Αρχαία Ελληνικά Γ´ Λυκείου: Οι λεξιλογικές ασκήσεις της Τράπεζας Θεμάτων

Αρχαία Ελληνικά Γ´ Λυκείου: Οι λεξιλογικές ασκήσεις της Τράπεζας Θεμάτων

1. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο κείμενο:καταβαλομένου, κεφάλαιον, στάσεων, διαίτας, τραπέζας. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο).

Αρχαία Ελληνικά Γ´ Λυκείου: Οι λεξιλογικές ασκήσεις της Τράπεζας Θεμάτων

Αρχαία Ελληνικά Γ´ Λυκείου: Οι λεξιλογικές ασκήσεις της Τράπεζας Θεμάτων

2. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.

Α	Β
1. διαιρέτης	α. αἵρεσιν
2. ενάρετος	β. εἷς
3. ένας	γ. παρέσχεν
4. είσοδος	δ. νομίζων
5. άσχημος	ε. πατρίδα
6. πατέρας
7. νόμος

Δ.Ε. 21 – ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Περί Ἀλεξάνδρου τύχης καί ἀρετῆς, 6 329 A-D

 

3. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.

Α	Β
1.              αἵρεσιν 2.              ἐπιμελόμενος 3.              συνῆγε 4.              ἤθη 5.              ἀνακεραννυμένους	α. αναιρώ β. ανάγωγος γ. συνήθεια δ. αμέλεια ε. κρατήρας ζ. μελλοντικός η. έπαρση

Δ.Ε. 21 – ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Περί Ἀλεξάνδρου τύχης καί ἀρετῆς, 6 329 A-D

 

 

4. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.

Α	Β
1. άδικος	α. ἀρετῇ
2. σχήμα	β. δίκη
3. ενάρετος	γ. δόξειεν
4. διάκριση	δ. ἔχειν
5. άρτιος	ε. κρίνουσιν
6. δογματισμός
7. κρατικός

Δ.Ε. 7 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Ι.12, 1253a-29-39, Δ.Ε. 18 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Γ6. 3-4, 1281a39-b10

 

5. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο κείμενοκοινωνίαν, ἀγαθοῦ, στοχάζονται, πολιτική, τέλος. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο).

Δ.Ε. 16 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Α 1.1-8, 1252a1-7∙b27-32, Δ.Ε. 17 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Α 1. 10-11, 1253a7-18

 

6. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.

Α	Β
1. προσπάθεια	α. ὑπερέχεται
2. καθαίρεση	β. ληπτέον
3. υπεροχή	γ. ἔλλειψιν
4. άρση	δ. αἱρεῖται
5. υπόληψη	ε. πάθεσι
6. υποδοχή
7. υπόλοιπο

Δ.Ε. 14 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 6.4-8, 1106a26-b7, Δ.Ε. 15 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 6.10-13∙16, 1106b18-28∙ 1106b36-1107a6

 

7. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: σχέση, αφαιρετικός, βέλος, περιορισμός, ένδεια.

Δ.Ε. 14 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 6.4-8, 1106a26-b7, Δ.Ε. 15 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 6.10-13∙16, 1106b18-28∙ 1106b36-1107a6

 

 

8. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: συνοχή, πρόσληψη, λιπόσαρκος, ταυτότητα, Πανεπιστήμιο.

Δ.Ε. 14 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 6.4-8, 1106a26-b7, Δ.Ε. 15 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 6.10-13∙16, 1106b18-28∙ 1106b36-1107a6

 

9. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) του ρήματος κομιζόμεθα, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:

• Η ………………. των σκουπιδιών γίνεται συνήθως κατά τις πρωινές ώρες, για να μη προκαλούνται κυκλοφοριακά προβλήματα.
• Μετά το τροχαίο ατύχημα οι τραυματίες ………………. στο πλησιέστερο νοσοκομείο.
• Η ………………. της ελιάς γίνεται συνήθως τον Νοέμβριο στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας.
• Για να πάρουμε το δάνειο, πρέπει να ………………. πολλά έγγραφα από διάφορες δημόσιες υπηρεσίες.
• Είναι η τρίτη ………………. που έχω κάνει μέσα στον χρόνο! Δεν αντέχω να ψάχνω ξανά για σπίτι!

