Λατινικά Γ´ Λυκείου: Κείμενα 29, 30, 31 (Κριτήριο αξιολόγησης)
ΚΕΙΜΕΝΟ
α) Diu operam frustra impendēbat; quotiescumque avis non respondēbat, sutor dicere solēbat «Oleum et operam perdidi». Tandem corvus salutatiōnem didicit et sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit. Audītā salutatiōne Caesar dixit: «Domi satis salutatiōnum talium audio». Tum vēnit corvo in mentem verbōrum domini sui: «Oleum et operam perdidi». Ad haec verba Augustus risit emitque avem tanti, quanti nullam adhuc emerat.
β) Hic vero, iudices, et fuit in Asiā et viro fortissimo, patri suo, magno adiumento in periculis, solacio in laboribus, gratulatiōni in victoriā fuit. Et si habet Asia suspiciōnem quandam luxuriae, Murēnam laudāre debēmus, quod Asiam vidit sed in Asiā continenter vixit.
γ) «Congrediāmur, ut singulāris proelii eventu cernātur, quanto miles Latīnus Rōmāno virtūte antecellat». Tum adulescens, viribus suis confīsus et cupiditāte pugnandi permōtus, iniussū consulis in certāmen ruit; et fortior hoste, hastā eum transfixit et armis spoliāvit. Statim hostes fugā salūtem petivērunt. Sed consul, cum in castra revertisset, adulescentem, cuius operā hostes fugāti erant, morte multāvit.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική από το πρώτο απόσπασμα το «Diu … perdidi (4η σειρά)» και από το δεύτερο απόσπασμα το «Hic vero… continenter vixit».
Μονάδες 20
Β.1. Να αντιστοιχίσετε τους συγγραφείς της στήλης Α´ με τα έργα τους στη στήλη Β´. Δύο στοιχεία της στήλης Β´ περισσεύουν.
|
ΣΤΗΛΗ Α´ |
ΣΤΗΛΗ Β´ |
|
1. Μάρκος Τύλλιος Κικέρων |
α. Απομνημονεύματα |
|
2. Βάρρων Ρεατίνος |
β. Ιστορική μονογραφία |
|
3. Ιούλιος Καίσαρ |
γ. Μενίππειες σάτιρες |
|
4. Κορνήλιος Νέπως |
δ. Ρωμαϊκή και παγκόσμια ιστορία |
|
5. Σαλλούστιος Κρίσπος |
ε. Λυρική ποίηση |
|
|
στ. Φιλοσοφικοί διάλογοι |
|
|
ζ. Ιστορική βιογραφία |
Μονάδες 10
Β.2. Να βρείτε με ποια λέξη των λατινικών κειμένων που σας δόθηκαν έχουν ετυμολογική συγγένεια οι παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: Δίας, φορά, πατρίδα, μόρτης, φυγάς.
Μονάδες 10
Γ.1.α. Diu, fortior, magno: Να σχηματίσετε τους άλλους δύο βαθμούς των τριών τύπων. Για τα επίθετα να ληφθεί υπόψη το γένος, ο αριθμός και η πτώση.
(μονάδες 6)
Γ.1.β. Να γράψετε ό,τι ζητείται για τους ακόλουθους τύπους, Όπου υπάρχουν διπλοί τύποι, να γράψετε και τους δύο:
avis: αφαιρετική πτώση ενικού αριθμού
corvus: δοτική πτώση ενικού αριθμού
domi: αιτιατική πτώση ενικού αριθμού του ουσιαστικού
iudices: η ονομαστική ενικού
patri: η γενική πληθυντικού.
periculis: η αιτιατική πληθυντικού.
quandam: η ίδια πτώση στον πληθυντικό αριθμό του ίδιου γένους.
hoste: η γενική πληθυντικού.
morte: η αιτιατική πληθυντικού.
(μονάδες 9)
Μονάδες 15
Γ.2.α. Να γράψετε ό,τι ζητείται για κάθε τύπο (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο, όπου είναι απαραίτητο).
respondēbat: το β´ ενικό της υποτακτικής του υπερσυντέλικου
dicere: το β´ ενικό της προστακτικής ενεστώτα
solēbat: το απαρέμφατο παρακειμένου
cernātur: αφαιρετική πτώση του σουπίνο
confisus: γ΄ πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα
petivērunt: β΄ πληθυντικό προστακτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή
fugāti erant: απαρέμφατο μέλλοντα στην ίδια φωνή
multāvit: δοτική πληθυντικού μετοχής ενεστώτα
fuit: απαρέμφατο παρακειμένου.
habet: η μετοχή ενεστώτα και μέλλοντα στη δοτική ενικού στο ουδέτερο γένος
ruit: η μετοχή μέλλοντα στην ονομαστική πληθυντικού του θηλυκού γένους
(μονάδες 12)
Γ.2.β. attulit: Να γράψετε τους τύπους των απαρεμφάτων στην ενεργητική φωνή (να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο, όπου είναι απαραίτητο).
