Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, Φιλόλογου – Ιστορικού
Έχουμε ανάγκη σωστά και όχι εμπορικά πρότυπα
Το να ρίχνεις τις ευθύνες στους άλλους ήταν, είναι και θα είναι πάντα η εύκολη λύση για να αποφύγεις τις συνέπειες των πράξεών σου. Τις περισσότερες φορές όμως η λύση αυτή είναι προϊόν καλλιέργειας λανθασμένων προτύπων. Μάλλον άρχισα κάπως περίεργα σήμερα… Ξεκινώντας, λοιπόν, με μια απλή καθημερινή διαπίστωση, η οποία στη σύγχρονη Ελλάδα θα είναι πάντα επίκαιρη, θα ήθελα να σταθώ στη σημασία που έχει για όλους μας η ανάδειξη υγιών και σωστών προτύπων σε μια σαθρή -από τα θεμέλιά της- κοινωνία που χωλαίνει (και) στον κρίσιμο αυτό τομέα.
Την ώρα, λοιπόν, που δικαιολογούμε σχεδόν κάθε αρνητικό φαινόμενο κάνοντας επίκληση στην οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα,μεγάλη μερίδα των μέσων μαζικής ενημέρωσης (κυρίως η τηλεόραση και το διαδίκτυο) συνεχώς προβάλλουν είδωλα στους νέους τα οποία δε διακρίνονται για τα επιτεύγματα ή τις αρετές τους, αλλά οφείλουν την ύπαρξή τους στις καταναλωτικές ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Στην πλειοψηφία τους τα είδωλα αυτά είναι άτομα όπου η εξωτερική εμφάνιση διακρίνεται περισσότερο από τη μόρφωση και την πνευματική καλλιέργεια. Έτσι ο νέος προσπαθώντας να μιμηθεί όσα του προβάλλονται από την τηλεόραση γίνεται επιφανειακός και μετατρέπεται σε άβουλο ον.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, τα παιδιά περνάνε καθημερινά πολλές ώρες μπροστά από μία οθόνη. Είτε βλέπουν τηλεόραση, είτε χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό τους υπολογιστή (μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παιχνίδια), η ουσία είναι μία: θαμπώνονται από την εικόνα. Την εικόνα των αστέρων του ποδοσφαίρου, των ηθοποιών και των τραγουδιστών. Αυτοί γίνονται τα πρότυπά τους, τα είδωλα στα οποία θέλουν να μοιάσουν. Στην πραγματικότητα, οι φιλόδοξοι έφηβοι, μαγεύονται από τη δόξα και το χρήμα των διασήμων. Για πολλούς, μάλιστα, η αναγνωρισιμότητα και ο υλικός πλούτος αποτελούν το μόνο τους όνειρο.
Στη σύγχρονη εποχή της συνεχούς όξυνσης της οικονομικής κρίσης, της κατήφειας, της διάχυτης απαισιοδοξίας, της αβεβαιότητας, του φόβου και της απογοήτευσης, οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι έχουν καταφύγει στην πολύωρη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αντιγράφοντας πιστά και άκριτα στυλ και συμπεριφορές διασήμων ατόμων. Έτσι, λοιπόν, έχουμε φτάσει στο σημείο να ζούμε στην εποχή της ειδωλοποίησης προσώπων και της εξιδανίκευσης, ενώ συγχρόνως το μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας έχει οδηγηθεί στη φτωχοποίηση και στον κοινωνικό αποκλεισμό.
Ορισμένοι μάλιστα νέοι πέφτουν στην παγίδα της μίμησης και της προσωπολατρίας, νομίζοντας ότι μέσω αυτών θα διαμορφώσουν την προσωπικότητά τους και θα φύγουν από την ανωνυμία τους.
