Χαιρετίζοντας την εκδήλωση με τίτλο “Παίζω τίμια: οι νέοι αλλάζουν το παιχνίδι”, αφιερωμένη στο ρόλο της Εκπαίδευσης στην καταπολέμηση της διαφθοράς, που διοργανώθηκε από την Γενική Γραμματεία Καταπολέμησης της Διαφθοράς, ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Κώστας Γαβρόγλου είπε:
Πώς σχετίζεται η διαφθορά με την παιδεία; Και τι περιθώρια έχει το Υπουργείο Παιδείας να συμβάλλει στην εξάλειψη του φαινομένου; Είναι μεγάλη χαρά για μένα να παραβρίσκομαι στην ημερίδα που διοργανώνει η Γενική Γραμματεία για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς. Κανείς δεν αμφισβητεί νομίζω την κεντρική σημασία που έχει η εξάλειψη της διαφθοράς όχι μόνο για την εύρυθμη λειτουργία του κράτους, αλλά και την ίδια την νομιμοποίηση της εξουσίας του. Η αναγνώριση της κρατικής εξουσίας ως «αδιάφθορης» αποτελεί βασική προϋπόθεση για την τήρηση του «κοινωνικού συμβολαίου» με τους πολίτες. Σε διαφορετική περίπτωση, η ίδια η ύπαρξή του τίθεται σε αμφισβήτηση. Γιατί πώς άραγε μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά μια δημοκρατία, αν δεν υπάρχει η βεβαιότητα πως οι «θυσίες» στις οποίες υποβάλλονται οι πολίτες γίνονται όχι για να επωφεληθεί μια μικρή ομάδα εκλεκτών, αλλά για το κοινό καλό; Με αυτήν την έννοια, η διαφθορά δεν αποτελεί απλώς μια «δυσλειτουργία» της κρατικής μηχανής, αλλά θεμελιώδες «σφάλμα» στον πυρήνα του συστήματος.
Δυστυχώς, δεν μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι για την κατάσταση που επικρατεί στην χώρα μας αναφορικά με τη διαφθορά. Μπορεί η κατάσταση να έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, μπορεί να μην έχουμε τα θλιβερά πρωτεία στην Ευρώπη και μπορεί όντως το φαινόμενο να αφορά ακόμη και κράτη τα οποία συνηθίζουν να παρουσιάζονται ως «αδιάφθορα» (πχ Γερμανία), αυτό όμως καθόλου δεν σημαίνει ότι δεν είναι αναγκαίο να προβούμε σε διορθωτικές κινήσεις που θα αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στον κρατικό μηχανισμό και την πολιτική εξουσία εν γένει. Ιδιαίτερα σε περίοδο οικονομικής κρίσης, όπου οι θυσίες είναι πια αιματηρές, είναι απαραίτητο να υπάρχει στους πολίτες η βεβαιότητα ότι ακόμη και η μικρότερη συνεισφορά θα συμβάλλει στην ευημερία του συνόλου και μόνο.
