Νεοελληνική Γλώσσα Α´ Λυκείου: Τράπεζα θεμάτων – Αποδελτίωση 2ου θέματος (Θεματική ενότητα: Γλωσσομάθεια)

1. 1. Αφού επιλέξεις τον σωστό συνδυασμό μεθόδων (α, β ή γ) με τις οποίες αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος του Κειμένου 1 («Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης … με τη συμμετοχή γλωσσολόγων ανθρωπολόγων και άλλων επιστημόνων»), να αποδώσεις επιγραμματικά τα δύο μέρη της αντίθεσης αξιοποιώντας κατάλληλες διαρθρωτικές λέξεις.

   α. Σύγκριση-αντίθεση και αιτιολόγηση

   β. Σύγκριση-αντίθεση και αίτιο-αποτέλεσμα

   γ. Σύγκριση-αντίθεση και παραδείγματα

   […] Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και ενώ το διεθνές εμπόριο, οι τηλεπικοινωνίες, η τηλεόραση και το Διαδίκτυο έχουν μετατρέψει την Γη σ’ ένα μικρό πλανητικό χωριό, οι περισσότερες από τις μισές ομιλούμενες γλώσσες του κόσμου κινδυνεύουν να εξαφανιστούν από προσώπου γης. Οι αρνητικές προοπτικές που υπάρχουν για τις μισές τουλάχιστον από τις σημερινές «ζωντανές» γλώσσες του πλανήτη είναι δεδομένες. Τα τελευταία, όμως, χρόνια πολλοί φορείς, πανεπιστήμια, διεθνή ερευνητικά κέντρα, μη κυβερνητικές οργανώσεις και οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες έχουν αρχίσει δράσεις προς την κατεύθυνση της διατήρησης κάποιων απ’ τις απειλούμενες γλώσσες. Εκατοντάδες ερευνητικά προγράμματα καταγραφής γλωσσών – πολλές από τις οποίες υφίστανται μόνο σε προφορική μορφή, και άρα θα έσβηναν με τον θάνατο των τελευταίων ομιλητών τους – βρίσκονται σε εξέλιξη, με τη συμμετοχή γλωσσολόγων ανθρωπολόγων και άλλων επιστημόνων.

   (Γλωσσοκτονία: Γλώσσες που εξαφανίζονται, 14437)

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   Ο σωστός συνδυασμός μεθόδων είναι το γ.

   Απόδοση της αντίθεσης: Από τη μια η επικοινωνία έχει διευρυνθεί μέσω του διεθνούς εμπορίου και των νέων τεχνολογιών και από την άλλη οι μισές από τις ομιλούμενες γλώσσες κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.

    

   2. Να επιλέξεις και να γράψεις στο απαντητικό σου φύλλο τη σωστή απάντηση για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις ή φράσεις του Κειμένου 1 (π.χ. 1α, 2β κ.ο.κ.).

   1. Στη φράση «Και αντίθετα απ’ ό,τι διδαχθήκαμε» (1^η παράγραφος) η λέξη ό,τι αποτελεί:

   α. ειδικό σύνδεσμο

   β. αναφορική αντωνυμία

   γ. επίρρημα

   δ. αόριστη αντωνυμία

   2. Στην περίοδο: «Οι αρνητικές προοπτικές … δεδομένες» (2^η παράγραφος) τα εισαγωγικά στη λέξη «ζωντανές» δηλώνουν:

   α. ειρωνεία

   β. χιούμορ

   γ. μεταφορά

   δ. αναλογία 

   3. Η γενική ενικού της φράσης «διεθνή ερευνητικά κέντρα» (2^η παράγραφος) είναι:

   α. διεθνής ερευνητικού κέντρου

   β. διεθνή ερευνητικού κέντρου

   γ. διεθνούς ερευνητικού κέντρου

   δ. διεθνές ερευνητικού κέντρου 

   4. «Εκατοντάδες ερευνητικά προγράμματα καταγραφής γλωσσών – πολλές από τις οποίες υφίστανται μόνο σε προφορική μορφή…» (2^η παράγραφος). Η λέξη «υφίστανται» στο κείμενο σημαίνει:

   α. υπομένουν

   β. απαντούν 

   γ. αντέχουν

   δ. απομένουν 

   5. Στη φράση «για λόγους εύρεσης καλύτερης θέσης εργασίας» (3^η παράγραφος) ως συνώνυμη της λέξης «εύρεσης» είναι η λέξη:

   α. εντοπισμού

   β. απόκτησης

   γ. ανακάλυψης

   δ. υπολογισμού 

   (Γλωσσοκτονία: Γλώσσες που εξαφανίζονται, 14437)

    

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   1.β

   2.γ

   3.γ

   4.β

   5.β

    

   3. Να γράψεις δύο λέξεις με τις οποίες συνδέονται οι περίοδοι λόγου στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 1 και να αποδώσεις τη νοηματική σχέση που εκφράζει η καθεμία.

    

   Τελικά, η καλή γνώση ξένων γλωσσών μάς δείχνει την ποικιλομορφία των επικοινωνιών που υπάρχει στον κόσμο, μας μυεί στη διαφορετικότητα και τον πλούτο που υπάρχει στους τρόπους αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανθρώπων. Παράλληλα, η εκμάθηση ξένων γλωσσών, πέρα από τις επαγγελματικές ευκαιρίες που μπορεί να προσφέρει, ευεργετεί τη νοητική και συναισθηματική ικανότητα του ανθρώπου με πάρα πολλούς τρόπους. Έτσι, κρίνεται σπουδαία η προσφορά των ξένων γλωσσών στον άνθρωπο. 

   (Η Προσφορά των Ξένων Γλωσσών στον Άνθρωπο, 14684)

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   Τελικά: εισάγει το συμπέρασμα των θέσεων του κειμένου.

   Παράλληλα: επισημαίνει μια σημαντική ωφέλεια, πέρα από την επαγγελματική εξέλιξη, χάρη στην εκμάθηση ξένων γλωσσών.

    

   4. Η συγγραφέας επιλέγει στο Κείμενο 1 το πρώτο πληθυντικό ρηματικό πρόσωπο στο χωρίο της 3^ης παραγράφου: «…ένας τρόπος να μάθουμε καλύτερα τους ανθρώπους και να τους αποδεχτούμε…» Να αιτιολογήσεις με συντομία αν η χρήση του πρώτου προσώπου είναι κατάλληλη γλωσσική επιλογή, λαμβάνοντας υπόψη πού δημοσιεύεται το κείμενο, σε ποιους απευθύνεται και για ποιο σκοπό υποστηρίζεται αυτή η άποψη.

   (Η Προσφορά των Ξένων Γλωσσών στον Άνθρωπο, 14684)

    

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   Είναι κατάλληλη ως γλωσσική επιλογή το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, διότι το κείμενο:

    δημοσιεύεται σε ιστότοπο ξένων γλωσσών – παρακινεί στην εκμάθηση ξένων γλωσσών τους επισκέπτες αυτής της σελίδας.

    απευθύνεται στους γονείς και σε υποψήφιους σπουδαστές του κέντρου ξένων γλωσσών- αμεσότητα, οικειότητα.

    Η άποψη αυτή υποστηρίζεται, προκειμένου να γίνει πιο πειστική η αρχική θέση στην παράγραφο ότι η γνώση ξένων γλωσσών μαθαίνει στον άνθρωπο το σεβασμό και τη μαγεία της διαφορετικότητας.

    

   5. Στην πρώτη και στην τρίτη παράγραφο του κειμένου 1 η συγγραφέας επιλέγει να παραθέσει αυτολεξεί την άποψη του Εμίλ Μπενβενίστ και του Μανόλη Τριανταφυλλίδη αντίστοιχα. Ποια θέση της αντίστοιχα τεκμηριώνει με αυτή της την επιλογή;

   Τα ξένα δάνεια είναι ένας από τους τρόπους, με τους οποίους όλες οι γλώσσες δημιουργούν νέες λέξεις. Στην ιστορία των γλωσσών δεν υπάρχει καμία «καθαρή» γλώσσα, χωρίς ξένες επιδράσεις, και, όπως γράφει ο Εμίλ Μπενβενίστ, το λεξιλόγιο όλων των γλωσσών, «τόσο των αρχαίων όσο και των σύγχρονων, είναι γεμάτο δάνεια που αλληλοδιασταυρώνονται προς όλες τις κατευθύνσεις». Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι γεμάτη ξένες λέξεις, γράφει στις αρχές του αιώνα ο Μ. Τριανταφυλλίδης. 