Την ίδια ώρα τα νέα παιδιά ολοένα και περισσότερο, με την πάροδο του χρόνου, απομακρύνονται από την απόκτηση μόρφωσης (π.χ. από την απόκτηση γνώσεων για ένα θέμα των θεωρητικών ή θετικών ή τεχνολογικών επιστημών, ή την ενασχόληση με ένα άθλημα, το διάβασμα ενός λογοτεχνικού βιβλίου, την παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης). Στην πλειονότητά τους, σήμερα, αδιαφορούν τελείως για τη φαντασίακαι τη δημιουργικότητά τους, βάζοντάς τες σε λήθαργο.
Οι νέοι όμως έχουν περισσότερη ανάγκη από τα σωστά και υγιή πρότυπα γιατί αυτά διαμορφώνουν τον κώδικα αξιών τους, τις πνευματικές τους αναζητήσεις, τα κοινωνικά τους ενδιαφέροντα, με μια λέξη δηλαδή την προσωπικότητά τους. Έτσι διαπλάθουν τον χαρακτήρα τους, μπορούν να υιοθετήσουν μια αποδεκτή στάση ζωής, να κοινωνικοποιηθούν ομαλά, να θέσουν υψηλούς στόχους και να αγωνιστούν για να τους υλοποιήσουν. Τα πρότυπα είναι δηλαδή διαχρονικές αξίες, ιδανικοί σκοποί και τρόποι ζωής που διαπαιδαγωγούν τους νέους, τους παραδειγματίζουν θετικά και τους παρακινούν στη δράση όχι μόνο για να πετύχουν την ατομική τους καταξίωση, αλλά και για να συμβάλλουν στην καλύτερη λειτουργία της κοινωνίας.
Παρά το γεγονός ότι η περίοδος της κρίσης, όπως και τα αμέσως προηγούμενα χρόνια, εξέθρεψαν πλήθος αρνητικών συμπεριφορών και προτύπων, στρεβλώνοντας σημαντικά την εικόνα που σχηματίζουν οι νέοι άνθρωποι για τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, υπάρχει πάντοτε η δυνατότητα, με τη συνδρομή εκείνων των πολιτών που διατηρούν ακέραιες τις ηθικές αξίες τους, να διαμορφωθεί ένα πιο θετικό πλαίσιο προτύπων για τις νεότερες γενιές. Ένα θετικό πλαίσιο στο οποίο θα υπάρχει αγαστή συνεργασία μεταξύ της οικογένειας, των νέων, των εκπαιδευτικών, των αρχόντων του τόπου και φυσικά όλων των πολιτών. Τα σωστά πρότυπα είναι υπόθεση όλων μας και όχι μόνο μιας συγκεκριμένης μερίδας ανθρώπων.
Η κοινωνία οφείλει να προσδοκά από τους νέους της ότι θα είναι οι συνεχιστές της παράδοσης, θα αναλάβουν συλλογικές ευθύνες και ρόλους στη ζωή και θα επιτελούν με προθυμία τα καθήκοντά τους. Έτσι θα σπουδάσουν, θα καλλιεργηθούν, θα εργαστούν, θα οικοδομήσουν σχέσεις εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης με τους συνανθρώπους τους, θα υπερβούν τα εμπόδια που θα βρουν στον δρόμο τους και θα διακριθούν στον στίβο της ζωής για το δημιουργικό τους έργο.
Εν ολίγοις, τα νέα παιδιά, οι μελλοντικοί πολίτες της χώρας μας,επιβάλλεται να επεμβαίνουν στα κοινά, να έχουν γνώμη, να εργάζονται, να δημιουργούν τις δικές τους οικογένειες και να διαμορφώνουν την ελληνική κοινωνία. Αν δεν έχουν τις στοιχειώδεις βάσεις και δομές για την καλλιέργεια του πνεύματός τους και την απόκτηση οξυμένης κρίσης και αντίληψης, τότε δεν μπορούμε όχι μόνο να πιστεύουμε, αλλά ούτε και να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο ποιοτικά μέλλον.