Δ.Ε. 13 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 1.5-8, 1103b2-25

 

 

10. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: φορτίο, εκατομμύριο, κόμιστρο, δωμάτιο, φρόνιμος.

Δ.Ε. 12 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 1. 1-4, 1103a14-b2

 

 

11. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.

 

Α	Β
α) φρόνιμος	1) διανοητικῆς
β) παράφορος	2) ἐμπειρίας
γ) πυρομανής	3) ἔσχηκε
δ) ανόητος	4) ἐθίζεται
ε) ένοχος	5) φέρεσθαι
	6) πῦρ
	7) σώφρονες

Δ.Ε. 12 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 1. 1-4, 1103a14-b2

 

 

12. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο κείμενοαὔξησιν, ἐμπειρίας, δυνάμεις, ἐνεργείας, αἰσθήσεις. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο).

Δ.Ε. 12 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 1. 1-4, 1103a14-b2

 

13. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) του ρηματικού τύπου πράττοντες, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:

• Οι δύο εμπόλεμες χώρες κάθησαν στο τραπέζι των …………………………………………
• Το κείμενό του ……………………………………… το θέμα της ανεργίας.
• Η …………………………… εγκλημάτων που προκαλούν φρίκη και αποτροπιασμό, είναι δυστυχώς συχνό φαινόμενο.
• ………………………………………… όλες οι επιθυμίες της.
• Κατηγορούν άδικα τους νέους ότι ζουν μέσα στην …………………………….. και στην αδράνεια.

Δ.Ε. 13 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 1.5-8, 1103b2-25

 

 

 

14. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: φόρεμα, διάλειμμα, φρόνηση, αποστροφή, δώρο.

Δ.Ε. 13 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 1.5-8, 1103b2-25

 

 

15. Να επιλέξετε για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α την ετυμολογικά συγγενή νεοελληνική λέξη της στήλης Β.

Α	Β
1.     ἡσθῆναι	α. αίσθηση β. ηδονή
2.     ὅλως	α. όλεθρος β. ανολοκλήρωτος
3.     ἄριστον	α. αρετή β. άρση
4.     ψέγεται	α. άψογος β. ψυκτικός
5.     λόγῳ	α. διάλεξη β. ανεξέλεγκτος

Δ.Ε. 15 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 6.10-13∙16, 1106b18-28∙ 1106b36-1107a6

 

 

16. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του αρχαίου διδαγμένου κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:

• ἔστι: Ο ομιλητής αναφέρθηκε στην  ……………………………… του θέματος, χωρίς πολλές λεπτομέρειες.
• ἐπαινεῖται: Του/Της απονεμήθηκε τιμητικός ………………………… για την εθελοντική προσφορά του/της.
• ἄμφω: Χωρίς ……………………………….. η συμβολή της επιστήμης στην αντιμετώπιση των ασθενειών είναι μεγάλη.
• ἕξις: Η ενασχόληση με τα σπορ μού δημιουργεί ένα αίσθημα ………………………. .
• ὡρισμένῃ: Ανακοινώθηκαν τα ……………………………… αποτελέσματα του διαγωνισμού.

Δ.Ε. 15 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 6.10-13∙16, 1106b18-28∙ 1106b36-1107a6

 

17. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: θαρραλέος, βλήμα, προσπάθεια, σωφροσύνη, ευρετήριο.

Δ.Ε. 15 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 6.10-13∙16, 1106b18-28∙ 1106b36-1107a6

 

18. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: ἐπιθυμῆσαι, δεῖ, Ὁμοίως, κατορθοῦται, προαιρετική.

Δ.Ε. 15 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 6.10-13∙16, 1106b18-28∙ 1106b36-1107a6

 

 

19. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.