   […]

   Ξένες δεν είναι οι λέξεις ξένης ετυμολογίας, γράφει ο Τριανταφυλλίδης, γιατί τότε ξένες είναι οι λέξεις: βιβλίο, βάρκα, πατάτα, βουνό, μούρη, τσάι, ζάχαρη, πορτοφόλι, μπαλκόνι, καραμέλα, μπρίκι, κορδόνι, κάλτσα, βαρέλι, μανίκι, πουκάμισο, κάρβουνο, ταβάνι, ταράτσα κ.λπ.  Ξένες, λοιπόν, δεν κάνει τις λέξεις η ετυμολογία τους, εφόσον έχει από καιρό ξεχαστεί, όπως γράφει ο Εμμανουήλ Κριαράς. Ξένες είναι μόνο οι λέξεις εκείνες που δεν είναι σαφείς για τους ομιλητές, που είναι «αδιαφανείς» ως προς το νόημά τους. Αν οι λέξεις με ξένη ετυμολογία ήταν ξένες με αυτή τη σημασία, τότε «το γλωσσικό αίσθημα, το ένστικτο της γλώσσας, αυτή η στοιχειώδης ανάγκη συνεννοήσεως θα οδηγούσε αυτομάτως και ασυνειδήτως» στην αλλαγή τους, γράφει ο Τριανταφυλλίδης. 

   [Τα ξένα δάνεια στη γλώσσα, 19494]

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   Η αυτολεξεί παράθεση των γραφομένων τρίτων προσώπων, που θεωρούνται «αυθεντίες», ενισχύει την αξιοπιστία και την εγκυρότητα των θέσεων της συγγραφέως και λειτουργεί τεκμηριωτικά προς τις απόψεις της. Σημειωτέον ότι αποτελεί βασικό γνώρισμα των κειμένων επιστημονικού χαρακτήρα, όπως είναι το απόσπασμα από την Α. Φραγκουδάκη.

   Συγκεκριμένα:

   Στην 1η παράγραφο η άποψη του Μπενβενίστ, ότι το λεξιλόγιο όλων των γλωσσών είναι γεμάτο δάνειες λέξεις, ενισχύει τη θέση της συγγραφέως πως δεν υπάρχει «καθαρή» γλώσσα.

   Στην 3η παράγραφο η παράθεση της άποψης του Τριανταφυλλίδη ότι, αν οι λέξεις ξένης ετυμολογίας ήταν αδιαφανείς, αυτομάτως θα άλλαζαν, ερμηνεύει και τεκμηριώνει τη θέση της συγγραφέως πως ξένες πρέπει να θεωρούνται μόνο οι λέξεις που δεν είναι σαφείς για τους ομιλητές.

    

    

    

   6. Να επιλέξεις και να μεταφέρεις στο απαντητικό σου φύλλο τη σωστή απάντηση για καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις, οι οποίες βασίζονται στο Κείμενο 1. Σε κάθε περίπτωση, μία μόνο από τις τέσσερις προτεινόμενες απαντήσεις είναι ορθή:

    

   1.Στην πρόταση «Στην ιστορία των γλωσσών δεν υπάρχει καμία «καθαρή» γλώσσα» (1^η παράγραφος) τα εισαγωγικά στη λέξη «καθαρή» δηλώνουν:

   α. ειρωνεία

   β. μεταφορά

   γ. αποστροφή

   δ. απορία

   2. Η λέξη «αναπληρώνουν» (2^η παράγραφος) στο γλωσσικό περιβάλλον της περιόδου λόγου, στην οποία βρίσκεται, έχει ως συνώνυμή της τη λέξη:

   α. ανταποκρίνονται σε

   β. αναπαριστούν

   γ. αντιστοιχούν σε

   δ. ικανοποιούν

   Στην περίοδο λόγου «Η «χιμαιρική» προσδοκία ορισμένων να καθαρίσουν τη γλώσσα από τις ξένες λέξεις θα οδηγούσε, αν μπορούσε να πραγματοποιηθεί, σε μεγάλη φτώχεια  της γλώσσας.» (2^η παράγραφος) ο τρόπος με τον οποίο εκφέρεται το μήνυμα δηλώνει: α.  προτροπή

   β. αναγκαιότητα

   γ. βεβαιότητα

   δ. πιθανότητα

   2. Η λέξη «σαφείς» (3^η παράγραφος) στο γλωσσικό περιβάλλον της περιόδου λόγου, στην οποία βρίσκεται, έχει ως συνώνυμή της τη λέξη: α. ξεκάθαρες

   β. εύκολες

   γ. οικείες

   δ. δύσκολες

   5. Η γενική ενικού της φράσης η στοιχειώδης ανάγκη (3^η παράγραφος) είναι:

   α. της στοιχειώδης ανάγκης

   β. της στοιχειώδη ανάγκης

   γ. της στοιχειώδους ανάγκης

   δ. της στοιχειώδεις ανάγκης

   [Τα ξένα δάνεια στη γλώσσα, 19494]

    

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   1. β
   2. δ
   3. δ
   4. α
   5. γ

    

    

   7. Να εντοπίσεις στη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 1 («Ο άνθρωπος μαθαίνει ξένες γλώσσες … να μάθει από αυτά και να πάει παρακάτω») δύο διαφορετικές μεθόδους, με τις οποίες οργανώνεται ο λόγος σε αυτή. Να τις κατονομάσεις, να καταγράψεις τα χωρία που τις εντόπισες και τις συναφείς με αυτές διαρθρωτικές λέξεις.

   […] Ο άνθρωπος μαθαίνει ξένες γλώσσες όπως και τη μητρική του γλώσσα. Η κλασική εκπαίδευση, όμως, πηγαίνει ενάντια σε αυτό. Προσπαθούμε να μάθουμε γλωσσικές γνώσεις μέσα από ατελείωτες λίστες λεξιλογίου, αμέτρητες ασκήσεις γραμματικής και κάνουμε ελάχιστη πρακτική εξάσκηση πάνω στον επικοινωνιακό χαρακτήρα της γλώσσας. Η γλώσσα, όμως, είναι σαν ζωντανός οργανισμός και οφείλουμε να μάθουμε να τον αντιμετωπίζουμε ως τέτοιο. Το να μαθαίνουμε κανόνες ή απλά λέξεις ασύνδετες μεταξύ τους δεν μπορεί να φέρει αποτελέσματα, γιατί πολύ απλά το μυαλό δε μπορεί να βγάλει νόημα από όλα αυτά. Τουλάχιστον, όχι εύκολα. Αντιθέτως, κάποιος οδηγείται στο να κατακτήσει μια γλώσσα, όταν έχει την ευκαιρία να συνδέσει το παλιό με το καινούργιο, να συλλέξει και να αναγνωρίσει μοτίβα, να εξασκηθεί και να κάνει λάθη, πολλά λάθη, να μάθει από αυτά και να πάει παρακάτω.

    (Γιατί είναι εύκολο να μάθω ξένες γλώσσες;, 20251)

    

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   1η μέθοδος ανάπτυξης: αντίθεση («Η κλασική εκπαίδευση, όμως … ως τέτοιο»). Χρήση της συνδετικής λέξης όμως.

   2η μέθοδος ανάπτυξης: αιτιολόγηση («γιατί πολύ απλά… από όλα αυτά»). Χρήση της συνδετικής λέξης γιατί.

   Ή συνδυασμός μεθόδων: αντίθεση και αίτιο αποτέλεσμα («Αντιθέτως … να πάει παρακάτω».

