Αδίδακτο κείμενο: Λυσίας, Δήμου Καταλύσεως Ἀπολογία §§15-17.3 (Απαντήσεις)
Λυσίας, Δήμου Καταλύσεως Ἀπολογία §§15-17.3 (έκδ. του Albini, U. Φλωρεντία: Sansoni, 1955)
Ο ομιλητής στην πίστιν – ἀπόδειξιν του λόγου του υποστήριξε ότι κανείς δεν έρχεται στον κόσμο με διαμορφωμένες πολιτικές απόψεις, αλλά ότι οι πολιτικές επιλογές του καθενός διαμορφώνονται με βάση τα συμφέροντά του. Τόνισε, μάλιστα, ότι όσοι δεν υπέστησαν δεινά κατά την περίοδο του δημοκρατικού πολιτεύματος δεν είχαν λόγους να επιζητούν την ανατροπή του.
Ἔτι τοίνυν, ὦ ἄνδρες δικασταί, καὶ ἐκ τῶν ἄλλων τῶν ἐμοὶ πεπραγμένων ἄξιον σκέψασθαι. Ἐγὼ γὰρ τοιοῦτον ἐμαυτὸν ἐν ταῖς τῆς πόλεως συμφοραῖς παρέσχον ὥστε, εἰ πάντες τὴν αὐτὴν γνώμην ἔσχον ἐμοί, μηδένα ἂν ὑμῶν μηδεμιᾷ χρήσασθαι συμφορᾷ. Ὑπ’ ἐμοῦ γὰρ ἐν τῇ ὀλιγαρχίᾳ οὔτε ἀπαχθεὶς οὐδεὶς φανήσεται, οὔτε τῶν ἐχθρῶν οὐδεὶς τετιμωρημένος, οὔτε τῶν φίλων εὖ πεπονθώς. (Καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἄξιον θαυμάζειν· εὖ μὲν γὰρ ποιεῖν ἐν ἐκείνῳ τῷ χρόνῳ χαλεπὸν ἦν, ἐξαμαρτάνειν δὲ τῷ βουλομένῳ ῥᾴδιον). Οὐ τοίνυν οὐδ’ εἰς τὸν κατάλογον Ἀθηναίων καταλέξας οὐδένα φανήσομαι, οὐδὲ δίαιταν καταδιαιτησάμενος οὐδενός, οὐδὲ πλουσιώτερος ἐκ τῶν ὑμετέρων γεγονὼς συμφορῶν. Καίτοι εἰ τοῖς τῶν γεγενημένων κακῶν αἰτίοις ὀργίζεσθε, εἰκὸς καὶ τοὺς μηδὲν ἡμαρτηκότας βελτίους ὑφ’ ὑμῶν νομίζεσθαι. Καὶ μὲν δή, ὦ ἄνδρες δικασταί, μεγίστην ἡγοῦμαι περὶ ἐμαυτοῦ τῇ δημοκρατίᾳ πίστιν δεδωκέναι.
Λεξιλόγιο
- ἐμαυτὸν παρέσχον: αποδείχτηκα
- εἰς τὸν κατάλογον Ἀθηναίων καταλέγω: συμπεριλαμβάνω στον κατάλογο των μη Αθηναίων
- καταδιαιτῶμαι δίαιταν: μεσολαβώ για την τιμωρία κάποιου
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Γ1. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Ἔτι τοίνυν… ῥάδιον)». Μονάδες 20
Μονάδες 20
Γ2. Τι προβάλλει ο ρήτορας ως απόδειξη ότι στάθηκε δίκαιος και αξιόπιστος κατά την περίοδο της ολιγαρχίας;
Μονάδες 10
Γ3.α.
ὦ ἄνδρες: η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
τῆς πόλεως: δοτική πληθυντικού
τὴν πίστιν: κλητική ενικού
τῇ συμφορᾷ: η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό
τὴν γνώμην: ονομαστική πληθυντικού
β.