Α	Β
1.     κομιζόμεθα 2.     δῆλον 3.     ἐχρησάμεθα 4.     τεχνῶν 5.     βούλημα	α. εύχρηστος β. χρίσμα γ. πρωτοβουλία δ. δήλωση ε. διακομιστής ζ. αρχιτέκτονας η. βουλωμένος

Δ.Ε. 12 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 1. 1-4, 1103a14-b2, Δ.Ε. 13 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 1.5-8, 1103b2-25

 

20. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη ή φράση της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το αρχαίο διδαγμένο κείμενο:

Α	Β
1.     ἔθος	α. έθιμο β. συνήθεια
2.     ἀγαθοί	α. ενάρετοι β. καλοσυνάτοι
3.     δυνάμεις	α. δυνατότητες β. εξουσίες
4.     μανθάνομεν	α. καταλαβαίνουμε β. γνωρίζουμε
5.     σώφρονες	α. έξυπνοι β. συνετοί

Δ.Ε. 12 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 1. 1-4, 1103a14-b2, Δ.Ε. 13 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Ἠθικὰ Νικομάχεια, Β 1.5-8, 1103b2-25

 

21. Να βρείτε στο κείμενο λέξεις ετυμολογικά συγγενείς με τις παρακάτω λέξεις της Νέας ελληνικής: λησμονιά, χρηματικός, τάση, φορείο, πρακτορείο.

Δ.Ε. 11 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Θ 1.3-2.1, 1337a33-b11

 

 

22. Να εντοπίσετε στο κείμενο μία ομόρριζη, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας ελληνικής: κατάληψη, παράνοια, σκοπιμότητα, φόρεμα, καθαίρεση.

Δ.Ε. 11 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Θ 1.3-2.1, 1337a33-b11

 

 

 

23. Να βρείτε στο κείμενο λέξεις ετυμολογικά συγγενείς με τις παρακάτω λέξεις της Νέας ελληνικής: αδιαθεσία, φάντασμα, συνταρακτικός, ανάταση, εργολαβία.

Δ.Ε. 11 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Θ 1.3-2.1, 1337a33-b11

 

 

24. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.

Α	Β
1. παιχνίδι	α. μετέχοντα
2. αφαίρεση	β. ἐμποδών
3. σχεδόν	γ. ὑπολαμβάνουσι
4. διένεξη	δ. διῃρημένων
5. υπόληψη	ε. παιδείας
6. πεζός
7. υπόλοιπο

Δ.Ε. 11 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Θ 1.3-2.1, 1337a33-b11

 

 

25. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη ή φράση της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το αρχαίο διδαγμένο κείμενο:

Α	Β
1.     ἐπαγγελλόμενοι	α. υπόσχομαι β. ασκώ ένα επάγγελμα
2.     ἐντιθέναι	α. τοποθετώ β. νομοθετώ
3.     φανὸν	α. φανάρι β. φωτεινός
4.     μεταστραφήσεται	α. μετανιώνω β. γυρίζω προς άλλη κατεύθυνση
5.     ἀπόλλυσιν	α. χάνω β. φονεύω

Δ.Ε. 9 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 518b-519a

 

 

26. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: λάθος, επιστήμονας συμμαθήτρια, άξονας, εκκλησία.

Δ.Ε. 9 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 518b-519a

 

 

 

27. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.

Α	Β
1.     νομίσαι 2.     ἐνούσης 3.     σημαίνει 4.     τέχνη 5.     ἔδει	α. δέηση β. τοκετός γ. δεσμός δ. παράνομος ε. παρουσία ζ. ασήμαντος η. ένεση

Δ.Ε. 9 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 518b-519a

 

 

28. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου αναφοράς να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο αρχαίο κείμενο: πάθει, φύσιν,δεσμοῦ, θαύματα, παραφερομένων. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο).

Δ.Ε. 8 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 514a-515c

 

 

29. Να γράψετε στη Νέα Ελληνική από ένα σύνθετο ουσιαστικό ή επίθετο για καθεμία από τις παρακάτω σύνθετες λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου, χρησιμοποιώντας κάθε φορά το δεύτερο συνθετικό: ἀπαιδευσίας, καταγείῳ, εἴσοδον, περιάγειν, θαυματοποιοῖς.