   Χρήση των λέξεων αντιθέτως και όταν (που δηλώνει προϋπόθεση και έμμεσα τον παράγοντα – αίτιο που θα οδηγήσει στο αποτέλεσμα που δηλώνεται στην αρχή της περιόδου λόγου: «κάποιος οδηγείται στο να κατακτήσει μια γλώσσα».

    

    

   8. Στη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου 1 χρησιμοποιείται το ρήμα μαθαίνω με διάφορες σημασίες (λ.χ. διδάσκομαι, αποστηθίζω, συνηθίζω, αποκτώ, αφομοιώνω κ.ά.). Να αντικαταστήσεις τους τύπους του ρήματος που είναι υπογραμμισμένοι [μαθαίνει, να μάθουμε (το 1^ο), να μάθουμε (το 2^ο), να μαθαίνουμε, να μάθει ] με ισοδύναμο νοηματικά ρήμα ή ρηματικό σύνολο στον κατάλληλο τύπο.

   […] Ο άνθρωπος μαθαίνει ξένες γλώσσες όπως και τη μητρική του γλώσσα. Η κλασική εκπαίδευση, όμως, πηγαίνει ενάντια σε αυτό. Προσπαθούμε να μάθουμε γλωσσικές γνώσεις μέσα από ατελείωτες λίστες λεξιλογίου, αμέτρητες ασκήσεις γραμματικής και κάνουμε ελάχιστη πρακτική εξάσκηση πάνω στον επικοινωνιακό χαρακτήρα της γλώσσας. Η γλώσσα, όμως, είναι σαν ζωντανός οργανισμός και οφείλουμε να μάθουμε να τον αντιμετωπίζουμε ως τέτοιο. Το να μαθαίνουμε κανόνες ή απλά λέξεις ασύνδετες μεταξύ τους δεν μπορεί να φέρει αποτελέσματα, γιατί πολύ απλά το μυαλό δε μπορεί να βγάλει νόημα από όλα αυτά. Τουλάχιστον, όχι εύκολα. Αντιθέτως, κάποιος οδηγείται στο να κατακτήσει μια γλώσσα, όταν έχει την ευκαιρία να συνδέσει το παλιό με το καινούργιο, να συλλέξει και να αναγνωρίσει μοτίβα, να εξασκηθεί και να κάνει λάθη, πολλά λάθη, να μάθει από αυτά και να πάει παρακάτω.

   (Γιατί είναι εύκολο να μάθω ξένες γλώσσες;, 20251)

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   μαθαίνει: διδάσκεται

   να μάθουμε (το 1ο): αποκτήσουμε/ κατακτήσουμε/ αφομοιώσουμε

   να μάθουμε (το 2ο): συνηθίσουμε

   να μαθαίνουμε: αποστηθίζουμε

   να μάθει: αποκτήσει γνώσεις/ διδαχθεί

    

   9. α. Αν δεν συναναστραφείς με άτομα που μιλούν τη γλώσσα, δεν θα έχεις το γλωσσικό αίσθημα, θα τη μιλάς επιφανειακά. (2η παράγραφος)

   Στην παραπάνω  περίοδο το αν δηλώνει :

   1. υπόθεση
   2. απορία
   • επιφύλαξη
   1. αμφιβολία

    

   β.  Γι’ αυτό είναι σημαντικό να ταξιδεύεις. (2η παράγραφος)

   Στην παραπάνω περίοδο το προθετικό σύνολο Γι’ αυτό δηλώνει

   1. επεξήγηση
   2. αίτιο-αποτέλεσμα
   • προσθήκη νοήματος
   1. συμπέρασμα

   Και στις δύο περιπτώσεις να αιτιολογήσεις την απάντησή σου σε σχέση με το νόημα των προτάσεων και τον ρόλο των παραπάνω λέξεων – φράσεων στη συνοχή του λόγου.

