Του Νίκου Τσούλια
Ο έρωτας για το βιβλίο και το διάβασμα αποτελεί ένα συγκρατημένο και ελεγχόμενο πάθος που δεν πρόκειται να σε απογοητεύσει ποτέ.
Α. Φρανς
Αυτό το πάθος με στοίχειωσε πολύ νωρίς. Πριν ακόμα συνειδητοποιήσω την εικόνα του εαυτού μου. Αιτία; Η δυνατότητά μου να διαβάζω πριν ακόμα πάω στο σχολείο. Εκείνα τα χρόνια φάνταζε αδιανόητο κάτι τέτοιο. Η αδελφή μου μεγαλύτερη κατά δύο χρόνια με έμαθε πολύ νωρίς. Μετά η επιθυμία έγινε χείμαρρος που παρέμενε διαρκώς χείμαρρος, η ορμή του δεν καταλάγιαζε, η κοίτη του διαβάσματος μεγάλωνε όλο και πιο πολύ μαζεύοντας και μαζεύοντας αναγνώσματα επί αναγνωσμάτων, δεν έβρισκε χαμηλά εδάφη, δεν συναντούσε πεδινούς τόπους, δεν ηρεμούσε, δεν είχε εκβολή, δεν χανόταν σε θάλασσες άλλων επιθυμιών.
Έγινα κυνηγός βιβλίων. Στα παιδικά χρόνια δεν είχαμε βιβλία, μάς έλειπαν τα βιβλία. Αυτό είναι και το κύριο παράπονό μου για εκείνους τους καιρούς. Και μισώ όσους ευθύνονται για τη φτώχεια μας εκείνης της περιόδου, που δεν μάς επέτρεπε ούτε καν να σκεφτούμε την αγορά ενός βιβλίου! Διαβάζαμε και ξαναδιαβάζαμε σχολικά βιβλία, περιοδικά κρυφά – γιατί απαγορευόταν ακόμα και να τα πιάνουμε στα χέρια μας –, εφημερίδες που τις βρίσκαμε πεταμένες στις άκρες του δημόσιου δρόμου που πέρναγε το λεωφορείο ή που τύλιγαν κάποια ψώνια από το μπακάλικο, και την εγκυκλοπαίδεια του σχολείου, αυτή την αντιγράφαμε για να μας μένει και να διαβάζουμε ξανά και ξανά.
Παντού όπου πήγαινα είχα κάποιο βιβλίο μαζί μου. Παντού όπου πήγαινα συνέδεα τον τόπο με το διάβασμα κάποιου βιβλίου ή κάποιων βιβλίων. Παντού όπου πήγαινα σε πόλεις ή σε χώρες θα αγόραζα και κάποια βιβλία, για να συνδεθούν οι τόποι με τους καιρούς και όλοι μαζί με εμένα ή πιο σωστά με το πάθος μου.
Πάντα ονειρευόμουνα και ονειρεύομαι το τι βιβλία θα γράψω, εκεί κρύβω και τις πιο τολμηρές μου φιλοδοξίες, τα πιο φλογισμένα μου όνειρα. Γεύτηκα τη χαρά της έκδοσης δικών μου βιβλίων και το πάθος θέριεψε πιο πολύ. Αλλά να, η πρόκληση είναι διαρκώς στη σκέψη μου, με κρατά σε συνεχή πνευματική ένταση: να βγάλω βιβλίο που θα είναι σημαντικό, που θα έχει κάτι να πει, να αφήσει μερικές πατημασιές στην έρημο των τόσων και τόσων ανεκπλήρωτων επιθυμιών μου…
Πάντα αξιολογούσα τα βιβλία στο σπίτι μου, ποια θα έπαιρναν θέση στην κεντρική και όμορφη βιβλιοθήκη στο σαλόνι, ποια θα ήταν κοντά μου στο γραφείο μου, ποια θα ήταν στα δωμάτια των παιδιών, ποια θα πήγαιναν στο χωριό, ποια θα στριμώχνονταν σε κούτες στο πατάρι και στην αποθήκη, ποια θα δώσω σε μαθητές / μαθήτριές μου, ποια θα δώσω στα παιδιά και στους βοσκούς του χωριού μου. Μερικά ήταν και είναι ακλόνητα στις θέσεις τους, τα περισσότερα θα αλλάζουν το στέκι τους παρασυρμένα από τον αέρα και τη διαρκή επαναξιολόγηση των όλο και νέων βιβλίων.
