Συνέδριο “Αρχέτυπα στις ελληνικές βιβλιοθήκες: Καταγραφή, τεκμηρίωση, ιστορική πλαισίωση” και Έκθεση “Η ελληνική γραμματεία στην πρώιμη τυπογραφία”
Το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη διοργανώνει συνέδριο με θέμα “Αρχέτυπα στις ελληνικές βιβλιοθήκες: Καταγραφή, τεκμηρίωση, ιστορική πλαισίωση”, την Παρασκευή 17 και το Σάββατο 18 Μαρτίου 2023,στην Ιστορική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος, 2ας Μεραρχίας 36 & Ακτής Μουτσοπούλου στον Πειραιά.
Στο συνέδριο θα παρουσιαστούν τα αρχέτυπα των ελληνικών βιβλιοθηκών, τα έντυπα βιβλία που φτάνουν μέχρι τις μέρες μας από την αυγή της τυπογραφίας, τον 15ο αιώνα. Σήμερα, εντοπίζονται περισσότερα από 550 αντίτυπα σε ελληνικές βιβλιοθήκες δημόσιες, δημοτικές, πανεπιστημιακές, μοναστηριακές, ιδιωτικές.
Στόχος του συνέδριου είναι να αποτελέσει αφορμή συνάντησης και διαλόγου επιστημόνων, ερευνητών και επαγγελματιών από τον χώρο του βιβλίου και των βιβλιοθηκών, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, για τη μελέτη των αρχετύπων εκδόσεων και ιδιαίτερα των υλικών μαρτυριών τους.
Ως συνέχεια της ημερίδας, που είχε οργανωθεί από το Ίδρυμα τον Απρίλιο του 2019 με θέμα τα αρχέτυπα των αθηναϊκών βιβλιοθηκών, το συνέδριο αυτό θα εστιάσει και θα αναδείξει τα αντίτυπα των αρχετύπων εκδόσεων των βιβλιοθηκών της υπόλοιπης χώρας, τα οποία καταγράφηκαν από την ομάδα του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη, στη διεθνή βάση Material Evidence in Incunabula το διάστημα 2019-2022. Η καταγραφή των αρχετύπων, τα οποία θησαυρίζονται στις ελληνικές βιβλιοθήκες, επιτεύχθηκε μετά από ταξίδια 4 χρόνων και το αποτέλεσμα θα παρουσιαστεί σε ειδικά διαμορφωμένη ιστοσελίδα και εφαρμογή του Ιδρύματος, όπου συγκεντρώνονται τα συνολικά δεδομένα από τις βιβλιοθήκες όλης της χώρας.
Το συνέδριο πλαισιώνεται από την έκθεση “Η ελληνική γραμματεία στην πρώιμη τυπογραφία”, με αρχέτυπες εκδόσεις ελληνικού ενδιαφέροντος, καθώς και επιλεγμένες πρώιμες αριστοτελικές εκδόσεις. Τα αντίτυπα προέρχονται από την πλούσια συλλογή του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη (Συλλογή Bibliotheca Graeca του Σ. Οικονομόπουλου, Συλλογή Π. Λασκαρίδη)*. Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν στην έκθεση στα διαλείμματα των εργασιών του συνεδρίου.
Τα εγκαίνια της έκθεσης θα τελεστούν από την Α.Ε. Πρόεδρο της Δημοκρατίας
κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου, την Παρασκευή 17 Μαρτίου, πρώτη μέρα του συνεδρίου.
*Η Συλλογή Αρχετύπων του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη προέρχεται από τις δύο σημαντικότερες συλλογές της Ιστορικής του Βιβλιοθήκης: τη Bibliotheca Graeca του Αθανάσιου Οικονομόπουλου και τη Συλλογή του Προέδρου του Ιδρύματος Παναγιώτη Λασκαρίδη.
Περιλαμβάνει κυρίως ελληνικές και ελληνικού ενδιαφέροντος εκδόσεις, καθώς και αξιόλογα δείγματα της λατινικής, μεσαιωνικής και μεταγενέστερης γραμματείας.