Δ.Ε. 8 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 514a-515c

 

30. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: υπόδημα, μόνιμος, αγωγή, έγκαυμα, δίφθογγος.

Δ.Ε. 8 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 514a-515c

 

 

31. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με ομόρριζα (απλά ή σύνθετα) του ρήματος ἔφη, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:

• Απαγορεύεται η ………………………………… τσιγάρων στην τηλεόραση.
• Η περιoχή αυτή ………………………… για τις όμορφες παραλίες της.
• Κατάφερες να το τελειώσεις τόσο γρήγορα. Τα πήγες ……………………………… !
• Μου απάντησε ……………………………… στην πρότασή μου για συνεργασία.
• Ήταν σε κατάσταση …………………………….· δεν μπορούσε να μιλήσει.

Δ.Ε. 10 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 519b-520a

 

32. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.

Α	Β
1.     ἱκανῶς 2.     εἶναι 3.     ἔφαμεν 4.     ἀναβῆναι 5.     ἀφιῇ	α. άνεση β. διοίκηση γ. άφιξη δ. βάση ε. καταφατικός ζ. ουσία η. αναβολή

Δ.Ε. 10 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 519b-520a

 

 

33. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη ή φράση της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το αρχαίο διδαγμένο κείμενο:

Α	Β
6.     ἐπιτροπεῦσαι	α. είμαι επίτροπος β. κυβερνώ
7.     στοχαζομένους	α. σκέφτομαι β. έχω έναν σκοπό
8.     ἡγούμενοι	α. είμαι αρχηγός β. νομίζω
9.     πόνων	α. κόπος β. οδύνη
10.  Ἐπελάθου	α. ξεχνώ β. κάνω λάθος

Δ.Ε. 10 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 519b-520a

 

34. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: ρήτορας, άσχημος, αφήγηση, πειστικός, υπόδημα.

Δ.Ε. 10 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 519b-520a

 

 

35. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: αγγελία, διάσημος, φανάρι, ηθικός, θεϊκός.

Δ.Ε. 9 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 518b-519a

 

 

36. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.

Α	Β
1. διάσημος	α. φασιν
2. διαφήμιση	β. σημαίνει
3. διαγωγή	γ. περιακτέον
4. διάθεση	δ. ἀνασχέσθαι
5. ανάκριση	ε. ἔθεσι
6. περιοχή
7. συνήθεια

Δ.Ε. 9 – ΠΛΑΤΩΝ, Πολιτεία, 518b-519a

 

 

 

37. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: δείσας, δίκην, νείμω, φύεται, χρῆσθαι.

Δ.Ε. 6 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 322a-323a, Δ.Ε. 7 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Ι.12, 1253a-29-39

 

 

38. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ομόρριζη λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: προϊστάμενος, πρόσχαρος, περιοχή, σύγκληση, επικός.

Δ.Ε. 7 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Ι.12, 1253a-29-39, Δ.Ε. 16 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Α 1.1-8, 1252a1-7∙b27-32

 

 

39. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.

Α	Β
δείσας ἀπόλοιτο κόσμοι ὁρμὴ φύεται	α. φυσική β. οργή γ. απειλή δ. απώλεια ε. ορμόνη ζ. κόσμημα η. άδεια

Δ.Ε. 6 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 322a-323a, Δ.Ε. 7 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Πολιτικά, Ι.12, 1253a-29-39

 

40. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο αρχαίο κείμενο: θείας, ἐνόμισεν, διεφθείροντο, κόσμοι, συναγωγοί. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο).

Δ.Ε. 6 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 322a-323a

 

 

41. Να εντοπίσετε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο λέξεις που έχουν ετυμολογική συγγένεια με τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: νοικοκύρης, απώλεια, άξονας, θέση, νοσηρός.

Δ.Ε. 6 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 322a-323a

 

 

42. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η ίδια λέξη, στο ίδιο μέρος του λόγου, σε οποιαδήποτε μορφή της (πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο) χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο κείμενο: Ἀπορίᾳ, φυλακαί, κοινόν, ἐνόμισεν, ὀνόματα.

