Οι φθόγγοι της αρχαίας ελληνικής παριστάνονται με 24 γράμματα, που είναι τα ίδια με αυτά της νέας ελληνικής1 Οι φθόγγοι της αρχαίας ελληνικής διαιρούνται σε φωνήεντα και σε σύμφωνα.
Φωνήεντα
Τα φωνήεντα διαιρούνται σε βραχύχρονα,μακρόχρονακαιδίχρονα, με βάση τη διάρκεια της προφοράς τους.
Τα βραχύχροναή βραχέα (σύμβολο βραχύτητας: ˘ ) προφέρονταν όπως και σήμερα, σε σύντομο (βραχύ) χρόνο: ἔλεος = [eleos].
Τα μακρόχρονα ή μακρά (σύμβολο μακρότητας: ˉ) προφέρονταν περίπου σε διπλάσιο (μακρότερο) χρόνο.
Το «η» ακουγόταν ως δύο «ε» (εε) και το «ω» ως δύο «ο» (οο): ἠώς (η χαραυγή) = [eeoos].
Τα δίχρονα ήταν σε κάποιες λέξεις βραχέα και σε κάποιες μακρά.
Σύμφωνα
Τα σύμφωνα προφέρονταν σε γενικές γραμμές όπως και σήμερα. Ιδιαίτερη προφορά είχαν, π.χ., το «β», που προφερόταν «μπ», το «δ», που προφερόταν «ντ» (βάδην = [bádeen]), και το «γ», που προφερόταν «γκ».
Δίφθογγοι
Οι δίφθογγοιαποτελούνταν από δύο φωνήεντα που προφέρονταν γρήγορα μαζί σε μία συλλαβή. Στη νέα ελληνική όσες έχουν επιβιώσει χαρακτηρίζονται «δίψηφα» και προφέρονται σαν ένα φωνήεν.
Διακρίνονται σε οκτώ κύριες και τρεις καταχρηστικές.
Οι κύριες σχηματίζονται από συνδυασμούς άλλων φωνηέντων με τα φωνήεντα ι και υ:
Οι καταχρηστικές σχηματίζονται από τον συνδυασμό των α, η, ω με ένα ι που «υπο-γράφεται» (γράφεται από κάτω) και ονομάζεται υπογεγραμμένη:
ᾳ, ῃ, ῳ
Είναι μακρόχρονες εκτός κάποιων εξαιρέσεων.
1. Αρχικά το ελληνικό αλφάβητο περιλάμβανε και το γράμμα βαῦ ή δίγαμμα (F), που προφερόταν σαν «β» ή σαν μισό «ου», όπως όταν προφέρουμε τη λέξη «Ουάσιγκτον». Επίσης, στην παλαιότατη α.ε. υπήρχε και ο φθόγγος γιοτ (που δε μας σώθηκε το σύμβολό του και ο οποίος παριστάνεται με το λατ. j), που ακουγόταν όπως ο φθόγγος «ι» στη λέξη «παιδιά».
ΑΣΚΗΣΗ
Να σημειώσετε επάνω από τις συλλαβές των παρακάτω λέξεων το σημείο ˉ για τις μακρόχρονες και το σημείο ˘ για τις βραχύχρονες:ζω-ή, ἥ-βη (= η νεότητα), ἡ-δέ-ως (= με ευχαρίστηση), κοι-νός, κρό-τος, νω-θρός, νό-μος, οἰ-ω-νός (= μαντικό πτηνό ή σημείο), μή-τηρ, παῖ-δες, γο-νεῖς, πρῶ-τον.
