Του Νίκου Τσούλια
Είμαστε μια μικρή μειοψηφία. Χρόνια και χρόνια είμαστε μειοψηφία στη χώρα μας. Και ενώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι σπουδάζουν και εκπαιδεύονται, ενώ όλα και περισσότερα βιβλία μάς επισκέπτονται, εμείς οι βιβλιοφάγοι παραμένουμε μια μικρή ομάδα. Και θέλουμε να αλλάξουμε αυτή την «εικόνα». Γι’ αυτό θέλουμε να γίνουμε μια ευρεία τάση σ’ όλη τη ανθρωπότητα και φωνάζουμε: «Βιβλιοφάγοι όλων των χωρών ενωθείτε»!
Όχι, δεν είμαστε κοινωνική ομάδα με τα κλασικά χαρακτηριστικά καταπώς θα τα προσδιόριζε μια κοινωνιολογική ή πολιτικοϊδεολογική ανάλυση. Είμαστε μορφωτικό ρεύμα. Είμαστε μια τάση ανήσυχων πολιτών στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας που στοχαζόμαστε και αναζητούμε, που αγωνιζόμαστε κάθε στιγμή για να δίνουμε ένα νόημα στη ζωή μας μέσα από τη διαχρονικότητα του ανθρώπινου πνεύματος. Δεν ευαγγελιζόμαστε κάποια σωτηριολογική εκδοχή της ιστορίας. Δεν υποσχόμαστε ένα πλούσιο μέλλον. Δεν θέλουμε να επιβληθούμε ούτε να κυριαρχήσουμε επί κάποιων άλλων. Δεν είμαστε απλά και μόνο κατά της εξουσίας, αλλά και δεν ονειρευόμαστε και δεν θέλουμε καμιά εξουσία. Θέλουμε να μεγαλώσει η επικράτειά μας και να γίνουμε μια ανατέλλουσα παγκόσμια πολιτισμική τάση για να καλλιεργήσουμε το διάβασμα και το γράψιμο ως ζωτικές ανάγκες όλων των πολιτών, για να γευθούν τα αγαθά του πνεύματος όλοι οι άνθρωποι. Γι’ αυτό διαλαλούμε: «Βιβλιοφάγοι όλων των χωρών ενωθείτε»!
Η χώρα μας δεν έχει σύνορα. Δεν έχουμε διοικούντες και διοικούμενους, εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους, κυρίαρχους και κυριαρχούμενους. Η δική μας χώρα απλώνεται όπου υπάρχει βιβλιοθήκη, μικρή και ταπεινή ή μεγάλη και επιβλητική, όπου είναι ανοιχτό βιβλίο με σκυμμένο κάποιο παιδί ή κάποιον μεγάλο από πάνω του, όπου είναι κλειστό βιβλίο που …ξέρει όμως ότι σίγουρα θα ξεφυλλιστούν οι σελίδες του και θα γίνει πνευματικό πανηγύρι γύρω από το περιεχόμενό του, όπου υπάρχει λάπτοπ ή τάμπλετ ή υπολογιστής ή όποιας ηλεκτρονικής μορφής εργαλείο που κουβαλάει πνευματική τροφή και ο αναγνώστης θα «ξεφυλλίζει» διαρκώς και αενάως τα τόσα και τόσα ψηφιακά αναγνώσματα που έχει στα ακροδάκτυλά του. Η χώρα μας δεν έχει καμιά επίσημη γλώσσα. Όλες οι γλώσσες είναι ισότιμες και όμορφες. Η ενότητά μας δεν είναι ο «άλφα» ή ο «βήτα» γλωσσικός κώδικας αλλά ο κοινός πνευματικός πλούτος όλων των ανθρώπων, όλων των γλωσσών. Γι’ αυτό λέμε: «Βιβλιοφάγοι όλων των χωρών ενωθείτε»!