Δ.Ε. 5 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 321b-322a, Δ.Ε. 6 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 322a-323a

43. Να γράψετε μία σύνθετη λέξη της Νέας Ελληνικής, με πρώτο συνθετικό καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου: ἔλαθεν, φῶς, πυρί, τέχνην, θεοῦ.

Δ.Ε. 5 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 321b-322a, Δ.Ε. 6 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 322a-323a

 

44. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: έκλειψη, αμέλεια, ένδεια, ισόγειο, υποχείριος.

Δ.Ε. 5 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 321b-322a, Δ.Ε. 6 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 322a-323a

 

45. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του αρχαίου διδαγμένου κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:

• κεράννυται: Σας έφερα ένα ………………………… για την γιορτή μου!
• προσῆπτεν: Στην Αρχαία Ολυμπία γίνεται η …………………. της Ολυμπιακής φλόγας.
• διαφυγάς: Εξαθλιωμένοι άνθρωποι από άλλες χώρες έρχονται ως ……………………… στη χώρα μας αναζητώντας μία καλύτερη τύχη.
• αὐτοφυὴς: Η έλλειψη σεβασμού προς το ………………………. περιβάλλον συνιστά τη μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα.
• ἀναλισκομένοις: Καθημερινά…………………………….. διάφορα προϊόντα για τη διαβίωσή μας.

Δ.Ε. 4 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 320c-321b

 

 

46. Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό ή επίθετο της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου: μείξαντες, ἔφη, ἔσῳζεν, δέρμασι, τροφήν.

Δ.Ε. 4 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 320c-321b

 

 

47. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.

Α	Β
1. απονομή	α. εἱμαρμένος
2. δέμα	β. νεῖμαι
3. υπόδειξη	γ. διδοὺς
4. μερίδιο	δ. ἀμφιεννὺς
5. ανόητος	ε. ὑποδῶν
6. διάδοση
7. μεταμφιεσμένος

Δ.Ε. 4 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 320c-321b

 

 

 

48. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους λόγου της Νέας Ελληνικής με το κατάλληλο ομόρριζο (απλό ή σύνθετο) της λέξης του αρχαίου διδαγμένου κειμένου που σας δίνεται, ώστε να ολοκληρωθεί ορθά το νόημά τους:

• ἐπισκεψόμενος: Η Διευθύντρια αντιμετώπισε την πρόταση με έντονη δυσπιστία επιδεικνύοντας έντονο ……………..
• εἱμαρμένη: Ο άνθρωπος είναι δημιουργός της ……………… του.
• ἐνεχώρει: Παρατηρήθηκε ………………….. του εδάφους λόγω του σεισμού.
• εὐπορία: Πάντα είχα την …………………, εάν τα κατάφερε μόνος του ή χάρη στις γνωριμίες του.
• δίκη: Ο ρήτορας Λυσίας είναι γνωστός κυρίως για τους ………………………… λόγους που έγραψε.

Δ.Ε. 5 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 321b-322a

 

49. Να εντοπίσετε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο μία ομόρριζη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: προμήθεια, μελωδία, οδόστρωμα, μερίδιο, λαθραίος.
50. Δ.Ε. 5 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 321b-322a

 

 

 

51. Να αντιστοιχίσετε καθεμία νεοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Α περισσεύουν.

Α	Β
1. σκοπιμότητα	α. ἐνεχώρει
2. απουσία	β. λαθὼν
3. φωλιά	γ. ἐπισκεψόμενος
4. ενέχυρο	δ. φῶς
5. παραχώρηση	ε. ἦσαν
6. φωστήρας
7. λαθραίος

Δ.Ε. 5 – ΠΛΑΤΩΝ, Πρωταγόρας, 321b-322a

 

 

52. Να γράψετε ένα σύνθετο ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου: ἤρξαντο, σελήνης, ἥλιον, φεύγειν, χρήσεως.

Δ.Ε. 1 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Μετὰ τὰ φυσικά Α 982b12-28

 

 

53. Να γράψετε μία σύνθετη λέξη της Νέας Ελληνικής, με πρώτο συνθετικό καθεμία από τις παρακάτω λέξεις των αρχαίων διδαγμένων κειμένων: ὀρθῶς, ψυχήν, ὅμοιος, πάντα, πράττομεν.