τῶν ἐμοὶ πεπραγμένων: το β´ ενικό της προστακτικής στον ίδιο χρόνο
χρήσασθαι: το απαρέμφατο στον ενεστώτα
πεπονθώς: ο ίδιος τύπος στο θηλυκό
νομίζεσθαι: το απαρέμφατο στον μέλλοντα
ἡγοῦμαι: ο ίδιος τύπος στον παρατατικό
Μονάδες 10
Γ4. α. «Ὑπ’ ἐμοῦ… συμφορῶν»: Να εντοπίσετε στο συγκεκριμένο απόσπασμα του κειμένου τις μετοχές με τις οποίες καταδεικνύεται το ήθος του ομιλητή κατά την περίοδο της διακυβέρνησης των Τριάκοντα. Να τις αναγνωρίσετε ως προς το είδος τους. (μονάδες 6)
β. «Καίτοι … νομίζεσθαι»: Ο ομιλητής, απευθυνόμενος στους δικαστές, διατυπώνει έναν υποθετικό λόγο. Να τον αναγνωρίσετε ως προς το είδος του και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. (μονάδες 4)
Μονάδες 10
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Γ1. Ακόμη, άνδρες δικαστές, αξίζει να προβληματιστείτε και για τις άλλες μου πράξεις· έδειξα δηλαδή τέτοια διαγωγή στις συμφορές της πόλης, ώστε, αν όλοι είχαν τις ίδιες απόψεις με εμένα, κανένας από σας δε θα είχε πάθει τίποτε. Γιατί στην περίοδο της ολιγαρχίας κανείς δε θα φανεί ότι οδηγήθηκε εξαιτίας μου στη φυλακή, ούτε ότι τιμωρήθηκε κανείς από τους εχθρούς, ούτε ότι ευεργετήθηκε κανείς από τους φίλους. Και αυτό δεν είναι άξιο θαυμασμού· γιατί, εκείνη την εποχή ήταν δύσκολο να κάνει
κανείς καλό, αλλά ήταν εύκολο, σ’ όποιον ήθελε, να κάνει κακό.
Μτφρ. Γ.Α. Ράπτης. 2004.
Γ2. Ο ρήτορας επισημαίνει ότι κατά την περίοδο της ολιγαρχίας δεν προκάλεσε καμιά αδικία: κανείς δεν οδηγήθηκε στη φυλακή εξαιτίας του, δεν τιμώρησε εχθρούς ούτε ευνόησε φίλους, δεν κατέγραψε κανέναν στον κατάλογο των μη Αθηναίων και δεν πλούτισε από τις συμφορές των πολιτών.
Γ3.α.
ὦ ἄνδρες: ὦ ἄνερ
τῆς πόλεως: ταῖς πόλεσι
τὴν πίστιν: ὦ πίστι
τῇ συμφορᾷ: ταῖς συμφοραῖς
τὴν γνώμην: γνῶμαι
β.
τῶν ἐμοὶ πεπραγμένων: πέπραξο
χρήσασθαι: χρῆσθαι
πεπονθώς: πεπονθυῖα
νομίζεσθαι: νομιεῖν
ἡγοῦμαι: ἡγούμην
Γ4. α. ἀπαχθείς, τετιμωρημένος, πεπονθώς: κατηγορηματικές μετοχές (με ρήμα εξάρτησης φανήσεται) καταλέξας, καταδιαιτησάμενος, γεγονώς: κατηγορηματικές μετοχές (με ρήμα εξάρτησης φανήσομαι).
β. Σχηματίζεται υποθετικός λόγος με Υπόθεση εἰ τοῖς τῶν γεγενημένων κακῶν αἰτίοις ὀργίζεσθε (εἰ+οριστική ενεστώτα, ὀργίζεσθε) και Απόδοση εἰκός (ἐστι) καὶ τοὺς μηδὲν ἡμαρτηκότας βελτίους ὑφ’ ὑμῶν νομίζεσθαι (εἰκός ἐστι, οριστική ενεστώτα). Ο υποθετικός λόγος δηλώνει το πραγματικό.
«Το/τα θέμα/τα προέρχεται και αντλήθηκε/αν από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida)».
Ακολουθείστε μας και στο Tik Tok