   (Γιάννης Οικονόμου, ο Έλληνας που μιλάει 32 γλώσσες!, 17162)

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   α. Το αν δηλώνει Ι) υπόθεση

   Ο ομιλητής διατυπώνει έναν υποθετικό συλλογισμό, για να καταδείξει ότι η σχέση με την ξένη γλώσσα είναι επιφανειακή, αν δεν επικοινωνεί κάποιος με τους φυσικούς ομιλητές της.

   β. Το Γι’αυτό δηλώνει ΙΙ) αίτιο-αποτέλεσμα

   Ο ομιλητής θεωρεί ότι τα ταξίδια συντελούν στην καλύτερη γνωριμία με την ξένη γλώσσα και τα άτομα που την ομιλούν.

   10. Ο ομιλητής χρησιμοποιεί τις παρακάτω υπογραμμισμένες λέξεις με μεταφορική σημασία. Να ερμηνεύσεις την επιλογή του αυτή σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά και να τις αντικαταστήσεις με άλλες που να αποδίδουν με κυριολεκτικό τρόπο το ίδιο νόημα.

    

   • Οι γλώσσες ξεπλένουν από μέσα μου την ξενοφοβία
   • …πρέπει να είσαι ανοιχτός και ανοιχτή στο να εισπράξεις τα βιώματα των ανθρώπων που είναι φορείς της γλώσσας αυτής
   • Πώς ξεπερνάς τις παρωπίδες που μας βάζει η ξενοφοβία ;

   (Γιάννης Οικονόμου, ο Έλληνας που μιλάει 32 γλώσσες!, 17162)

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

    Οι γλώσσες ξεπλένουν από μέσα μου την ξενοφοβία με παραστατικό τρόπο το ρήμα «ξεπλένω» τονίζει τη θετική συμβολή των γλωσσών στην αποβολή της ξενοφοβίας (σαν λεκές που ξεπλένεται)

   Αντικατάσταση: Οι γλώσσες αποβάλλουν από μέσα μου την ξενοφοβία

    πρέπει να είσαι ανοιχτός και ανοιχτή στο να εισπράξεις τα βιώματα των ανθρώπων που είναι φορείς της γλώσσας αυτής το ρήμα «εισπράξεις» αποδίδει τη διαδικασία αλληλεπίδρασης με άτομα που ομιλούν την ξένη γλώσσα.

   Αντικατάσταση: πρέπει να είσαι ανοιχτός και ανοιχτή στο να δεχτείς/ νιώσεις/κατανοήσεις τα βιώματα των ανθρώπων που είναι φορείς της γλώσσας αυτής

    Πώς ξεπερνάς τις παρωπίδες που μας βάζει η ξενοφοβία;

   Η λέξη αποδίδει εμφατικά και παραστατικά τη στενότητα πνεύματος και τη μονομέρεια της σκέψης όσων κυριεύονται από την ξενοφοβία

   Πώς ξεπερνάς τις προκαταλήψεις/ τη μονομέρεια που μας βάζει η ξενοφοβία

    

   11. Στην πρώτη παράγραφο του Κειμένου 1 η δημοσιογράφος επιχειρεί μια σύγκριση, για να οργανώσει την εισαγωγή της στη συνέντευξη. Ποια είναι τα δύο μέρη της σύγκρισης και με ποιο κριτήριο γίνεται αυτή; Ποιο είναι το επικοινωνιακό αποτέλεσμα αυτής της επιλογής;

   Το «ταξίδι» στην εκμάθηση ξένων γλωσσών μπορεί σήμερα να γίνει συναρπαστικό μέσω της εκπαίδευσης. Ο εκπαιδευτικός στο σύγχρονο σχολείο διαθέτει περισσότερα μέσα, σε σχέση με παρελθούσες εποχές, για να κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών του και να τους εισαγάγει στην ξένη γλώσσα με τρόπο δημιουργικό και ταυτόχρονα αποτελεσματικό. Η δρ. Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας στη Διδακτική της Αγγλικής, Μαρία Σταθοπούλου, παραχώρησε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη με θέμα τη διδασκαλία των ξένων γλωσσών:

   Διδασκαλία ξένων γλωσσών στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο, 19494

    

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   Το κείμενο εξετάζει ορισμένους παράγοντες που επηρεάζουν την εκμάθηση ξένων γλωσσών.