Δ.Ε. 2 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Προτρεπτικὸς πρὸς Θεμίσωνα, αποσπάσματα 8-9, Δ.Ε. 3 – ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, Επιστολή στον Μενοικέα, 122

54. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.

Α	Β
1.     ἀπεργάζεται 2.     θησόμεθα 3.     χρώμεναι 4.     λόγῳ 5.     φρόνησιν	α. φροντίδα β. επιθετικός γ. φρενάρω δ. διάλογος ε. κατάχρηση ζ. χρώμιο η. εργασία

Δ.Ε. 2 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Προτρεπτικὸς πρὸς Θεμίσωνα, αποσπάσματα 8-9

 

 

55. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.

Α	Β
1.     ἀπεργάζεται 2.     θησόμεθα 3.     χρώμεναι 4.     λόγῳ 5.     φρόνησιν	α. εχέφρων β. βιβλιοθήκη γ. καχεξία δ. παράλογος ε. άχρηστος ζ. ανοχή η. ενέργεια

Δ.Ε. 2 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Προτρεπτικὸς πρὸς Θεμίσωνα, αποσπάσματα 8-9

 

 

56. Να επιλέξετε από τη στήλη Β για καθεμία αρχαιοελληνική λέξη ή φράση της στήλης Α την ορθή σημασία της σύμφωνα με το αρχαίο διδαγμένο κείμενο:

Α	Β
11.  ἀπεργάζεται	α. αποτελειώνω β. δημιουργώ
12.  προσηκόντως	α. όπως αρμόζει β. προσεκτικά
13.  πολιτεύσεσθαι	α. κυβερνώ β. ζω ως πολίτης
14.  ἐπιτάττουσαι	α. επιτακτικές β. καθοδηγητικές
15.  ἀναμάρτητον	α. αλάνθαστη β. αμαρτωλή

Δ.Ε. 2 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Προτρεπτικὸς πρὸς Θεμίσωνα, αποσπάσματα 8-9

 

 

57. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου, να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό της Νέας Ελληνικής, απλό ή σύνθετο: κτᾶσθαι, χρῆσθαι, διάξειν, κρίνειν, ἐπιτάττειν.

Δ.Ε. 2 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Προτρεπτικὸς πρὸς Θεμίσωνα, αποσπάσματα 8-9

 

 

58. Να αντιστοιχίσετε καθεμία αρχαιοελληνική λέξη της στήλης Α με την ετυμολογικά συγγενή νεοελληνική λέξη της στήλης Β. Δύο λέξεις στη στήλη Β περισσεύουν.

Α	Β
6.              ἐστιν 7.              λέγων 8.              παρεληλυθέναι 9.              ἔχομεν 10.           πράττομεν	α. προέλευση β. έλεγχος γ. ουσία δ. παραλογισμός ε. σχήμα ζ. διαπραγμάτευση η. πρατήριο

Δ.Ε. 2 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Προτρεπτικὸς πρὸς Θεμίσωνα, αποσπάσματα 8-9

 

 

59. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του αρχαίου διδαγμένου κειμένου να γράψετε μία περίοδο λόγου στη Νέα Ελληνική, όπου η συγκεκριμένη λέξη να χρησιμοποιείται με διαφορετική σημασία από αυτήν που έχει στο κείμενο:ἀρχῆς, πρόχειρα, παθημάτων, θαυμασίων, Μαρτυρεῖ. Μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε σε οποιαδήποτε μορφή της (μέρος του λόγου, πτώση, αριθμό, γένος, έγκλιση, χρόνο).

Δ.Ε. 1 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Μετὰ τὰ φυσικά Α 982b12-28

 

60. Να βρείτε στο αρχαίο διδαγμένο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: χειροτονία, απαθής, γνήσιος, επίγνωση, προφήτης.

Δ.Ε. 1 – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, Μετὰ τὰ φυσικά Α 982b12-28