Γενική Περιγραφή
Αποτελεί κοινή παραδοχή η διαρκώς αυξανόμενη ανάγκη για την εκμάθηση της ελληνικής σε προσφυγικούς/μεταναστευτικούς πληθυσμούς. Το συγκεκριμένο επιμορφωτικό πρόγραμμα 400 ωρών, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη αυτή και με βάση ποιοτικά χαρακτηριστικά, εστιάζει στην παροχή τόσο θεωρητικών όσο μεθοδολογικών/πρακτικών γνώσεων σε εκπαιδευτικούς, που επιθυμούν να διδάξουν την ελληνική ως δεύτερη/ξένη γλώσσα σε μαθητές με μεταναστευτική/προσφυγική βιογραφία σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος.
Επιστημονικά Υπεύθυνος ΚεΔιΒιΜ
Δρ Χρήστος Ταουσάνης Scientific Director EMPLOY EDU Σύμβουλοι Εκπαίδευσης και Σταδιοδρομίας
Επιστημονική Επιμέλεια | Ακαδημαϊκά Υπεύθυνος
Ισαάκ Μ. Παπαδόπουλος, Δρ Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας & Διδασκαλίας της δεύτερης/ξένης γλώσσας
Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με σύγχρονες μεθοδολογικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία της δεύτερης/ξένης γλώσσας με ιδιαίτερη έμφαση στην:
α) ανάπτυξη δεξιοτήτων παραγωγής γραπτού και προφορικού λόγου,
β) την ανάπτυξη δεξιοτήτων παραγωγής και κατανόησης προφορικού λόγου, και
γ) καλλιέργεια στρατηγικών αποτελεσματικής επικοινωνίας.
Τέλος, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον διδακτικό σχεδιασμό και την εφαρμογή δημιουργικών δραστηριοτήτων για τη διδασκαλία και εκμάθηση της Ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά που προαπαιτούνται και συνάδουν με τις επιμέρους εκπαιδευτικές βαθμίδες.
Μέσα από το συγκεκριμένο επιμορφωτικό πρόγραμμα, οι συμμετέχοντες:
– θα έρθουν σε επαφή τόσο με προσεγγίσεις όσο και με μεθόδους διδασκαλίας που μπορούν να εφαρμοστούν κατά τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας σε περιβάλλοντα με μαθητές με μεταναστευτική/προσφυγική βιογραφία.
– θα εξοικειωθούν με στρατηγικές κατανόησης/παραγωγής προφορικού λόγου καθώς επίσης και με τεχνικές ενίσχυσης στρατηγικών και των αντίστοιχων γλωσσικών δεξιοτήτων.
– θα αντιληφθούν τη σημασία του κατάλληλου διδακτικού σχεδιασμού και εκπαιδευτικού υλικού στην ολιστική καλλιέργεια της δεύτερης/ξένης γλώσσας
– θα κατανοήσουν τον ρόλο του μαθησιακού περιβάλλοντος και του εκπαιδευτικού στην καλλιέργεια των γλωσσικών δεξιοτήτων και στρατηγικών αποτελεσματικής επικοινωνίας των μαθητών στη δεύτερη/ξένη γλώσσα.
– θα βελτιστοποιήσουν τη διδασκαλία τους λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες μαθησιακές και πολιτισμικές ανάγκες του ωφελούμενου πληθυσμού.
Το περιεχόμενο της κάθε θεματικής ενότητας, κατά περίπτωση, πέρα από τη θεωρία, μπορεί να περιλαμβάνει:
-Διαγράμματα, εικόνες, ενεργούς συνδέσμους (links), videos κ.λπ.
-Case Studies
-Πρόσθετη Βιβλιογραφία και Παραπομπές
-Μαγνητοσκοπημένες Διαλέξεις / webinars
-Υποστηρικτικά Αρχεία (.ppt)
Στόχος των προαναφερθέντων στοιχείων είναι η αξιοποίηση διαφόρων τρόπων, τεχνικών και μεθόδων ώστε η παρουσίαση και η οπτικοποίηση του υλικού να είναι πιο εύληπτη και αποτελεσματική επιτυγχάνοντας καλύτερα τους μαθησιακούς στόχους. Συνεπικουρούμενη από την προσεγμένη δομή και ακολουθία των ενοτήτων που ενισχύει την αυτενέργεια και την αλληλεπίδραση του συμμετέχοντα, η όλη παρακολούθηση του προγράμματος καθίσταται ιδιαίτερα ευέλικτη και προσαρμοσμένη στα ατομικά χρονοδιαγράμματα του κάθε συμμετέχοντα και του παρέχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει σύμφωνα με το διαθέσιμο χρόνο του την πλήρη εμπέδωση της ύλης δίχως τους χρονικούς ή άλλους περιορισμούς της «παραδοσιακής» διδασκαλίας.
Συγγραφείς και συντάκτες του επιστημονικού υλικού που έχουν επιμεληθεί το υλικό μελέτης και τη δομή του εκάστοτε προγράμματος είναι είτε μέλη Δ.Ε.Π. Α.Ε.Ι., είτε καταξιωμένοι επιστήμονες αναγνωρισμένου κύρους και έργου είτε διδάκτορες με κατάρτιση και εμπειρία στα σχετικά γνωστικά αντικείμενα.
Τα εξ αποστάσεως προγράμματα της EMPLOY EDU Σύμβουλοι Εκπαίδευσης και Σταδιοδρομίας υλοποιούνται με μια συγκεκριμένη μεθοδολογία και χρονική ακολουθία.
-Το πρόγραμμα απαρτίζεται από διδακτικές ενότητες (που βρίσκονται στην ειδική πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης, την οποία ο εκπαιδευόμενος μπορεί να επισκεφθεί, είτε μέσω desktop είτε μέσω mobile συσκευών), και όπου βρίσκονται αναρτημένα το σχετικό επιστημονικό υλικό ανά ενότητα, αναλυτικός οδηγός σπουδών, χρονοδιαγράμματα και εμπεριέχεται και η διαδικασία της αξιολόγησης.
-Καθόλη τη διάρκεια του προγράμματος υπάρχει help desk που συνδράμει σε ενδεχόμενες δυσκολίες – απορίες τεχνικής διαδικαστικής φύσεως αλλά και εκπαιδευτικής υποστήριξης.
-Το επιστημονικό υλικό είναι προσβάσιμο και εκτυπώσιμο και διατίθεται τμηματικά ανά ενότητα/σπόνδυλο με βάση τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης του προγράμματος.
-Η διαδικασία αξιολόγησης που οδηγεί στην απόκτηση του πιστοποιητικού είναι προαπαιτούμενη , υλοποιείται επίσης μέσω της πλατφόρμας (εξ αποστάσεως) και ο εκπαιδευόμενος, εφόσον έχει επιτύχει 50% και άνω, θεωρείται επιτυχών, μπορεί να ολοκληρώσει το πρόγραμμα και να παραλάβει το πιστοποιητικό του. Σε περίπτωση αποτυχίας (ποσοστό κάτω του 50%), δίνεται η δυνατότητα επανεξέτασης στο προγραμματιζόμενο χρονικό διάστημα.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε Φιλολόγους, σε Εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, σε Στελέχη Εκπαίδευσης και Δια Βίου Μάθησης, Φοιτητές σχετικών επιστημών καθώς και επαγγελματίες στους οποίους το κοινό ενδιαφέρεται ή χρειάζεται τη γνώση της Ελληνικής.
Η συγκεκριμένη επιμόρφωση,ενδεικτικά, μοριοδοτείται και αποτελεί συνεκτιμώμενο προσόν σε Προκηρύξεις:
1. για Εκπαιδευτές Ενηλίκων στις Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης (Σ.Ε.Κ.), στις Πειραματικές Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης (Π.Σ.Ε.Κ.) και στα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) του ΟΑΕΔ σε ειδικότητες αντίστοιχης θεματικής με θέματα Διδασκαλίας της ελληνικής ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας (ως διδακτικό αντικείμενο) σύμφωνα με το ΦΕΚ (Αρ. Φύλλου 1961/30.6.2017).
2. για Εκπαιδευτές Ενηλίκων στα Δημόσια Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Δ.ΙΕΚ) και στις Δημόσιες Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης (Δ.ΣΕΚ) του ν. 4186/2013 (Α’ 193), στα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης (ΚεΔιΒιΜ & eΚεΔιΒιΜ) – σε ειδικότητες αντίστοιχης θεματικής σύμφωνα με την υπ’ αριθ. Κ1/122418 / 29-08-2016 απόφαση του τμήματος διοίκησης εκπαιδευτικού προσωπικού δια βίου μάθησης της γενικής γραμματείας δια βίου μάθησης.
3. στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος του Ι.Νε.Δι.Βι.Μ σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 3915/192/15.04.2016 «Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την υποβολή προτάσεων προς σύναψη σύμβασης έργου ιδιωτικού δικαίου στο πλαίσιο του προγράμματος υποδοχής και φιλοξενίας αιτούντων άσυλο και ασυνόδευτων ανηλίκων» σε σχετικές ειδικότητες (π.χ. πε02) στα συνεκτιμώμενα προσόντα.
4. Από Δήμους, Μ.Κ.Ο. και συναφείς δομές στην εκπαίδευση παλιννοστούντων και μεταναστών.
5. Παράλληλα, στο πλαίσιο εκπαιδευτικών προγραμμάτων για πρόσφυγες και μετανάστες άνω των 15 ετών που αναμένεται να στελεχωθούν απο εκατοντάδες αποφοίτους σχετικών ειδικοτήτων, αποτελεί ένα ισχυρό γνωστικό υπόβαθρο τόσο για φιλολόγους όσο και σε πτυχιούχους οι οποίοι εργάζονται ή σκοπεύουν να εργαστούν σε Κέντρα Παροχής Κοινωνικής Φροντίδας ή σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις το οποίο σε συνδυασμό με το κύρος και την αναγνωσιμότητα του εκπαιδευτικού ομίλου της EMPLOY EDU Σύμβουλοι Εκπαίδευσης και Σταδιοδρομίας αποτελεί ένα προσθετικό προσόν στην υποψηφιότητα του κάθε ενδιαφερομένου. Ενδεικτικά, παρέχει τα γνωστικά εφόδια σε ανέργους εγγεγραμμένους στα Μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ, οι οποίοι επιθυμούν να απασχοληθούν π.χ. σε δήμους και υπηρεσίες Α’ Υποδοχής-Ασύλου (βλ. Δημόσια Πρόσκληση του ΟΑΕΔ 6/2016, Αρ. Πρωτ.:50988/23.06.2016).
Ενότητα 1. Εισαγωγή στη διδακτική της δεύτερης/ξένης γλώσσας
Κατά την πρώτη θεματική ενότητα, θα πραγματοποιηθεί μια εισαγωγική διασαφήνιση βασικών εννοιών (μητρική, δεύτερη γλώσσα, ξένη γλώσσα, προσληπτικές και παραγωγικές γλωσσικές δεξιότητες κ.α.) και αρχών διδακτικής της δεύτερης/ξένης γλώσσας.
Ενότητα 2. Διδακτικός Σχεδιασμός & Εκπαιδευτικές Στρατηγικές
Η δεύτερη θεματική θα εστιάσει στην παροχή γνώσεων στους εκπαιδευτικούς αναφορικά με τον σχεδιασμό μιας τυπικής διδασκαλίας. Πιο συγκεκριμένα, θα γίνει αναλυτική περιγραφή των παραγόντων διδασκαλίας και διδακτικών αρχών ενώ ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην εξέταση και συζήτηση εκπαιδευτικών στρατηγικών και της συνεισφοράς στους στη μαθησιακή διαδικασία.
Ενότητα 3. Προσέγγιση CLIL – Content and Language Integrated Learning (Συνδυαστική Ανάπτυξη Περιεχομένου και Γλώσσας)
Η συγκεκριμένη θεματική ενότητα θα πραγματευτεί την προσέγγιση CLIL – Συνδυαστική/Ολοκληρωμένη εκμάθηση περιεχομένου και γλώσσας, η οποία εστιάζει στην καλλιέργεια μιας δεύτερης/ξένης γλώσσας κι ενός ή περισσοτέρων γνωστικών αντικειμένων συνδυαστικά (π.χ. γεωγραφία, ιστορία, φυσική…). Θα παρουσιαστεί η πορεία της προσέγγισης, οι αρχές της, τα πλεονεκτήματα και οι προκλήσεις, ενώ ιδιαίτερα σημαντικό τμήμα της ενότητας θα αποτελέσει η παρουσίαση και συζήτηση εκπαιδευτικών εφαρμογών που έχουν υλοποιηθεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Ενότητα 4. Η προσέγγιση Learning Communities at school – Μαθησιακές Κοινότητες στο σχολείο
Κατά τη συγκεκριμένη θεματική ενότητα, οι εκπαιδευτικοί θα εξοικειωθούν με μία σύγχρονη και καινοτόμα προσέγγιση καλλιέργειας της δεύτερης/ξένης γλώσσας. Κατά τη συγκεκριμένη προσέγγιση, οι μαθητές βρίσκονται στο επίκεντρο της μαθησιακής και διδακτικής διαδικασίας και μέσω της ατομικής τους προσπάθειας, αναλαμβάνουν την ατομική καλλιέργεια της γλώσσας-στόχου ομαδικά/συνεργατικά.
Ενότητα 5. Η διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας μέσα από την αξιοποίηση των παιχνιδιών
Τα τελευταία χρόνια δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αξιοποίηση του παιχνιδιού στη διαδικασία διδασκαλίας/εκμάθησης μιας δεύτερης/ξένης γλώσσας. Μέσα από τη συγκεκριμένη ενότητα, οι εκπαιδευτικοί θα κατανοήσουν τους διάφορους τύπους παιχνιδιών, τη σημασία τους στην καλλιέργεια της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας, τους τρόπους αξιοποίησης τους ενώ θα εξεταστούν και συζητηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα που βασίζονται αποκλειστικά στα παιχνίδια.
Ενότητα 6. Η διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας μέσα από την αξιοποίηση των παραμυθιών
Η συγκεκριμένη θεματική ενότητα θα προσφέρει στους εκπαιδευτικούς γνώσεις και κατευθύνσεις σε σχέση με την αξιοποίηση των παραμυθιών σε μια τάξη που διδάσκεται η ελληνική ως δεύτερη/ξένη. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στα λαϊκά παραμύθια, την παιδαγωγική συμβολή τους, τη διδακτική αξιοποίησή τους στην τάξη ενώ θα παρουσιαστούν προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί από την προσχολική έως και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση και είχαν ως στόχο την καλλιέργεια της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας.
Ενότητα 7. Η διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας μέσα από την αξιοποίηση της προσέγγισης task-based learning
Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης ενότητας, οι εκπαιδευτικοί θα εξοικειωθούν με την προσέγγισης task-based learning, η οποία υπογραμμίζει τη σημασία και τη λειτουργία των «συνεργατικών» δραστηριοτήτων στη καλλιέργεια της δεύτερης/ξένης γλώσσας. Αφού παρουσιαστεί η εξέλιξη της προσέγγισης και οι φάσεις εφαρμογής, οι εκπαιδευτικοί θα έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν εκπαιδευτικά projects που έχουν εφαρμοστεί στην Ελλάδα και βασίζονται στη συγκεκριμένη προσέγγιση.
Ενότητα 8. Έμφαση στις επικοινωνιακές στρατηγικές
Οι επικοινωνιακές στρατηγικές είναι δυνητικά συνειδητά σχέδια για την επίλυση αυτού που ένα άτομο κατανοεί ως πρόβλημα για την επίτευξη ενός συγκεκριμένου επικοινωνιακού στόχου. Στη συγκεκριμένη ενότητα, οι εκπαιδευτικοί θα έρθουν σε επαφή με διάφορους τύπους και κατηγορίες επικοινωνιακών στρατηγικών και θα συζητήσουν τρόπους αξιοποίησης και καλλιέργειας τέτοιων στρατηγικών σε μαθητές με μεταναστευτική/προσφυγική βιογραφία.
Ενότητα 9. Στρατηγικές Αποτελεσματικής Επικοινωνίας
Η θεματική αυτή θα εστιάσει στη σημασία της καλλιέργειας στρατηγικών αποτελεσματικής επικοινωνίας κατά τη διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Οι στρατηγικές αποτελεσματικής επικοινωνίας μπορούν να χρησιμοποιούνται σε ποικίλες επικοινωνιακές περιστάσεις (π.χ. στρατηγικές ευχαριστηρίων, στρατηγικές παραπόνων, στρατηγικές απολογίας κ.α.) και η καλλιέργειά τους καθίσταται επιτακτική.
Ενότητα 10. Στρατηγικές Διαπολιτισμικής Επικοινωνίας
Κατά τη συγκεκριμένη θεματική ενότητα, οι εκπαιδευτικοί θα έχουν την ευκαιρία να εξοικειωθούν και να γνωρίσουν στρατηγικές διαπολιτισμικής επικοινωνίας και με τρόπους ενίσχυσής τους στους μαθητές που μαθαίνουν την ελληνική ως δεύτερη/ξένη γλώσσα. Η διαπολιτισμική επικοινωνιακή ικανότητα αποτελεί μια διαδικασία ουσιαστικής και ρεαλιστικής διαπροσωπικής αλληλεπίδρασης, που συμπεριλαμβάνει την επίγνωση των πολιτισμικών πλαισίων και την εκτίμηση των πολιτισμικών πτυχών τόσο της γλώσσας του ίδιου του μαθητή όσο και μιας δεύτερης γλώσσας (Ντίνας & Γρίβα, 2017). Σύμφωνα με τον Byram (1997), η διαπολιτισμική επικοινωνιακή ικανότητα περιλαμβάνει την αναγνώριση της πολιτισμικής πολυμορφίας και της πολυφωνίας των απόψεων, την κριτική πολιτισμική επίγνωση και την ευαισθητοποίηση και προθυμία συνεργασίας με τους «άλλους» ανθρώπους (Council of Europe, 2016).
Ενότητα 11. Διαπολιτισμικός Γραμματισμός
Η συγκεκριμένη ενότητα στοχεύει να σκιαγραφήσει το προφίλ ενός διαπολιτισμικά εγγράμματου μαθητή. Πιο συγκεκριμένα, θα εξεταστούν οι 6 άξονες με τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά που συνθέτουν τον διαπολιτισμικό γραμματισμό. Θα αναλυθούν στάδια καλλιέργειας του διαπολιτισμικού γραμματισμού και θα προταθούν εκπαιδευτικές δραστηριότητές για τους μαθητές, εκπαιδευτικές στρατηγικές για τους εκπαιδευτικούς.
Ενότητα 12. Στρατηγικές Κατανόησης/Παραγωγής Προφορικού και Γραπτού Λόγου
Ιδιαίτερα σημαντικό κομμάτι κατά τη γλωσσική διδασκαλία αποτελεί η καλλιέργεια στρατηγικών κατανόησης/παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου από τους μαθητές. Στη συγκεκριμένη θεματική, οι εκπαιδευόμενοι θα εξοικειωθούν με τεχνικές καλλιέργειας τέτοιων στρατηγικών μέσα από ενδεικτικές δραστηριότητες και εκπαιδευτικό υλικό.
Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση, βασισμένη στις επιμέρους ενότητες της διδαχθείσας ύλης, έχει ως σκοπό να εξετάσει την εμπέδωση της ύλης αλλά και την ανατροφοδότηση των συμμετεχόντων αναφορικά με την επίτευξη του προσδοκώμενου μαθησιακού αποτελέσματος