Σήμερα η εικόνα έχει αντιστραφεί. Τώρα περισσεύουν τα βιβλία και δεν τα προλαβαίνω, παρόλα αυτά τα αγοράζω με ρυθμό παραλογισμού. Τώρα μπήκε για καλά στη ζωή μας και το ψηφιακό βιβλίο. Έχω πολλά βιβλία, έντυπα και ψηφιακά. Χάνεσαι ακόμα και στον πιο αδρό υπολογισμό. Τα περισσότερα δεν θα προλάβω να τα διαβάσω. Δεν μπορώ να μεταφέρω βιβλία στο παρελθόν. Έτσι λέει η λογική. Η επιστήμη το αφήνει ανοιχτό το ζήτημα για το μέλλον. Αλλά δεν μπορείς να το περιμένεις, έστω και αν στις ημέρες μας το μέλλον δεν διαρκεί πολύ…
Βρήκα τρόπο να πάρω εκδίκηση από το παρελθόν, από την έλλειψη βιβλίων του παρελθόντος. Ψάχνω και βρίσκω όλα τα σημεία που κάποτε διάβαζα, στα χωράφια μας, σε ξένα χωράφια, σε λόγγους που δέναμε τα ζώα, στο λαγκάδι του χωριού…, κουβαλάω μαζί μου διαλεχτά βιβλία και κάθομαι και τα διαβάζω στους ίδιους εκείνους τόπους της έλλειψης. Και σημειώνω συχνά με μολύβι τον τόπο και τον χρόνο πάνω στις σελίδες του βιβλίου. Έτσι σμίγω τον χρόνο του παρόντος με τον τόπο του παρελθόντος και αποκαθιστώ την τάξη των πραγμάτων, δηλαδή καταλαγιάζω το άσβηστους παιδικούς πόθους και καημούς.
Κάνω και κάτι άλλο. Περνάω από μέρη, όπου παλιά ψάχναμε μήπως βρούμε κομμάτια εφημερίδας, και αφήνω βιβλία – ναι βιβλία! – που δεν τα πολυθέλω, για να τα βρει κάποιος άλλος κυνηγός βιβλίων ή κανένας περαστικός κυνηγός που μπορεί να το πάει σπίτι του θεωρώντας ότι είναι τυχερός αλλού – έστω και αν στο κυνήγι δεν τα κατάφερε – ή κανένας βοσκός που δεν έχει πώς να περάσει η ώρα του.
Δεν ζούμε με τόσες και τόσες φαντασιώσεις, με μυθοπλασίες και ονειροπολήσεις; Γιατί να τις κρύβουμε, γιατί να μην τις υπηρετήσουμε φανερά; Γιατί να μην παίξουμε με τον χρόνο; Γιατί να μην παίζουμε ανακατεύοντας τη μνήμη με το όνειρο, συγχέοντας πραγματικότητα και φαντασία; Γιατί να μην κάνουμε τους απόλυτα δικούς μας συμβολισμούς στη ζωή μας; Βιβλίο δεν είναι μόνο το περιεχόμενό του. Είναι ιερό αντικείμενο. Είναι παράξενο δημιούργημα που θέλει μυθοπλασίες, που γεννά κόσμους ολόκληρους, κόσμους προσωπικούς και απόλυτα δημιουργικούς.
Σπίτι χωρίς βιβλίο μοιάζει με δωμάτιο χωρίς παράθυρα
Μπράουν
- Αρθρογραφία: Κριτική θεώρηση
- Ακολουθήστε τη σελίδα μας στο facebook Φιλολογικός Ιστότοπος για να ενημερώνεστε για όλα τα εκπαιδευτικά θέματα.
