Στα Εργαστηριακά Κέντρα (Ε.Κ.) διδάσκονται τα εργαστηριακά μαθήματα των ΕΠΑ.Λ. και των Ι.Ε.Κ.. Τελευταία διεξάγεται και η μαθητεία (μεταλυκειακό έτος των ΕΠΑ.Λ.) με διάρκεια 7 ώρες την εβδομάδα. Τα Ε.Κ. είναι αυτοτελή και έχουν δική τους διοίκηση. Τα εργαστηριακά μαθήματα των τομέων (Β τάξη) και των ειδικοτήτων των ΕΠΑ.Λ. (Γ τάξη) είναι περίπου 12 ώρες εβδομαδιαίως ανά τμήμα. Το ένα τρίτο του εβδομαδιαίου ωρολογίου προγράμματος διδάσκεται στα εργαστήρια. Τα Ε.Κ. είναι διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα, και ξεπερνούν τα 120, κάθε ένα από αυτά καλύπτει τις εργαστηριακές ανάγκες περισσότερων από δύο ΕΠΑΛ. Στα εργαστήρια τους εκπαιδεύονται και οι σπουδαστές των ΙΕΚ. Πριν από τον Ιούλιο του 2015, η νομοθεσία ήταν θολή, δεν είχε σαφή οριοθέτηση της χρηματοδότησής τους. Με πενιχρά μέσα προσπαθούσε η διοίκηση του Ε.Κ. να εξοπλίσει και να αγοράσει αναλώσιμα υλικά για πλειάδα εργαστηρίων που σε αρκετές περιπτώσεις ξεπερνούσαν τα 20. Από τα έξοδα λειτουργικών δαπανών που κατανέμουν οι σχολικές επιτροπές, στις σχολικές μονάδες των ΕΠΑΛ, τα Ε.Κ. λάμβαναν ότι περίσσευε, δηλαδή σχεδόν τίποτα. Ακόμη και σήμερα δυόμιση χρόνια μετά την έκδοση της υπουργικής απόφασης που ρυθμίζει τη χρηματοδότηση των εργαστηρίων – και που αναφέρεται στη συνέχεια – δεν έχουν συμμορφωθεί οι σχολικές επιτροπές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ανά την Ελλάδα. Φαίνεται από τις αναρτήσεις στη Διαύγεια ότι πολλοί δήμοι δεν συμπεριλαμβάνουν τα Ε.Κ στους πίνακες κατανομών των λειτουργικών εξόδων (χρηματοδότησης)! Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από λεπτομερή έρευνα. Για λόγους διακριτικότητας αποφεύγεται να δοθούν παραδείγματα Ε.Κ. που δεν υπάρχουν στους πίνακες κατανομών των δήμων. Προβλέπεται όχι μόνο να εμφανίζονται στους πίνακες κατανομών, αλλά βάσει της απόφασης, να έχουν δημιουργήσει δικά τους Συμβούλια Σχολικής Κοινότητας (Σ.Σ.Κ) στα οποία θα κατατίθενται τα ποσά των λειτουργικών δαπανών για τις ανάγκες των εργαστηρίων. Οι δήμοι που έχουν συμμορφωθεί και ακολουθούν τη νομοθεσία μετριόνται στα δάκτυλα του ενός χεριού !
Οι κατανομές λειτουργικών δαπανών είναι τέσσερεις το χρόνο (μία ανά τρείς μήνες). Τα χρήματα μεταφέρονται από το Υπουργείο Εσωτερικών προς τους δήμους και οι σχολικές επιτροπές αναλαμβάνουν την ευθύνη για την ορθή και νόμιμη κατανομή τους στις σχολικές μονάδες του δήμου. Έτσι χωρίς χρηματοδότηση, ο εξοπλισμός ήταν και είναι υπόθεση καλής θέλησης της διοίκησης και των καθηγητών που προσφεύγουν σε χορηγίες εταιρειών για την προμήθεια των απαραίτητων αναλώσιμων υλικών και των διαφόρων ειδών εξοπλισμού που απαιτούντο για την εξάσκηση των μαθητών. Ένα ποσό χρηματοδότησης 10.000 ευρώ το χρόνο σε ένα Ε.Κ. που εκπαιδεύει 200 μαθητές μεταφράζεται σε 50 ευρώ ανά μαθητή το χρόνο (δηλαδή τίποτα….) Αν αφαιρέσουμε τα χρήματα για την επιβαλλόμενη ανανέωση του εξοπλισμού και την πληρωμή των ΔΕΚΟ δεν μένουν χρήματα για την πρακτική εξάσκηση των μαθητών.
Το 2015 εκδόθηκε η Υπουργική Απόφαση 96004/Δ4/1-7-2015 ΦΕΚ 1318/2015 που με την παράγραφο 9 του άρθρου 1 καθορίστηκε επακριβώς η χρηματοδότηση των Εργαστηριακών Κέντρων:
«9. Κάθε Ε.Κ. ως αυτοτελής εκπαιδευτική μονάδα χρηματοδοτείται αυτοτελώς και συγκροτεί αυτόνομο συμβούλιο σχολικής κοινότητας. Λαμβάνει ειδική χρηματοδότηση η οποία είναι συνάρτηση του αριθμού των μαθητών όλων των σχολικών μονάδων που εξυπηρετεί, ο οποίος πλασματικά διπλασιάζεται.»
