[Οδηγία χρήσης: Όποιος φίλος ή όποια φίλη κουράζεται εύκολα με την ανάγνωση μπορεί να επιλέξει την… ακρόαση του άρθρου στον διαδικτυακό σύνδεσμο https://clyp.it/z5jchjbw (διάρκεια: 06:47)]
Στην «Κρητική Επιθεώρηση» της 8ης Ιουλίου αναδείξαμε τρεις αυταπάτες του περσινού δημοψηφίσματος. Δείξαμε γιατί το «ΟΧΙ» δεν υπήρξε ο πραγματικός νικητής του δημοψηφίσματος. Δείξαμε ότι το δημοψήφισμα δεν υπήρξε ποτέ γιορτή για τη Δημοκρατία. Δείξαμε ότι η προπαγάνδα δεν αξιοποιήθηκε μόνο από την πλευρά του «ΝΑΙ». Σήμερα συνεχίζουμε απ’ το σημείο που σταματήσαμε.
Αυταπάτη Νο4: Το δημοψήφισμα άφησε ένα σαφές μήνυμα
Οι απόψεις διίστανται όχι μόνο για το αν το δημοψήφισμα άφησε σαφές μήνυμα αλλά και για το είδος του μηνύματος. Κατά μία άλλη άποψη, το δημοψήφισμα δεν άφησε καν μήνυμα, από τη στιγμή που ο κάθε πολίτης ερμήνευσε το «ΝΑΙ» ή το «ΟΧΙ» με τον δικό του τρόπο. Την εβδομάδα πριν το δημοψήφισμα η πολιτική συζήτηση κινήθηκε γύρω από τους παλαιούς και νέους πολιτικούς, τα παλαιά και νέα κόμματα, την Ευρώπη και την Ελλάδα, το ευρώ και τη δραχμή, τα μνημόνια της υποτέλειας, την προπαγάνδα των μέσων ενημέρωσης, τη διαφθορά που κατέστρεψε τη χώρα, τις τράπεζες, τη σύγκρουση λογικής και συναισθήματος, ακόμα και την… καλοταϊσμένη κατσίκα του γείτονα! Τα δύο κείμενα, που τέθηκαν στην κρίση του λαού συζητήθηκαν ελάχιστα και αυτό μάλλον έχει να κάνει με την αυταπάτη No6, στην οποία θ’ αναφερθώ παρακάτω.
Το ότι ο Πρωθυπουργός της χώρας πήρε, στις 6 Ιουλίου 2015, ένα αποτέλεσμα που δεν ήξερε πώς να το διαχειριστεί αυτό από μόνο του δείχνει ότι το δημοψήφισμα δεν είχε νόημα εξαρχής, από τη στιγμή δηλαδή που αποφασίστηκε να τεθεί στην κρίση των Ελλήνων ένα δίλημμα τόσο ασαφές και τόσο εξειδικευμένο, που ακόμα και ένας έμπειρος οικονομολόγος δεν θα μπορούσε εύκολα να το αντιμετωπίσει. Στην πραγματικότητα, κάθε ψηφοφόρος ψήφισε με βάση όσα ο ίδιος κατάλαβε και, μετά το δημοψήφισμα, κάθε κομματικός αναλυτής ερμήνευσε το αποτέλεσμα με κριτήριο τα συμφέροντα της κομματικής του γραμμής.
Αυταπάτη Νο5: Οι Έλληνες ψήφισαν για το συμφέρον της Ελλάδας
Αν ρωτήσουμε εκατό Έλληνες για το αν ψηφίζουν με κριτήριο το συμφέρον της πατρίδας ή με κριτήριο το δικό τους συμφέρον, όλοι θα συμφωνήσουν ότι το όφελος του τόπου έχει προτεραιότητα απέναντι στο ιδιωτικό κέρδος. Αυτό βέβαια δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά, διότι, αν όντως ο Έλληνας ψηφίζει για το κοινό συμφέρον, πώς γίνεται αυτός ο τόπος να πηγαίνει ολοένα απ’ το κακό στο χειρότερο; Μήπως η ψήφος των Ελλήνων είναι διαχρονικά άστοχη και λανθασμένη ή μήπως τελικά οι Έλληνες δεν ψηφίζουν για την Ελλάδα αλλά μόνο για το συμφέρον τους;
Φαίνεται ότι τα κριτήρια των εκλογέων την 5η Ιουλίου δεν ξέφυγαν απ’ τον γενικό κανόνα. Πώς θα μπορούσαν άλλωστε να ξεφύγουν, όταν οι πολίτες κλήθηκαν ν’ αποφασίσουν χωρίς ουσιαστική ενημέρωση και χωρίς τη δυνατότητα της νηφάλιας σκέψης. Επιπροσθέτως, η χρονική απόσταση του δημοψηφίσματος από τις βουλευτικές εκλογές του Γενάρη ήταν πολύ μικρή και η ποιοτική διαφορά των δύο εκλογικών αναμετρήσεων ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτη. Επί της ουσίας, στο δημοψήφισμα οι πολίτες ψήφισαν μάλλον με τα ίδια κομματικά κριτήρια που ψήφισαν στις εκλογές του Ιανουαρίου! Αυτό γίνεται πιο εύκολα φανερό, όταν αθροίζει κανείς τα ποσοστά που πήραν τα κόμματα του «ΟΧΙ» και τα κόμματα του «ΝΑΙ» στις εκλογές του Γενάρη και διαπιστώνει ότι τα αθροίσματα αυτά δεν έχουν μεγάλη διαφορά από τα ιουλιανά ποσοστά του «ΟΧΙ» και του «ΝΑΙ» αντίστοιχα…