(μονάδες 3)
Μονάδες 15
Δ.1.α. Να συμπληρώσετε τα κενά, ώστε να φαίνεται ο συντακτικός ρόλος της κάθε λέξης:
cupidus: είναι………………………………………..στο……………………………
salutatiōnum: είναι………………………………………..στο……………………
corvo: είναι………………………………………..στο……………………………
quanti: είναι………………………………………..στο……………………………
patri: είναι………………………………………..στο……………………………
luxuriae: είναι………………………………………..στο……………………………
in Asiā: είναι………………………………………..στο……………………………
eventu: είναι………………………………………..στο……………………………
viribus: είναι………………………………………..στο……………………………
morte: είναι………………………………………..στο……………………………
(μονάδες 10)
Δ.1.β. Et si habet Asia suspiciōnem quandam luxuriae, Murēnam laudāre debēmus. Στο παρακάτω χωρίο να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο και να τον μετατρέψετε ώστε να δηλώνει το αντίθετο του πραγματικού στο παρελθόν.
(μονάδες 6)
Μονάδες 16
Δ.2.α. quotiescumque avis non respondēbat. Να συμπτύξετε τη χρονική πρόταση σε χρονική μετοχή.
(μονάδες 4)
Δ.2.β. viro fortissimo. Να εντοπίσετε τον επιθετικό προσδιορισμό και να τον αναλύσετε σε αναφορική πρόταση.
(μονάδες 4)
Δ.2.γ. et fortior hoste. Να δηλώσετε τον β´ όρο σύγκρισης με εναλλακτικό τρόπο εκφοράς.
(μονάδες 2)
Δ.2.δ. domini sui. Να δηλώσετε την κτήση χωρίς αυτοπάθεια.
(μονάδες 2)
Δ.2.ε. sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit. Να τρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
(μονάδες 4)
Μονάδες 14
Λατινικά Β’ Λυκείου, Α´ Τεύχος | Σχολικό βοήθημα
Λατινικά Β’ Λυκείου, B´ Τεύχος | Σχολικό βοήθημα
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α.
Diu operam frustra impendēbat… «Oleum et operam perdidi»
Για πολύ καιρό κατέβαλλε κόπο μάταια· κάθε φορά που το πουλί δεν απαντούσε, ο τσαγκάρης συνήθιζε να λέει: «Έχασα το λάδι και τον κόπο μου».
Hic vero… continenter vixit
Αυτός όμως, (κύριοι) δικαστές, και βρέθηκε (έζησε) στην Ασία και έναν πολύ γενναίο άνδρα, τον πατέρα του, βοήθησε πολύ στους κινδύνους, παρηγόρησε στις ταλαιπωρίες, συγχάρηκε στη νίκη. Και αν η Ασία έχει κάποια υποψία τρυφής, οφείλουμε να επαινέσουμε τον Μουρήνα, επειδή είδε την Ασία, αλλά έζησε στην Ασία με εγκράτεια.
Β.1.
- Μάρκος Τύλλιος Κικέρων: στ. Φιλοσοφικοί διάλογοι
- Βάρρων Ρεατίνος: γ. Μενίππειες σάτιρες
- Ιούλιος Καίσαρ: β. Ιστορική μονογραφία
- Κορνήλιος Νέπως: ζ. Ιστορική βιογραφία
- Σαλλούστιος Κρίσπος: δ. Ρωμαϊκή και παγκόσμια ιστορία
(Περισσεύουν: α. Απομνημονεύματα, ε. Λυρική ποίηση)
Β.2. Ετυμολογική συγγένεια
Δίας: diu
φορά: fortior
πατρίδα: patri
μόρτης: morte
φυγάς: fugati
Γ.1.α.
diu: diutius (συγκριτικός), diutissime (υπερθετικός)
fortior: fortis (θετικός), fortissimus (υπερθετικός)
magno: maiori (συγκριτικός), maximo (υπερθετικός)
Γ.1.β.
avis: avi
corvus: corvo
domi: domum
iudices: iudex
patri: patrum
periculis: pericula
quandam: quasdam
hoste: hostium
morte: mortes/-is
Γ.2.α. Κλίση ρημάτων
respondēbat: respondisses
dicere:dic
solēbat: solitum esse
cernātur: conspectu
confisus: confidant
petivērunt: petite
fugāti erant: fugatum iri
multāvit: multantibus
fuit: fuisse
habet: habens (μετοχή ενεστώτα), habiturus (μετοχή μέλλοντα)
ruit: ruiturae
Γ.2.β.
afferre (ενεστώτας)
attulisse (παρακειμένος)
allaturum esse (μέλλοντας)
Δ.1.α.
cupidus: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο attulit. Αναφέρεται στο sutor.
salutatiōnum: γενική διαιρετική στο satis.
corvo: δοτική προσωπική στην απρόσωπη έκφραση venit in mentem.
quanti: γενική της αφηρημένης αξίας στο emerat.
patri: επεξήγηση στο viro.
luxuriae: γενική αντικειμενική στο suspicionem
in Asiā: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει τη στάση σε τόπο στο ρήμα vixit.
eventu: κυρίως αφαιρετική που δηλώνει σημείο εκκίνησης για εκτίμηση, κρίση στο cernatur.
viribus: αφαιρετική οργανική του μέσου από τη μετοχή confisus.
morte: αφαιρετική της ποινής στο multavit.
Δ.1.β. Et si habuisset Asia suspicionem quandam luxuriae, Murēnam laudāre non debuissēmus.
Δ.2.α. non respondente avi/-e
Δ.2.β. vir, qui fortissimus erat
Δ.2.γ. quam hostis
Δ.2.δ. domini eius
Δ.2.ε. Eum, cupidus pecuniae, a sutore Caesari allatus est.