   • Στην 1η παράγραφο επιχειρείται σύγκριση ανάμεσα στο σήμερα και σε προηγούμενες εποχές, σε σχέση με τη διδασκαλία ξένων γλωσσών, δηλαδή την εκμάθησή τους μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος.
   • Η σύγκριση πραγματοποιείται με βάση τα μέσα υλοποίησης της διδασκαλίας σε κάθε εποχή, και μάλιστα το κριτήριο είναι καθαρά ποσοτικό, εφόσον γίνεται λόγος για περισσότερα μέσα στο σύγχρονο σχολείο, προκειμένου η μάθηση να έχει δημιουργικό χαρακτήρα.

   Το επικοινωνιακό αποτέλεσμα της σύγκρισης στο κείμενο: μέσω αυτής ο αναγνώστης εισάγεται στο θέμα με τρόπο ενδιαφέροντα και πρωτότυπο και, επιπλέον, κατευθύνεται προς την ανάγνωση ολόκληρου του άρθρου, προκειμένου να ανακαλύψει ποια είναι αυτά τα «περισσότερα μέσα», με τα οποία μπορεί ο δάσκαλος στο σύγχρονο σχολείο να διδάξει την ξένη γλώσσα.

    

    

   12. Να διαβάσεις τα δύο αποσπάσματα του Κειμένου 1, που παρατίθενται στη συνέχεια, να βρεις το είδος της σύνταξης (ενεργητική ή παθητική) που χρησιμοποιείται, όπως φαίνεται στα υπογραμμισμένα ρήματα, και να τη μετατρέψεις στο αντίθετο είδος, κάνοντας και τις απαραίτητες προσαρμογές. Ποια αλλαγή παρατηρείς ως προς το ύφος λόγου;

    

   1. Ο εκπαιδευτικός στο σύγχρονο σχολείο διαθέτει περισσότερα μέσα, σε σχέση με παρελθούσες εποχές, για να κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών του και να τους εισαγάγει στην ξένη γλώσσα με τρόπο δημιουργικό και ταυτόχρονα αποτελεσματικό.
   2. Είναι σημαντικό το σύγχρονο σχολείο να αναγνωρίζει γέφυρες μεταξύ γλωσσών, να «νομιμοποιεί» τις μεταφορές στοιχείων από τη μια γλώσσα στην άλλη.

   Διδασκαλία ξένων γλωσσών στο σύγχρονο ελληνικό σχολείο, 19494

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   Η σύνταξη και στα δύο αποσπάσματα είναι ενεργητική.

   Η μετατροπή σε παθητική σύνταξη έχει ως ακολούθως:

    

   1. Περισσότερα μέσα διατίθενται από τον εκπαιδευτικό στο σύγχρονο σχολείο, σε σχέση με παρελθούσες εποχές, για να κεντριστεί το ενδιαφέρον των μαθητών και να εισαχθούν στην ξένη γλώσσα με τρόπο δημιουργικό και ταυτόχρονα αποτελεσματικό.
   2. Είναι σημαντικό, από το σύγχρονο σχολείο να αναγνωρίζονται γέφυρες μεταξύ γλωσσών, να «νομιμοποιούνται» οι μεταφορές στοιχείων από τη μια γλώσσα στην άλλη

    

   Η μετατροπή από ενεργητική σε παθητική σύνταξη επιφέρει υφολογική διαφοροποίηση: η παθητική σύνταξη εστιάζει στην πράξη / τη δραστηριότητα, όχι στο υποκείμενο, δηλαδή το ενδιαφέρον του αναγνώστη στρέφεται περισσότερο προς το πληροφοριακό περιεχόμενο του κειμένου και λιγότερο προς το πρόσωπο που ενεργεί. Με τον τρόπο αυτό το ύφος γίνεται πιο επίσημο και τυπικό, πιο σύνθετο. Η κατανόηση των νοημάτων δυσχεραίνεται, ειδικά στην περίπτωση που το κείμενο είναι απόσπασμα από συνέντευξη, είδος κειμένου που έχει αμεσότητα στην απόδοση των νοημάτων και στοιχεία προφορικότητας (οπότε, η επιλογή της ενεργητικής σύνταξης έναντι της παθητικής είναι καταλληλότερη).