Αυταπάτη Νο6: Το «ΟΧΙ» δεν έγινε ποτέ πράξη
Στις 5 Ιουλίου 2015 ο ελληνικός λαός κλήθηκε να ψηφίσει επί μιας πρότασης που είχε κατατεθεί από τους δανειστές στις 25 Ιουνίου 2015. Το πρώτο έγγραφο ήταν ένα τεχνικό, ανυπόγραφο και ανεπίσημο non-paper ανάμεσα σε πολλά άλλα της διαπραγμάτευσης. Μάλιστα, αυτό το έγγραφο, στις 28 Ιουνίου 2015 (δηλαδή την ημέρα που προκηρύχθηκε το δημοψήφισμα), αντικαταστάθηκε από νέα πρόταση των δανειστών. Το δεύτερο έγγραφο ήταν μια προκαταρκτική ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Με άλλα λόγια, το πρώτο έγγραφο, την ημέρα του δημοψηφίσματος, είχε ήδη αποσυρθεί, ενώ το δεύτερο έγγραφο ήταν μια επιστημονική ανάλυση, για την οποία ο μέσος Έλληνας πολίτης δεν είναι δυνατό να διαθέτει τις ειδικές γνώσεις που απαιτούνται, για να επιλέξει αν είναι καλή ή όχι…
Το ότι δέκα σχεδόν εκατομμύρια Έλληνες κλήθηκαν να ψηφίσουν επί ενός σχεδίου που δεν υπήρχε πλέον στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δείχνει το μέγεθος του παραλογισμού που στιγμάτισε αυτό το δημοψήφισμα. Δείχνει όμως και κάτι άλλο: το «ΟΧΙ» στην πρόταση των δανειστών είχε ήδη γίνει πράξη, πριν καν γίνει το δημοψήφισμα και μάλιστα από τους ίδιους τους δανειστές! Τελικά όμως το δημοψήφισμα διεξήχθη κανονικά (επί μιας ανύπαρκτης πρότασης), διότι εξυπηρετούσε τα κομματικά συμφέροντα και, επιπλέον, ως αντικείμενο συζήτησης έδινε μπόλικη δουλειά (και διαφημιστικά έσοδα) στα δημοσιογραφικά κέντρα! Ένας εκ των σημαντικότερων θεσμών της Δημοκρατίας εξευτελίστηκε συνειδητά και ένας λαός διχάστηκε, πάλι συνειδητά, στον βωμό του κομματικού και εμπορικού κέρδους…
Αυταπάτη Νο7: Το «ΟΧΙ» δεν έχει ακόμα ηττηθεί
Όταν τα προηγούμενα συνθήματα έχουν αποδειχθεί αυταπάτες (στην καλύτερη περίπτωση) ή απλές απάτες (στη χειρότερη περίπτωση), ο «αυταπατημένος» ή εξαπατημένος ή απλά συγχυσμένος ανθρώπινος νους, που έχει εθιστεί για χρόνια να κινητοποιείται πολιτικά από τις συναισθηματικές αποχρώσεις των συνθημάτων και των φρούδων υποσχέσεων, αναζητά τα νέα συνθήματα που θα τροφοδοτήσουν το θυμικό του με νέες ελπίδες για διεκδικήσεις όχι πάντα ρεαλιστικές! Η αλήθεια είναι ότι σ’ αυτό συνηγορούν και ορισμένα γεγονότα της επικαιρότητας, όπως το βρετανικό δημοψήφισμα και η βούληση της εξουσίας να μεταβάλλει τους κανόνες του πολιτικού «παιχνιδιού», ώστε να εξασφαλίσει την πολιτική της επιβίωση.
Όμως, ο τόπος έχει «χορτάσει» από ανούσια συνθήματα! Σ’ όλη την πορεία της μεταπολίτευσης η Ελλάδα έχει βιώσει στο πετσί της τις τραγικές συνέπειες της κενότητας των συνθημάτων. Έχει βιώσει για τα καλά τα προβλήματα που προκύπτουν, όταν ο δημόσιος διάλογος διεξάγεται με όρους παραλογισμού, συναισθηματισμού, φανατισμού και αδιαλλαξίας. Ο τόπος δεν έχει ανάγκη άλλες εύκολες υποσχέσεις ούτε κοινωνικο-πολιτικούς «αγώνες» για τα προνόμια των λίγων. Χρειάζεται λογικό και νηφάλιο διάλογο, υπεύθυνες θέσεις, συλλογικές συναινέσεις, εθνική ομοψυχία και εμπέδωση της αντίληψης ότι μόνο όλοι μαζί μπορούμε να ξεπεράσουμε τους σκοπέλους της πραγματικότητας! Υπάρχουν αυτά τα στοιχεία στην πολιτική μας ζωή; Δυστυχώς, αν κρίνω από τις συνθηματολογικές «χίμαιρες» που καλούμαστε ν’ αντιμετωπίσουμε καθημερινά, δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος…
ΠΗΓΗ: εφημερίδα «Κρητική Επιθεώρηση» (Ρέθυμνο)