Νεοελληνική Γλώσσα Α´ Λυκείου: Πρότυπα (Σχεδιάγραμμα)

Νεοελληνική Γλώσσα Α´ Λυκείου: Πρότυπα (Σχεδιάγραμμα)

Ορισμοί

Πρότυπο είναι το πρόσωπο στο οποίο επιδιώκει κανείς να μοιάσει, τού οποίου το παράδειγμα θέλει να ακολουθήσει. Πρόσωπο, κατάσταση ή θεσμός που είναι άξια μιμήσεως για τα θετικά τους χαρακτηριστικά. (Συνώνυμο: υπόδειγμα)

Είδωλο είναι το πρόσωπο που γίνεται αντικείμενο υπερβολικής αγάπης και εκδηλώσεων λατρείας(Συνώνυμο: ίνδαλμα)

Θετικά πρότυπα:

• Κάθε πνευματικός άνθρωπος που χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης από το κοινωνικό σύνολο και έχει πρωταγωνιστήσει στις κοινωνικές, ιστορικές, κοινωνικές και επιστημονικές μεταβολές, με ήθος καιαλτρουιστική διάθεση.

• Επιστήμονες που διακρίνονται όχι μόνο για το έργο τους και την ευρεία μόρφωσή τους, αλλά κυρίως για το ήθος, την παιδεία και την ταπεινοφροσύνη τους και εργάζονται με ζήλο για την αναβάθμιση της ανθρωπότητας και την πρόοδο των γραμμάτων.

• Πολιτικοί οι οποίοι διαπνέονται από ειλικρίνεια, έχουν ήθος και πραγματικό ενδιαφέρον για το κοινωνικό σύνολο και δεν έχουν καμία σχέση με τη διαπλοκή, τη διαφθορά και τον αμοραλισμό που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη πολιτική ζωή.

• Άνθρωποι υπεύθυνοι και πολιτικοποιημένοι που ασχολούνται με τα κοινά και συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων χωρίς να περιορίζονται στην άκριτη εφαρμογή τους, αλλά αντίθετα ενημερώνονται, αμφισβητούν και μάχονται.

• Πολίτες που ξεχωρίζουν για την ανθρωπιστική τους δράση, άτομα με οικολογικές ευαισθησίες, φιλειρηνιστές, διεθνιστές, οι οποίοι αγωνιούν και αγωνίζονται για το μέλλον του πλανήτη,  εμπνέουν τους νέους και τους ωθούν να δραστηριοποιηθούν. 

• Οποιοσδήποτε αγωνιστής άνθρωπος με αξίες και ιδανικά, ο οποίος παλεύει και προτρέπει τους νέους να αναγνωρίσουν τις υποχρεώσεις τους και να αναλάβουν τις ευθύνες και τα καθήκοντά τους.

Η επίδραση των θετικών προτύπων:

• Διαμορφώνουν τον χαρακτήρα, αναπτύσσουν την προσωπικότητα και ηθικοποιούν τον νέο γεμίζοντάς τον με ιδανικά και αξίες.

• Διευρύνουν το πνεύμα, καλλιεργούν την κριτική σκέψη, οξύνουν τον προβληματισμό και την αμφιβολία και απελευθερώνουν τον νέο από προκαταλήψεις και στερεότυπα.

• Απομακρύνουν το άτομο από ατομικιστικές, φιλοκερδείς ή κενόδοξες επιδιώξεις και το παρακινούν σε γνήσιες μορφές ψυχαγωγίας.

• Παίζουν διδακτικό ρόλο, καθώς αποτελούν παραδείγματα μίμησης και αρετής για τον νέο.

• Καλλιεργώντας τη φιλοπατρία και διαφυλάττοντας την εθνική ταυτότητα, οι νέοι αναπτύσσουν εθνική συνείδηση και αγωνιστικό φρόνημα.

• Καλλιεργούν την έμφυτη κοινωνικότητα του νέου, την ανάγκη για συνεργασία και αλληλεγγύη, καθώς το άτομο με αυτόν τον τρόπο παίρνει πρωτοβουλίες και απομακρύνεται από την αδράνεια και την απάθεια.