Σήμερα, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη κατέχει τη δεύτερη μεγαλύτερη συλλογή αρχετύπων στην Ελλάδα, μετά την Εθνική Βιβλιοθήκη. Η Συλλογή αποτελείται από 138 τίτλους σε 146 αντίτυπα, και συνεχίζει να εμπλουτίζεται.
INFO
Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί σε υβριδική μορφή (με φυσική παρουσία και διαδικτυακά).
Η συμμετοχή είναι δωρεάν και είναι απαραίτητη η ηλεκτρονική εγγραφή:
Για τη δια ζώσης παρακολούθηση: Microsoft Forms
Για τη διαδικτυακή παρακολούθηση (μέσω zoom): https://tinyurl.com/2s4ffdb6
Γλώσσες συνεδρίου: ελληνικά και αγγλικά με ταυτόχρονη μετάφραση
Παρασκευή 17 Μαρτίου, ώρες 18.00 – 20.00
Σάββατο 18 Μαρτίου, ώρες 9.00 – 18.00
Χώρος: 2ας Μεραρχίας 36 & Ακτής Μουτσοπούλου, 18535 Πειραιάς (5΄από στάση μετρό Δημοτικό Θέατρο)
Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη http://www.laskaridisfoundation.org
Πρόγραμμα Συνεδρίου
Παρασκευή 17 Μαρτίου 2023
Εγγραφές 18.15
Πέρας προσέλευσης 18.45
Έναρξη 19.00
Capturing the European early printed heritage: why it matters and what we do with it
Cristina Dondi, University of Oxford, Consortium of European Research Libraries
Μνεία τῶν πρὸ ἡμῶν. Οἱ Νεοέλληνες καὶ ἡ μελέτη τῶν ἀρχετύπων (1820-1976)
Γιάννης Κόκκωνας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο
“Map-inc”. Αναζητώντας αρχέτυπα στις βιβλιοθήκες της Ελλάδας
Βέρα Ανδριοπούλου, Κλεοπάτρα Κυρτάτα, Αγγελική Παπαδοπούλου, Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη
Η Α. Ε. η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου θα εγκαινιάσει την έκθεση «Η ελληνική γραμματεία στην πρώιμη τυπογραφία».
Σάββατο 18 Μαρτίου 2023
9.00-9.30 Εγγραφές
9.30-9.45 Έναρξη
9.45-11.00 1η συνεδρία. Ψηφιακά εργαλεία για τη μελέτη αρχετύπων και παλαιτύπων
Προεδρείο: Cristina Dondi
The CERL Provenance Digital Archive (PDA) and its functions in the context of provenance research
Agnieszka Franczyk-Cegła, Ossolineum Library, Consortium of European Research Libraries Marieke van Delft, Consortium of European Research Libraries
[Bibliotheca Graeca]
Αθανάσιος Οικονομόπουλος
Greek printing type and the “Typenrepertorium der Wiegendrucke”
Oliver Duntze, Staatsbibliothek zu Berlin
The AGAPE database and the reception of Greek Patristics
Paolo Sachet, Université de Genève
Συζήτηση
11.00-11.15 Διάλειμμα
11.15-12.30 2η συνεδρία. Συμβολή στην καταγραφή των σωζόμενων αρχετύπων: μελέτες περίπτωσης από τις ελληνικές βιβλιοθήκες
Προεδρείο: Ειρήνη Σολομωνίδη
Τα αρχέτυπα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ως μάρτυρες του προσφυγικού Ελληνισμού
Αντώνης Χατζηχρήστος, Κεντρική Βιβλιοθήκη Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Η ιστορία μιας συλλογής. Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης: από το αρχέτυπο στην ψηφιακή απεικόνιση
Δήμητρα Τσότσιου-Τσιάγια, Κοβεντάρειος Βιβλιοθήκη Κοζάνης
Ιωάννα Στεργιοπούλου, Κοβεντάρειος Βιβλιοθήκη Κοζάνης
Αρχέτυπες και παλαίτυπες εκδόσεις της ιστορικής βιβλιοθήκης του Γυμνασίου Μυτιλήνης
