Από το 1986 το ενδιαφέρον, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για τα Κοινοτικά προγράμματα δράσης στο πλαίσιο των εθνικών συστημάτων εκπαίδευσης, αυξάνει συνεχώς μέχρι και των ημερών μας. Σήμερα το πρόγραμμα Erasmus+ καλύπτει με διάφορες καινοτόμες δράσεις την Επαγγελματική Εκπαίδευση.
Σύμφωνα με το λεξικό Μπαμπινιώτη (2002), ο όρος “καινοτομία” είναι το άνοιγμα νέων παιδαγωγικών προσεγγίσεων, μεταρρυθμίσεων και υιοθέτηση ουσιαστικών αλλαγών στη διδακτική.
Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.–O.E.C.D.) έκδωσε το βιβλίο των Vincent κ.ά., (2014). Στο συγκεκριμένο βιβλίο περιέχεται σειρά ερευνών για την καινοτομία στην Ευρωπαϊκή Εκπαίδευση. Οι συγκρίσεις δείχνουν ότι το 70% των εκπαιδευτικών σε 11 χώρες της Ευρώπης χρησιμοποιούν έστω και μία καινοτομία στον τομέα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Επίσης αναφέρεται ότι η ένταση των καινοτόμων δράσεων είναι σημαντικότερες στην Ανώτατη Εκπαίδευση παρά στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια. Κατά τον Ο.Ο.Σ.Α. η καινοτομία δίνει έμφαση στο αποτέλεσμα της διδακτικής διαδικασίας το οποίο είναι μετρήσιμο.
Στην έκθεση του γενικού γραμματέα του Ο.Ο.Σ.Α. (2011: 89), αναφέρεται ότι η Ελλάδα υστερεί και κάνει ελάχιστα βήματα σε σχέση με πολλές χώρες της Ε.Ε. και του Ο.Ο.Σ.Α. στην υλοποίηση θεμελιωδών μεταρρυθμίσεων, για τη βελτίωση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στην ίδια έκθεση του ΟΟΑΣΑ (2011: 9), ο γραμματέας αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ετών, οι Ελληνικές κυβερνήσεις έχουν προσπαθήσει να αντιμετωπίσουν μεταρρυθμίσεις, αλλά δεν υπήρξαν σημαντικά αποτελέσματα.
Σύμφωνα με τον Leach (1994: 135), οι καινοτομίες πρέπει να ενισχύουν το σχολείο για να επιτυγχάνονται οι στόχοι. Η αλλαγή των μεθόδων και των ιδεών των εκπαιδευτικών είναι άμεση προτεραιότητα. Η αντικατάσταση των αναλυτικών προγραμμάτων με άλλα πιο αποτελεσματικότερα είναι μια ακόμη καινοτόμος δράση.
Καινοτομία στην εκπαίδευση είναι και η Υπολογιστική Σκέψη (Computational Thinking–C.T.). Σύμφωνα με την εργασία των Μαυρουδή κ.ά., (2014) στην επιστημονική έκδοση «Υπολογιστική Σκέψη: Εννοιολογική εξέλιξη, διεθνείς πρωτοβουλίες και προγράμματα σπουδών» (σ.119):
«Η ανάπτυξη της ικανότητας της υπολογιστικής σκέψης θεωρείται κλειδί για την αξιοποίηση των υπολογιστικών πόρων από τους πολίτες, στη δημιουργική επίλυση προβλημάτων και την καινοτομία. Επιπλέον, η υπολογιστική σκέψη θεωρείται σημαντική για την προσέγγιση οποιουδήποτε άλλου επιστημονικού και τεχνολογικού αντικειμένου, δεδομένης της επίδρασης της πληροφορικής στην επιστημολογία και τη μεθοδολογία των γνωστικών αντικειμένων. Η υπολογιστική σκέψη έγινε το εννοιολογικό όχημα με το οποίο η Πληροφορική θα αποκτήσει τον πραγματικό της ρόλο στην εκπαίδευση…».
Ο όρος Υπολογιστική Σκέψη “Computational Thinking” χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Seymont Papert το 1980. Από το εκπαιδευτικό υλικό “η υπολογιστική επιστήμη και το STEM στην εκπαίδευση” (Ψυχάρης, 2015) διαβάζουμε:
Τα βασικά χαρακτηριστικά του Computational Thinking είναι τα εξής:
Ο σχηματισμός-δόμηση εννοιών. Ο συνδυασμός μαθηματικής σκέψης και τεχνικών από την επιστήμη των μηχανικών. Ο υπολογιστικός τρόπος σκέψης οδηγεί σε «ιδέες» και όχι σε «τεχνουργήματα».
Η STEM προσέγγιση που ακολουθείται σε σενάρια, είναι σημαντικότατο βήμα για τη σύνδεση της υπολογιστικής σκέψης με την επίλυση προβλημάτων. Η στρατηγική αυτή επιτρέπει στους μαθητές να μετατρέψουν σύνθετα προβλήματα σε ευκολότερη διαδικασία, ακολουθώντας βήμα-βήμα τα στάδια των φάσεων του σεναρίου (Wing, 2006). Οι εκπαιδευτικοί που χρησιμοποιούν τεχνικές STEM στη διδακτική διαδικασία συμπεριλαμβάνοντας την υπολογιστική σκέψη, επιτρέπουν στους μαθητές να εξασκηθούν στην επίλυση προβλήματος προσπαθώντας και κάνοντας λάθη, (Barr, κ.ά., 2011).
Διαβάζουμε στην ιστοσελίδα Computational Thinking for Educators[1], η υπολογιστική σκέψη είναι μια διαδικασία επίλυσης προβλημάτων που περιλαμβάνει μια σειρά από χαρακτηριστικά και διαθέσεις, είναι επίσης απαραίτητη για την ανάπτυξη των εφαρμογών της πληροφορικής. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υποστηρίξει την επίλυση προβλημάτων σε όλους τους κλάδους, συμπεριλαμβανομένων των ανθρωπιστικών σπουδών, των μαθηματικών και των επιστημών. Οι μαθητές που εξασκούν την υπολογιστική σκέψη, μέσα από τη διδακτέα ύλη τους, θα αρχίσουν να διαβλέπουν σχέση μεταξύ των ακαδημαϊκών θεμάτων και της ζωής μέσα και έξω από την τάξη.
[1] https://computationalthinkingcourse.withgoogle.com/unit (9/10/16, 08:44)
Πολύδωρος Σταυρόπουλος
Μηχανολόγος Εκπαιδευτικός
MSc STEM στην εκπαίδευση
Μέλος Δ.Σ. Ελληνικής Εκπαιδευτικής Ένωσης STEM