• Ωθούν στη διαμόρφωση της πολιτικής συνείδησης, που ευνοεί την πολιτικοποίηση και αποτρέπει την κομματικοποίηση του ατόμου.

• Ενισχύεται η δημοκρατία, καθώς μέσα από τη συμμετοχή στα κοινά δημιουργούνται ενεργοί πολίτες και όχι απλοί υπήκοοι.

• Ενδυναμώνουν τα άτομα με τόλμη, αγωνιστικότητα και πείσμα, ώστε να είναι ικανός ο νέος να αντεπεξέρχεται με εσωτερική δύναμη στις δύσκολες καταστάσεις.

Αρνητικά  πρότυπα:

• Ο οικονομικά επιτυχημένος άνθρωπος αποτελεί πρότυπο για μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων της καταναλωτικής κοινωνίας. Η δυνατότητα που του εξασφαλίζουν τα χρήματα να πετυχαίνει το σκοπό του ακόμα και με αθέμιτα μέσα τον εξιδανικεύει στα μάτια ενός μεγάλου ποσοστού κυρίως νέων. Αποτελεί αρνητικό πρότυπο, γιατί η επιτυχία του και η εξασφάλιση του πλούτου δε γίνεται πάντα με νόμιμα μέσα και επειδή αποθεώνει τα υλικά αγαθά εις βάρος των ηθικοπνευματικών αξιών.

• Προσωπικότητες του κινηματογράφου, της μουσικής και του αθλητισμού που εξασφαλίζουνχρήμα, δόξα και εξωπραγματικές οικονομικές αμοιβές. Αποτελούν αρνητικό πρότυπο γιατί απασχολούν τη δημοσιότητα για την προσωπική τους ζωή και επειδή ξοδεύουν τα χρήματα που κερδίζουν αφειδώς σε μια χλιδάτη ζωή. Πολλοί επίσης από αυτούς κάνουν καταχρήσεις (ναρκωτικά, ποτό κλπ.) χωρίς να καταφέρνουν να έχουν ισορροπία στη ζωή τους.

• Άτομα περιθωριακά (αναρχικοί, ψευτοεπαναστάτες, τρομοκράτες) που αρνούνται να ενταχθούν στην κοινωνική ζωή και καταντούν αμφισβητίες της κοινωνικής οργάνωσης. Υιοθετούνπαραβατική συμπεριφορά και δημιουργούν προβλήματα στην ομαλή συμβίωση και λειτουργία της κοινωνίας.

• Ο απόλυτα εξειδικευμένος επιστήμονας ο οποίος ενδιαφέρεται αποκλειστικά για την επιστημονικήτου καριέρα χωρίς να διαθέτει ευρύτερη ανθρωπιστική καλλιέργεια διαμορφώνοντας μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Είναι αφοσιωμένος στο επιστημονικό του έργο αδιαφορώντας για το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι.

Η επίδραση των αρνητικών προτύπων:

• Δημιουργούν καταναλωτικό πνεύμα και οδηγούν τον άνθρωπο να αναγάγει τον πλούτο σε υπέρτατο αγαθό, με αποτέλεσμα να προσδένουν τον άνθρωπο στο άρμα του υλικού ευδαιμονισμού. Έτσι ουσιαστικά το άτομο χάνει την ελευθερία του και γίνεται έρμαιο των πλαστών αναγκών που του δημιουργεί ο καταναλωτικός μηχανισμός.
• Δημιουργούν προσωπικότητες με μειωμένη ηθική συνείδηση και χωρίς αξίες και υψηλά ιδανικά. Έτσι, οδηγούν στην απάτη, στο ψεύδος και γενικά στην χρήση κάθε αθέμιτου μέσου για να πετύχουν το στόχο τους.
• Εκτρέφουν φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, όπως η βία, το έγκλημα και τα ναρκωτικά. Τα φαινόμενα αυτά δεν ευνοούν την ομαλή συνύπαρξη των ανθρώπων και αποτελούν τροχοπέδη κοινωνική συμβίωση. Τα άτομα που ακολουθούν αρνητικά πρότυπα δεν μπορούν να διαμορφώσουν κοινωνική συνείδηση.

Κατεβάστε το αρχείο:Σχεδιάγραμμα-Πρότυπα