Όμιλος Αριστείας και Δημιουργικότητας Πρότυπου ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Επιβλέποντες Καθηγητές: Αθανάσιος Ι. Καλαμάτας & Ιάκωβος Μαστρογιάννης
Ἡ διακίνηση ἑνὸς ἀντιτύπου τῆς ἀρχέτυπης ἔκδοσης τῆς “Γραμματικῆς” τοῦ Θ. Γαζῆ (1495) στὴν Πάτμο (18ος-19ος αι.): Ἀπὸ τὸ “κατὰ Πάτμον φροντιστήριον τῶν ἑλληνικῶν μαθημάτων” στὴ βιβλιοθήκη τῆς Μονῆς τοῦ Θεολόγου”
Γιάννης Μελιανός, Βιβλιοθήκη Ι. Μ. Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου, Πάτμος
Συζήτηση
12.30-12.45 Διάλειμμα
12.45-14.00 3η συνεδρία. Συμβολή στην καταγραφή των σωζόμενων αρχετύπων: προσθήκες και προοπτικές επέκτασης
Προεδρείο: Βέρα Ανδριοπούλου
Αρχέτυπες εκδόσεις σε βιβλιοθήκες της Κρήτης
Κωνσταντίνος Μ. Παπαδάκης, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Κρήτης
Αρχέτυπα στις ελληνικές βιβλιοθήκες. Η εφαρμογή του προγράμματος 15cBookTrade στην Ελλάδα από το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη
Βέρα Ανδριοπούλου, Κλεοπάτρα Κυρτάτα, Αγγελική Παπαδοπούλου, Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη
Κτητορικές ιστορίες από τα αρχέτυπα του Μουσείου Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου
Ειρήνη Σολομωνίδη, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα
Σπάνια βιβλία στις συλλογές της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Αλβανίας
Sonila Tërpo, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αλβανίας
Συζήτηση
14.00-15.00 Διάλειμμα
15.00-16.00 4η συνεδρία. Πρώιμες ελληνικές εκδόσεις: από την Ιταλία στην Οθωμανική αυτοκρατορία
Προεδρείο: Geri Della Rocca de Candal
Early Greek dictionaries and the printing press
Paul Botley, University of Warwick
Books for Greeks and books for non-Greeks in sixteenth-century Venice: cultural and intellectual transference and exchange
Νατάσσα Κωνσταντινίδου, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Printed books in the Ottoman Empire (1450-1600): some observations
Geri Della Rocca de Candal, Lincoln College, Oxford
Συζήτηση
16.00-16.15 Διάλειμμα
16.15-17.30 5η συνεδρία. Πρώιμες εκδόσεις στην Ελλάδα: ιστορικοί κατάλογοι και αρχειακές μαρτυρίες
Προεδρείο: Παναγιώτα Τζιβάρα
Αρχειακές μαρτυρίες για την ύπαρξη ιδιωτικών, μοναστηριακών και εκκλησιαστικών βιβλιοθηκών στην Κρήτη τον δέκατο έκτο και δέκατο έβδομο αιώνα
Eιρήνη Λυδάκη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης/Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας
Διαβάζοντας τον κατάλογο μιας ιδιωτικής βιβλιοθήκης των αρχών του 19ου αιώνα
Βάσω Σειρηνίδου, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Τα όμορφα βιβλία να χάθηκαν όμορφα; Ίχνη, μαρτυρίες, φωνές και ψίθυροι για την παρουσία αρχετύπων εκδόσεων στην Κέρκυρα του 19ου αιώνα
Παναγιώτα Τζιβάρα, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Αρχέτυπες εκδόσεις σε Βιβλιοθήκες των Ιωαννίνων
Δημήτρης Σ. Γεωργακόπουλος, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Συζήτηση
17.30 Σχόλια και συμπεράσματα
Βέρα Ανδριοπούλου, Κλεοπάτρα Κυρτάτα, Αγγελική Παπαδοπούλου, Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη
