Νεοελληνική Γλώσσα Γ´ Γυμνασίου: Η σύγχρονη γλωσσική κρίση(Κριτήριο αξιολόγησης)

Νεοελληνική Γλώσσα Γ´ Γυμνασίου: Η σύγχρονη γλωσσική κρίση(Κριτήριο αξιολόγησης)

Η σύγχρονη γλωσσική κρίση

Σήμερα η ελληνική γλώσσα κατακλύζεται από την εισβολή ξένων λέξεων και εκφραστικών τρόπων σκέψης. Τα προϊόντα, οι επιγραφές, η ορολογία ολόκληρων κλάδων επιχειρήσεων και ο κινηματογράφος πιστοποιούν τη γλωσσική μας εξάρτηση από ξένα κέντρα ανεπτυγμένων βιομηχανικά χωρών. Το πρόβλημα αυτό με τις τεράστιες προεκτάσεις του στη γενικότερη αλλοτρίωση του Έλληνα έχει παραμεληθεί-άσχετα με τις προθέσεις-από όλες τις τελευταίες γλωσσικές μεταρρυθμίσεις. 

Μια άλλη αιτία της κρίσης ανιχνεύεται στο πραγματικό γεγονός της αποδυνάμωσης της γλώσσας και του γλωσσικού θησαυρού από την εισβολή της εικόνας στη σύγχρονη ζωή. Η εικόνα μέσα στο σπίτι καθημερινά καταδικάζει σε σιωπή, σε αλαλία. «Μη μιλάτε, μη σκέφτεστε, μόνο βλέπετε». Τηλεόραση, κινηματογράφος, διαφημίσεις, όλα εικόνα, που φθάνει μάλιστα τώρα και μέσω δορυφόρων. Καλλιεργούν σύμβολα βουβά, μεταβιβάζουν μηνύματα χωρίς καμιά δυνατότητα απάντησης, αντιλόγου ή διαλόγου. Ο άνθρωπος μεταβάλλεται σε παθητικό δέκτη αυτών των μηνυμάτων, σε θεατή των όσων συμβαίνουν γύρω του, σε άλαλο ζώο.

Πέρα απ᾽ αυτά η χρησιμοθηρική αντίληψη της παιδείας και ο πολιτικός λαϊκισμός έχουν αποπροσανατολίσει το λαό. Πολλοί δυστυχώς πιστεύουν, με μια καθόλου ακίνδυνη αφέλεια, ότι η γλωσσική απλούστευση και απλοποίηση-μονοτονικό, φωνητική γραφή-θα συντελέσει ώστε τα αγαθά της μόρφωσης να γίνουν ευκολότερα κτήμα του λαού. Και να σκεφτεί κανείς ότι οι λαοί, όπως οι Γερμανοί και οι Άγγλοι, δεν επέτρεψαν καμιά τέτοια απλουστευτική διαδικασία εδώ και διακόσια χρόνια. Κατατάσσονται μήπως αυτοί οι λαοί στους πνευματικά καθυστερημένους;

Η ελληνική γλώσσα περνά κρίση που οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Η εισδοχή αρχικά πολλών ξενισμών στη γλώσσα μας συνιστά ένα φοβερό παράγοντα αποδυνάμωσης και αλλοίωσής της. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει ν᾽ αποκλειστεί εντελώς κάθε ξενισμός. Ξένες όμως λέξεις που είχαν εισχωρήσει τον περασμένο αιώνα στη γλώσσα μας αντικαταστάθηκαν και πολύ επιτυχημένα μάλιστα από ελληνικές που έγιναν κτήμα του κοινού λεξιλογίου, κτήμα του λαού. Έτσι το Παρλαμέντο έγινε Βουλή, η πόστα ταχυδρομείο, το δοβλέτι κράτος.

Από τη λόγια εξάλλου παράδοση και τον ανεξάντλητο θησαυρό της αρχαίας, αντλήθηκαν λέξεις για να εκφραστούν νέες τεχνολογικές εφευρέσεις. Οι λέξεις αυτές είναι πάρα πολλές, αρκεί να σκεφτεί κανείς το υποβρύχιο, το ποδήλατο, το αυτοκίνητο, τη δημοσιογραφία, τους εφημεριδοπώλες, την τηλεόραση και άλλες του καθημερινού πλέον λεξιλογίου. Αυτή η ισχυρή σύνδεση της νεοελληνικής με τη λόγια και την αρχαία παράδοση καθιστά αποτελεσματική την άμυνά της κατά των ξενικών όρων.

Παρατηρήσεις

Θέμα 1^ο

Σε ποιους παράγοντες οφείλεται η σύγχρονη γλωσσική κρίση σύμφωνα με το κείμενο;

Θέμα 2^ο

Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις στις παρακάτω περιόδους και να τις αναγνωρίσετε (είδος, συντακτική θέση)

• Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει ν᾽ αποκλειστεί εντελώς κάθε ξενισμός.
• Και να σκεφτεί κανείς ότι οι λαοί, όπως οι Γερμανοί και οι Άγγλοι, δεν επέτρεψαν καμιά τέτοια απλουστευτική διαδικασία εδώ και διακόσια χρόνια.

Να γράψετε 2 προτάσεις για κάθε λέξη έτσι ώστε να φαίνεται η πολυσημία των λέξεων αυτών:

• κτήμα
• παράδοση

Θέμα 3^ο

Σε ένα άρθρο σας που θα δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας να αναφέρετε πώς η οικογένεια και το σχολείο μπορούν να συμβάλλουν στην καλλιέργεια της γλωσσικής έκφρασης των νέων (200-250 λέξεις)