    

   13. Σκοπός του προλόγου ενός κειμένου είναι να εισαγάγει τον αναγνώστη στο θέμα και να κεντρίσει το ενδιαφέρον του.

   Πώς επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο στο Κείμενο 1;Ψάχνοντας να βρω κάποιες άγνωστες σ’ εμένα λέξεις από διάφορες αργκό, συνειδητοποίησα πως υπάρχει τρομερή ζωντάνια μέσα στη διαδικασία δημιουργίας λέξεων, φράσεων και τρόπων ομιλίας. Ζωντάνια που δεν μπορεί να μεταφερθεί από τη σχολική διαδικασία, που όμως αποτελεί οργανικό κομμάτι της εκμάθησης όλων των γλωσσών.[…] Πλήθος λέξεων και εκφράσεων από την αργκό χρησιμοποιείται ασυναίσθητα απ’ όλους και όλες μας, ειδικά στις πιο κάζουαλ περιστάσεις. Οι αργκό μπολιάζουν όλες τις γλώσσες, ανανεώνοντάς τες διαρκώς και η κοινή νέα ελληνική δεν θα μπορούσε να έχει διαφορετική μοίρα. Απευθύνθηκα, λοιπόν, στον καθηγητή Γλωσσολογίας και μέχρι πρότινος πρόεδρο του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Γιώργο Ξυδόπουλο που έχει ασχοληθεί εκτενώς με τις αργκό και όχι μόνο. Ξεκινήσαμε συζητώντας για αργκό και διαλέκτους για να φτάσουμε σε ευρύτερα ζητήματα που άπτονται της γλώσσας.

   «Όταν δανείζεσαι μια αγγλική λέξη δεν την προφέρεις όπως ο Άγγλος», 28113

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   Ο δημοσιογράφος, Γ. Λαμπράκης, αφορμάται από την προσωπική του εμπειρία και διάθεση να μελετήσει τις αργκό, ως ένα στοιχείο της γλώσσας με ιδιαίτερη ζωντάνια, αλλά και ευρύτητα στη χρήση. Έτσι, μέσα στο πλαίσιο αυτής της διερεύνησης ξεκινά τη συζήτηση – συνέντευξη με τον ειδικό, καθηγητή Γλωσσολογίας, Γ. Ξυδόπουλο. Ο πρόλογος προσφέρει μία εξαιρετική εισαγωγή στο θέμα και κινητοποιεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη, καθώς ο Γ. Ξυδόπουλος φαίνεται να καλείται να δώσει επιστημονική εξήγηση και οπτική σε ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα της γλωσσικής ποικιλίας, την οποία χρησιμοποιούμε όλοι μας καθημερινά.

    

   14. «κοινωνιόλεκτος: εισαγωγικά

   (ηλικία, φύλο, κοινωνική τάξη, επάγγελμα κλπ: παρένθεση

   – κι εγώ στις ανεπίσημες περιστάσεις με τους φίλους μο:παύλα

   Ποιο σκοπό εξυπηρετούν, κατά τη γνώμη σου, τα σημεία στίξης στις παραπάνω περιπτώσεις;

    

   ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

   • τα εισαγωγικά περικλείουν έναν επιστημονικό όρο /ορολογία /ειδικό λεξιλόγιο
   • μέσα στην παρένθεση υπάρχει η επεξήγηση του όρου «κοινωνικές παράμετροι»
   • η παύλα διακόπτει τη ροή του λόγου, προκειμένου ο πομπός να εισαγάγει ένα προσωπικό του σχόλιο, το οποίο θεωρεί απαραίτητο για την ουσιαστικότερη κατανόηση του κειμένου.

«Το/τα θέμα/τα προέρχεται και αντλήθηκε/αν από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».

Ακολουθείστε μας και στο Tik Tok