Έτσι λοιπόν, για παράδειγμα, αν τα δύο εντασσόμενα ΕΠΑΛ σε κάποιο Ε.Κ. έχουν συνολικά 500 μαθητές, αυτός πλασματικά διπλασιάζεται και λαμβάνεται σαν μαθητικό δυναμικό του Ε.Κ. 1000 μαθητές. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ κανένας άλλος λόγος να διπλασιάζεται ο αριθμός των μαθητών πλασματικά εκτός από την άμεση αντιστοίχιση του με το θέμα της χρηματοδότησης. Ο κ. Ανδριανουπολίτης είχε δημοσιεύσει το Σεπτέμβριο 2015 σχετικό άρθρο με θέμα «Λύνεται το πρόβλημα χρηματοδότησης στα Ε.Κ.», όμως δεν εισακούστηκε από κανέναν.
Από την έρευνά μας στη διαύγεια, σε αποφάσεις των σχολικών επιτροπών δευτεροβάθμιας, φαίνεται ότι μόνο δύο δήμοι έχουν συμμορφωθεί και χρηματοδοτούν ορθά τα δύο Ε.Κ. ευθύνης τους, όπως προβλέπεται. Ο ένας από τους δύο δήμους είναι του Κερατσινίου-Δραπετσώνας που ΑΝΑΓΚΑΣΤΗΚΕ να συμμορφωθεί μετά από δύο αποφάσεις:
α) του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής (22809/6514/23-3-2016) και
β) της επιτροπής του άρθρου 152 του Ν. 3463/2006 (πράξη 9/30-9-2016).
Μετά λοιπόν από ενάμισι χρόνο και συνεχή αγώνα του ΤΕΩΣ Δ/ντή του 3 Ε.Κ. Πειραιά-Δραπετσώνας με δύο προσφυγές στην Αποκεντρωμένη, με έγγραφα στη σχολική επιτροπή αλλά και παραστάσεις σε συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, αναγκάστηκε ο δήμος να ΣΥΜΟΡΦΩΘΕΙ και να αποδώσει τα χρήματα στο διπλάσιο ποσό από αυτό που λαμβάνουν μαζί τα δύο εντασσόμενα ΕΠΑΛ. Η πρώτη εναρμονισμένη απόφαση με τη νομοθεσία της σχολικής επιτροπής ήταν η Β δόση 2107. Είναι αναρτημένη στη διαύγεια και έχει ΑΔΑ: ΨΙΙΙ465Μ62-67Ε σε αυτήν φαίνεται η διπλάσια χρηματοδότηση του Ε.Κ. Δραπετσώνας (3 Ε.Κ. Πειραιά) σε σχέση με τα δύο εντασσόμενα ΕΠΑΛ (1ο και 2ο). Από τον Ιούλιο 2015 που εκδόθηκε η σχετική νομοθεσία μέχρι τον Μάρτιο 2017 το Ε.Κ. Δραπετσώνας λάμβανε τη μισή χρηματοδότηση. Ο δήμος φέρεται να οφείλει τα υπόλοιπα των δόσεων…
Από την αρχή η άποψη της δημοτικής αρχής ήταν αρνητική στο να χρηματοδοτηθεί το Ε.Κ. με τα προβλεπόμενα χρήματα από τη νομοθεσία. Δεν έχει γίνει κατανοητό ότι τα εργαστήρια είναι η καρδιά της επαγγελματικής εκπαίδευσης και όσο πιο εξοπλισμένα είναι, τόσο καλλίτερη, αρτιότερη, καινοτόμο και ασφαλέστερη εκπαίδευση παρέχουν. Η πολιτεία καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για τα ΕΠΑΛ (π.χ. μαθητεία, διαφήμιση, νέα βιβλία, νέα αναλυτικά προγράμματα) με πρόθεση να αναβαθμιστεί ο θεσμός των ΕΠΑΛ, όμως κάποιοι προβάλλουν σθεναρή αντίσταση και δεν επιτρέπουν την εφαρμογή των σχεδίων της πολιτείας.
Θεωρούμε ότι είναι υποχρέωση των Διευθυντών Εκπαίδευσης και των Διευθυντών των Εργαστηριακών Κέντρων να ενημερώσουν τις σχολικές επιτροπές για τη νομοθεσία περί της ορθής χρηματοδότηση των εργαστηρίων και να καταβάλουν προσπάθειες να εφαρμοστεί ο νόμος. Έτσι θα υπάρχουν επαρκή χρήματα για αγορά εξοπλισμού και αναλωσίμων. Αυτό θα αυξήσει τη διάθεση και την αυτοπεποίθηση των εκπαιδευτικών και των μαθητών. Τα καλώς εξοπλισμένα εργαστήρια είναι ένα ισχυρό «εργαλείο» για τα ΕΠΑΛ. Οι δήμοι θα πρέπει να δηλώσουν μεγαλύτερο αριθμό μαθητικού δυναμικού στο Εσωτερικών και να πιέσουν τα Υπουργεία Παιδείας και Εσωτερικών, για αύξηση της χρηματοδότησης, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες των Ε.Κ. χωρίς να επηρεαστούν τα υπόλοιπα σχολεία του δήμου.
Πολύδωρος Σταυρόπουλος
Μηχανολόγος Εκπαιδευτικός
MSc STEM στην εκπαίδευση
(Παιδαγωγικό τμήμα ΑΣΠΑΙΤΕ)
