είναι αναγκαίο κατά τη διάρκεια της χρονιάς ο μαθητής να έχει δουλέψει επαρκώς και με σωστή μεθοδολογία σε όσο το δυνατόν περισσότερες ιστορικές πηγές γίνεται έτσι ώστε να μπορεί να συνδυάσει σωστά τις γνώσεις του με τα όσα αναφέρονται στις πηγές και να κρίνει παράλληλα την εγκυρότητα ή όχι αυτών! Συνοψίζοντας θα λέγαμε ότι όλα περιστρέφονται γύρω από τις λέξεις διάβασμα, κατανόηση, κριτική ικανότητα και σωστή μεθοδολογία, σε ένα μάθημα που ομολογουμένως οι απαιτήσεις έχουν ανεβεί κατά πολύ τα τελευταία χρόνια.
Το μάθημα της Κοινωνιολογίας θα εξεταστεί για τελευταία φορά φέτος σε πανελλαδικό επίπεδο από τη στιγμή που επανέρχονται τα Λατινικά από του χρόνου… Παρόλα αυτά κι αυτό με τη σειρά του είναι ένα αρκετά απαιτητικό μάθημα που από πολλούς αντιμετωπίζεται ως μία δεύτερη «Ιστορία» στη λογική ότι απαιτεί πάρα πολύ καλή γνώση της διδακτέας ύλης, και κατανόηση αυτής σε ένα αρκετά δυσνόητο -κατά τη γνώμη μας- βιβλίο. Κι εδώ το τρίπτυχο πολύ καλό διάβασμα, κατανόηση και κριτική σκέψη σίγουρα μπορεί να δώσει έναν πολύ καλό βαθμό στις εξετάσεις!
Για το τέλος αφήσαμε το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας που από πέρσι έχει πάρει τη μορφή ενιαίας συνεξέτασης… Μάθημα εξίσου απαιτητικό με τις περσινές χαμηλές πτήσεις στις βαθμολογίες να το επιβεβαιώνουν. Πρώτη και πολύ σημαντική κίνηση για τους μαθητές είναι η καλή γνώση της θεωρίας τόσο της Γλώσσας όσο και της Λογοτεχνίας. Παράλληλα με τη μελέτη της θεωρίας οι υποψήφιοι σκόπιμο κρίνεται να μην εστιάσουν μόνο στην κλασική θεματολογία αλλά να ασχοληθούν και με ζητήματα επίκαιρα, που πολλές φορές απασχολούν την καθημερινότητά μας.
Επίσης, είναι σημαντικό να εργαστούν με βάση τους νέους τύπους ασκήσεων που έχει δώσει το Ι.Ε.Π., ενώ έμφαση πρέπει να δοθεί στην κατανόηση του κειμένου και στο γεγονός ότι οι απαντήσεις οφείλουν να είναι κειμενοκεντρικές. Επιπλέον, στη Λογοτεχνία χρειάζεται αρκετή εξάσκηση σε λογοτεχνικά κείμενα για να μπορούν να κατανοούν το περιεχόμενο, να εντοπίζουν το κεντρικό θέμα αλλά και να το αναδεικνύουν με κειμενικούς δείκτες. Τέλος, οι υποψήφιοι πρέπει να μελετήσουν, πέρα από τις σημειώσεις και τα βιβλία τους, διαγωνίσματα και ασκήσεις που έχουν κάνει στο παρελθόν προκειμένου να παρατηρήσουν τα λάθη τους ώστε να τα αποφύγουν στις εξετάσεις.
Το διάστημα που απομένει πλέον μέχρι την έναρξη των εξετάσεων σίγουρα δεν είναι πολύ μεγάλο, δεν είναι όμως και αμελητέο… Αφήνουμε στην άκρη το άγχος, «γεμίζουμε» με θετικές σκέψεις και προσπαθούμε όσο περισσότερο μπορούμε να καλύψουμε κενά, να οργανώσουμε το χρόνο μας και να κάνουμε σωστή επανάληψη… Στο τέλος της «μάχης» αυτής κερδισμένος δεν θα είναι μόνο όποιος έχει πετύχει, αλλά κάθε παιδί που θα έχει προσπαθήσει πραγματικά κάτω υπό αντίξοες συνθήκες, έστω κι αν δεν πέτυχε το στόχο του…
