Λυσίας, Υπέρ Μαντιθέου: Λεξιλογικές ασκήσεις από την Τράπεζα Θεμάτων (§§ 1-3)
1.Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) του ρηματικού τύπου φαίνωμαι, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους (§§ 2-3):
- Ο ποδοσφαιρικός αγώνας είχε πολλές ενδιαφέρουσες …………………….
- Στην Επανάσταση του 1821, εκτός από τους επιφανείς ήρωες, υπήρχε και ένα πλήθος ……………………….. ηρώων.
- Δεν τον βρίσκω πουθενά, είναι …………………………… εδώ και μέρες.
- Έκανε εντυπωσιακή …………………………… και τράβηξε αμέσως όλα τα βλέμματα.
- ………………………………. δεν είσαι καλά ενημερωμένος, για αυτό προβάλλεις αυτές τις αντιρρήσεις.Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το αρχαίο διδαγμένο κείμενο: (§§1-3)
Α |
Β |
1. βουλομένοις |
α. σκέφτομαι β. θέλω |
2. αἰτίους |
α. υπεύθυνοι β. ανεύθυνοι |
3. ἐπιδείξω |
α. επιδεικνύομαι β. αποδεικνύω |
4. Ἀξιῶ |
α. είμαι άξιος β. έχω την αξίωση |
5. δέομαι |
α. παρακαλώ β. φοβάμαι |
2.Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του αρχαίου διδαγμένου κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους: (§§1-3)
- κατηγόροις: Συνήθως ψωνίζει φρούτα και λαχανικά από τη λαϊκή …………………. .
- ἀναγκάζωσιν: Το αεροπλάνο έκανε ………………………….. προσγείωση.
- πεπραγμένων: Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της έκανε την …………………….. της άσκηση στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός».
- λόγους: Είναι ……………………… το αίτημά σου και δεν θα ικανοποιηθεί!
- ἵππευον: Επισκεφθήκαμε τον…………………… όμιλο της πόλης μας.
3.Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β: (§§2-3)
Α |
Β |
|
α. απραξία β. πέρασμα |
|
α. εξοχή β. μετόπη |
|
α. περιουσία β. ανάσα |
|
α. φανατικός β. αφανής |
|
α. αδελφός β. δέηση |
4.Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη ή φράση της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το αρχαίο διδαγμένο κείμενο: (§§1-3.7)
Α |
Β |
6. εἰς ἔλεγχον καταστῆναι |
α. ελέγχομαι β. λογοδοτώ |
7. τῶν βεβιωμένων |
α. τα βιώματα β. οι ζωντανοί |
8. κακῶς διακείμενος |
α. φέρομαι εχθρικά β. κακοποιώ |
9. ἐπιδείξω |
α. αποδεικνύω β. επιδεικνύω |
10. ἐπεδήμουν |
α. είμαι ασθενής β. διαμένω στην πατρίδα |
5.Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: είδηση, αχάριστος, νοημοσύνη, αιωνόβιος, ένδεια. (§§1-3.7)
6.Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν. (§§1-3)
Α |
Β |
1. πολλὴν 2. διαβεβλημένοις 3. βεβιωκὼς 4. δόξαν 5. ἐπεδήμουν |
α. αιωνόβιος β. δοκίμιο γ. δημοσκόπηση δ. διαβόητος ε. πλειονότητα ζ. επίπεδο η. βολή |
7.Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό ή επίθετο της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: ποιεῖν, ἡγοῦμαι, φαίνωμαι, μετρίως, πολιτείας. (§§1-3)
8.Να γράψετε μία σύνθετη ομόρριζη λέξη της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου: πολιτείας, ἡμέραις, καιρὸν, γνώμην, δῆμον. (§§1-3)
9.Να γράψετε μία σύνθετη λέξη της Νέας Ελληνικής, με πρώτο συνθετικό καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου: χρόνον, μόνον, πράγμασι, πλέον, λόγους. (§§2-3)
10.Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.(§§1-3.7)
Α |
Β |
1. διαβεβλημένοις |
α. βουλή β. βολή |
2. βεβιωμένων |
α. βιοτικός β. βιαστικός |
3. εὔνους |
α. ανόητος β. έξυπνος |
4. πλέον |
α. πλοίο β. πολύ |
5. χείρους |
α. χέρι β. χειρότερος |
11.Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο αρχαίο κείμενο: ἀηδῶς,μετρίως, δοκιμάζειν, ἐπεδήμουν, πολιτείας. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο). (§§2-3)
12.Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.
Α |
Β |
1. πολλὴν 2. διαβεβλημένοις 3. βεβιωκὼς 4. δόξαν 5. ἐπεδήμουν |
α. αιωνόβιος β. δοκίμιο γ. δημοσκόπηση δ. διαβόητος ε. πλειονότητα ζ. επίπεδο η. βολή |
13.Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: κατάσχεση, πολιτισμός, παραπομπή, παραστατικότητα, εικόνα. (§§3.8-5)
14.Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) του ρήματος ἐπεδήμουν, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους: (§§3.8-5)
- Μερικοί πολιτικοί συμπεριφέρονται σαν τους αρχαίους …………………………· παραπλανούν και παρασύρουν τον λαό με απατηλές υποσχέσεις.
- Ανακοινώθηκαν τα επίσημα αποτελέσματα των ……………………… εκλογών.
- Τα χελιδόνια είναι ………………………………… πουλιά, γιατί μεταναστεύουν το φθινόπωρο για πιο ζεστές χώρες.
- Έρευνα για τη σχέση των παιδιών με το διαδίκτυο είδε πρόσφατα το φως της …………………………..…. .
- Εργάζεται ως ……………………………….. σε εφημερίδα.
15.Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: κείμενο, ηγεμονία, διαβολή, φάντασμα, ενδεής. (§§1-3.7)
16.Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου: ποιεῖν, εἶχον, λέγοντος, εἰμί, ἡγεῖσθαι. (§§1-3.7)
17.Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό ή επίθετο της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: συνῄδη, διαβεβλημένοις, βεβιωμένων, καταστῆναι, ἐλπίζω. (§§1-3)
18.Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους: (§§2-3)
- τυγχάνει: Η ……………………. των στόχων μας είναι βασική προϋπόθεση για να προοδεύσουμε.
- διακείμενος: Αυτό το δαχτυλίδι είναι οικογενειακό μας ……………………. .
- πλέον: Η ……………………. των κατοίκων της περιοχής είναι αγρότες.
- φαίνομαι: Στην …………………… της θάλασσας υπήρχαν πολλά φύκια.
- πολιτείας: Ο Αθηναίος ………………… συνδύαζε τη θεωρία με την πράξη, σύμφωνα με τον Περικλή.
Τράπεζα Θεμάτων-Αρχαία Προσανατολισμού Β´ Λυκείου (Λυσίας Υπέρ Μαντιθέου, Αδίδακτο κείμενο)
«Το/τα θέμα/τα προέρχεται και αντλήθηκε/αν από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».