Υπάρχουν δύο δρόμοι που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην διαμόρφωση μιας νέας, υγιέστερης κατάσταση σε ό,τι αφορά την λειτουργία του κράτους. Ο ένας είναι η καταπολέμηση του φαινομένου της διαφθοράς. Εδώ το Υπουργείο μας δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα, πέρα από το να διευκολύνει το έργο των αρμόδιων φορέων. Προτιθέμεθα μάλιστα να ζητήσουμε την βοήθεια της Γενικής Γραμματείας ώστε να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά και πιο ουσιαστικά η αρμόδια υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου που ήδη υπάρχει στο Υπουργείο, με τρόπο ώστε ο έλεγχος να αφορά το σύνολο της ιεραρχίας του υπουργείου και να προλαμβάνονται εν τη γενέσει τους πρακτικές που δεν αρμόζουν στην νομιμότητα και τη διαφάνεια. Ο άλλος δρόμος, και ο πιο σημαντικός είναι η πρόληψη – η εκπαίδευση των πολιτών να αποκτήσουν την ανάλογη κοινωνική και πολιτική συνείδηση. Και εδώ πιστεύουμε και δεσμευόμαστε ότι το Υπουργείο Παιδείας μπορεί να συμβάλει καθοριστικά. Σκοπεύουμε να προχωρήσουμε σε σύμφωνο συνεργασίας με την Γενική Γραμματεία Καταπολέμησης της Διαφθοράς ώστε από τις πολύ νεαρές ηλικίες οι μαθητές και οι μαθήτριες, του δημοτικού ακόμη, να εκπαιδεύονται στην ακεραιότητα, στην ηθική απαξίωση της διαφθοράς και κυρίως στην πρόταξη του καλού και της ευημερίας του συνόλου έναντι του ατομικού οφέλους σε βάρος του. Να εκπαιδευτούν δηλαδή οι αυριανοί πολίτες στο να οραματίζονται την ευτυχία και την ευημερία τους όχι ανεξάρτητα ή σε βάρος της ευημερίας των συμπολιτών τους, αλλά ως αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής ευημερίας. Πρόκειται για τις αξίες της αλληλεγγύης και της δημοκρατίας από τις οποίες, όπως έχουμε πολλές φορές δεσμευτεί, θα εμπνέεται το νέο σχολείο και στις οποίες θα λάβουμε όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες να εκπαιδεύονται οι μαθητές. Το σημαντικότερο, όμως, στοιχείο στην εκαπίδευση είναι να ξαναθυμίσουμε στην κοινωνία την τεράστια σημασία του τι σημαίνει η άσκηση κοινωνικού λειτουργήματος. Και πως όσοι και όσες το ασκούν θα πρέπει πρώτα οι ίδιοι να αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση.
Τέλος η καταπολέμηση της διαφθοράς δεν είναι μόνο ένα ζήτημα θεσμικών μεταρρυθμίσεων. Απαιτεί την ανάληψη πρωτοβουλιών με έντονο το ιδεολογικό στοιχείο. Η διαφθορά και η διαπλοκή είναι πρακτικές που στερούνται ηθικής υπόστασης, είναι με άλλα λόγια ανήθικες πρακτικές και η αριστερά δεν θα πρέπει να φοβάται να μιλήσει με τέτοιους όρους.
Με την βεβαιότητα ότι πρωτοβουλίες σαν τη σημερινή είναι μικρά αλλά σημαντικά βήματα προς την οικοδόμηση μιας διαφορετικής, πιο δίκαιης και πιο ανθρώπινης κοινωνίας, χαιρετίζω τις εργασίες της σημερινής ημερίδας και εύχομαι καλή επιτυχία.
Λαμβάνοντας το λόγο, ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Γιάννης Παντής, μεταξύ άλλων τόνισε:
“Συγχρόνως με τη νομική και την ηθική διάσταση της διαφθοράς θα πρέπει να την κοιτάξουμε και μέσα από τα μάτια των νέων ανθρώπων και να την αντιμετωπίσουμε-ίσως και πρωτίστως- ως πρόβλημα εκπαιδευτικό.” Ο Γιάννης Παντής επισήμανε ακόμη ότι από τη μεριά του υπουργείου Παιδείας οι υπηρεσίες έχουν ήδη αναλάβει να συγκεντρώσουν όσα στοιχεία ζητήθηκαν από τον ΟΟΣΑ και τη Γενική Γραμματεία για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς. Κατέληξε λέγοντας ότι αν θέλουμε να σπάσουμε τον κύκλο της διαφθοράς δεν αρκεί να σπάσουμε έναν κρίκο της αλυσίδας αλλά να φτιάξουμε νέα αλυσίδα με κρίκους την ακεραιότητα και τη συλλογικότητα των νέων ανθρώπων.