Είμαστε ταπεινοί άνθρωποι, που απλώς φωτίζουμε τη ζωή μας με το φως του πολιτισμού μας, που μιλάμε με τα μεγάλα πνεύματα του ανθρώπου διατρέχοντας εποχές και χώρες σε κάθε γωνιά του Χρόνου και της Γης. Τη μια στιγμή μιλάμε με τον Όμηρο και γευόμαστε την παραμεθόριο περιοχή μεταξύ του Μύθου και του αναδυόμενου Λόγου, την άλλη στιγμή συζητάμε με τον Αριστοτέλη και δρέπουμε καρπούς όμορφους και γοητευτικούς, καρπούς ορθολογισμού και ανάδυσης της ανεξαρτησίας του πνεύματος, την παρ’ άλλη στιγμή συναντιόμαστε με τους Γάλλους κλασικούς συγγραφείς και «βυθιζόμαστε» στις φοβερές κοινωνικές διεργασίες και στα διαφωτιστικά ρεύματα, την επόμενη στιγμή βρίσκουμε τους Ρώσους ομότεχνούς τους και απολαμβάνουμε της ψυχής του ανθρώπου το μεγαλείο και ψηλαφίζουμε την ηθογραφία των καταπιεσμένων και των περιφρονημένων, την μεθεπόμενη στιγμή πάμε κάπου μακριά εκεί στη Λατινική Αμερική και θαυμάζουμε το νέο φως των κλασικών γραμμάτων που βγαίνει τόσο γενναιόδωρο από τη φτώχεια και τους κατατρεγμούς. Μιλάμε με όλους τους ανθρώπους όπου γης και όπου χρόνου. Γι’ αυτό ψιθυρίζουμε: «Βιβλιοφάγοι όλων των χωρών ενωθείτε»!
Δεν κατέχουμε καμιά αλήθεια, δεν έχουμε βεβαιότητες και απολυτότητες στη γνώμη μας. Απλά ψάχνουμε, ψάχνουμε μέσα μας για να μπορούμε να κατανοούμε ό,τι γίνεται γύρω μας, ό,τι συνθέτει αυτό που λένε «πραγματικότητα». Ψάχνουμε εκεί που μπορούμε να βρούμε τους πραγματικούς θησαυρούς, εκεί που είναι το άλας της Γης, εκεί που έχουν τις καταθέσεις τους οι ψυχές των ανήσυχων ανθρώπων, εκεί που διαμορφώνεται το σύμπαν της αγωνίας και της αναζήτησης του πνεύματος του ανθρώπου, εκεί που νιώθουμε τον εαυτό μας να γίνεται κοινωνός της γνώσης και της ομορφιάς, εκεί που «γινόμαστε ένα» εκατομμύρια άνθρωποι όλων των εποχών μέσα από τις γραμμές των βιβλίων, εκεί που συναδελφωνόμαστε πολίτες και παιδιά χωρίς καμιά διάκριση είτε θρησκευτική είτε πολιτική είτε εθνική είτε γλωσσική είτε …, εκεί που δεν θα μας απογοητεύσει κανένα ιδεολογικό σύστημα και καμιά κοσμοθεωρία. Γι’ αυτό συλλογιζόμαστε:«Βιβλιοφάγοι όλων των χωρών ενωθείτε»!
Κάθε φορά που βλέπουμε έναν βιβλιοφάγο να διαβάζει νιώθουμε ένα σκίρτημα καρδιάς, μια γλυκύτητα στην ψυχή μας, όπως θα νιώθαμε αν συναντούσαμε έναν Έλληνα συμπατριώτη μας σε μια μακρινή χώρα. Κάθε στιγμή που διαβάζουμε, αλλά και όταν δεν διαβάζουμε – γιατί η σκέψη μας είναι πάντα στα βιβλία – αυτοπροσδιοριζόμαστε ως ταπεινοί βιβλιοφάγοι, ως απλοί αναζητητές του πνεύματος του ανθρώπου, για να χαρούμε τον εαυτό μας και τη ζωή μας. Και η επιθυμία μας είναι να γεύονται αυτό το πανηγύρι της απόλυτης ομορφιάς όλοι οι άνθρωποι. Γι’ αυτό ευχόμαστε:«Βιβλιοφάγοι, όλοι οι άνθρωποι, όλων των χωρών ενωθείτε»!
