Λατινικά Γ´ Λυκείου: Κείμενα 28, 32, 34 (Κριτήριο αξιολόγησης)
ΚΕΙΜΕΝΑ
XVIII: Hercules boves Geryonis ex Hispania in eum locum adduxisse dicitur, ubi postea Romulus urbem Romam condidit. Prope Tiberim fluvium Hercules boves refecisse fertur et ipse de via fessus ibi dormivisse. Tum Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis traxit aversos. Ubi Hercules, e somno excitātus, gregem aspexit et partem abesse sensit, pergit ad proximam speluncam;
ΧΧΧΙΙ: quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet. Quam multas imagines fortissimorum virorum – non solum ad intuendum, verum etiam ad imitandum – scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt! Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem meam conformabam.
ΧΧΧΙV: Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit. Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt, is fores reserari eosque intromitti iussit.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφραστούν τα αποσπάσματα: «Hercules boves … aversos.», « Quam multas imagines … mihi proponebam.», «. Quod ut praedones … iussit».
20 μονάδες
Β1. Να γραφεί ό,τι ζητείται για τον καθένα από τους παρακάτω ονοματικούς τύπους:
boves: τη γενική και αφαιρετική πληθυντικού
viribus: την αφαιρετική ενικού και τη γενική πληθυντικού
quosdam: την αιτιατική ενικού στο αρσενικό και στο ουδέτερο
lumen: την αιτιατική πληθυντικού
multas: τον ίδιο τύπο στον υπερθετικό βαθμό
nobis: τον ίδιο τύπο στο β’ και γ’ πρόσωπο
bene: τους άλλους δύο βαθμούς
mentem: τη γενική πληθυντικού
cogitando: την αιτιατική ενικού
virtutem: την ονομαστική και γενική ενικού
se ipsum: τη γενική πληθυντικού
incredibile: τη γενική και αιτιατική πληθυντικού στο ίδιο γένος
15 μοναδες
Β2. Να γραφεί ό,τι ζητείται για τον καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
dicitur: το β’ ενικό Προστακτικής Ενεστώτα Ε.Φ.
refecisse: το β’ ενικό Οριστικής Ενεστώτα Π.Φ.
fertur: το β’ ενικό Ενεστώτα σε όλες τις εγκλίσεις στην Π.Φ.
dormivisse: το απαρέμφατο ενεστώτα και στις δύο φωνές.
traxit: το γ’ πληθυντικό Οριστικής Συντελεσμένου μέλλοντα και στις δύο φωνές
imitandum: τα απαρέμφατα όλων των χρόνων
reliquerunt: το γ’ πληθυντικό Οριστικής Ενεστώτα στην Ε.Φ.
gerendi: το α’ πληθυντικό Υποτακτικής Παρατατικού στην Π.Φ.
abiectis: το β’ ενικό Παρατατικού στην Υποτακτική, στην ίδια φωνή
admiratum: τους ονοματικούς τύπους
15 μοναδες
Γ1. α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους παρακάτω όρους: pastor, viribus, in tenebris, litterarum, cogitando, auditu, fores
7 μονάδες
Γ1. β. «Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt»:να αναγνωρίσετε το είδος της δευτερεύουσας πρότασης, να αιτιολογήσετε τον τρόπο εκφοράς της και να δηλώσετε τη συντακτική της λειτουργία
3 μονάδες
Γ2.α. «Praedones postes ianuae tamquam sanctum templum venerati sunt et cupide Scipionis dextram osculatisunt.»: Να ξαναγραφεί η περίοδος αφού τραπεί η α΄ πρόταση σε δευτερεύουσα χρονική που να δηλώνει το προτερόχρονο (εισαγόμενη με τον ιστορικό διηγηματικό cum).
3 μονάδες
Γ2.β. «admiratum», «ad intuendum [multas imagines]» : Να αντικατασταθούν τα σουπίνα με άλλες εκφράσεις [ή τρόπους] του σκοπού
8 μονάδες
Γ2.γ. «Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt», «quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumenaccederet.»: να συμπτυχθούν οι δευτερεύουσες προτάσεις στις αντίστοιχες μετοχές
5 μονάδες
Γ2.δ. «Hercules boves Geryonis ex Hispania in eum locum adduxisse dicitur»: Να αντικατασταθεί το ρήμα diciturαπό το dicit και να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές.
2 μονάδες
Γ3.ε. «clara voce»: να αναλυθεί ο προσδιορισμός σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση.
2 μονάδες
Δ. Να σημειώσετε σωστό (Σ) ή λάθος (Λ) για την καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις.
α. Οι νεωτερικοί ποιητές γράφουν κυρίως λυρική και ελεγειακή ποίηση.
β. Οι Επωδοί και οι Ωδές είναι σπουδαία λυρικά έργα του Οβιδίου.
γ. Ο Αύγουστος και ο Μαικήνας υποστηρίζουν οικονομικά και συσπειρώνουν σε λογοτεχνικούς κύκλους κορυφαία ταλέντα (θεσμός της «πατρωνείας»).
δ. Ο Τίβουλλος, ο Προπέρτιος και ο Οβίδιος ανήκουν στην τριάδα των κορυφαίων επικών ποιητών.
ε. Ο Τίτος Λίβιος ανέλαβε και διεκπεραίωσε την κορυφαία πεζογραφική παρουσίαση της ιστορικής διαδρομής της «αιώνιας Πόλης» από την ίδρυσή της ως το 9 π.Χ. σε 142 βιβλία.
10 μονάδες
Ε. Να αντιστοιχίσετε τις λατινικές λέξεις της Στήλης Α με τις ετυμολογικά συγγενείς λέξεις της Νέας Ελληνικής της Στήλης Β (δύο στοιχεία της Στήλης Β περισσεύουν).
|
A |
B |
|
pastor |
παρτίδα |
|
traxit |
κουλτούρα |
|
colendo |
δωμάτιο |
|
domesticorum |
τρακτέρ |
|
partem |
πάστορας |
|
|
κολλέγιο |
|
|
πατρικός |
10 μονάδες
«Το/τα θέμα/τα προέρχεται και αντλήθηκε/αν από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».
