Του Νίκου Τσούλια
Η Ιωάννα είναι νέα αδιόριστη φιλόλογος. Έχει πάθος με το σχολείο και την εκπαίδευση. Εκπαιδεύει παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και παράλληλα κρατάει με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο σημειώσεις από την καθημερινή λειτουργία της και από τη συμπεριφορά του εκάστοτε μαθητή της. Όταν ήρθε η ώρα να κάνει μεταπτυχιακό, οι σημειώσεις της αυτές αποδείχτηκαν άκρως πολύτιμες για την έρευνά της σε κάποια μαθήματα.
Ο Παναγιώτης είναι βιολόγος σε λύκειο. Έχει οργανώσει το εκπαιδευτικό του υλικό με τέτοιο τρόπο που το μάθημά του – εκτός απροόπτου – κυλάει σύμφωνα με τον πιο φιλόδοξο στόχο του. Έχει φοβερές σημειώσεις, ασκήσεις και προβλήματα για τη Βιολογία της Γ΄ λυκείου στην Ομάδα Προσανατολισμού, εικόνες και σχεδιάσματα, βίντεο και power point για όλες τις Βιολογίες και των τριών τάξεων και το μάθημά του είναι απόλαυση για τους μαθητές και για τον ίδιο. Αλλά δεν μένει μόνο στην επιστημονική του ταυτότητα. Λειτουργεί ως εκπαιδευτικός και ως παιδαγωγός και κρατάει σημειώσεις για τις ξεχωριστές και τις οριακές περιπτώσεις μαθημάτων και μαθητών.
Κάθε εκπαιδευτικός, από το νηπιαγωγείο μέχρι το λύκειο, δεν μπορεί να λειτουργήσει, αν δεν εργαστεί συστηματικά και ερευνητικά πάνω στην εργασία του, αν δεν παρατηρεί, δεν ερμηνεύει, δεν αναζητά… Οφείλει να δημιουργεί εκπαιδευτικό υλικό ως αποτέλεσμα της δικής του επιστημονικής και εκπαιδευτικής λειτουργίας, της φοβερής εμπειρίας που γεννάει τόσο γενναιόδωρα η σχολική αίθουσα αλλά και των ανταλλαγών των απόψεων και των ιδεών με τους συναδέλφους του. Η διδασκαλία είναι το πιο ιερό, το πιο ξεχωριστό, το άριστο των αρίστων επαγγελμάτων – αν μπορούμε να ιεραρχήσουμε τα επαγγέλματα – και παρέχει πλούσια κοιτάσματα θησαυρών, αρκεί υπάρχει πνεύμα ανησυχίας και αναζήτησης για να τα βρίσκεις, να τα εξορύσσεις και να τα ερμηνεύεις με δημιουργικό τρόπο.
Φυσικά το εκπαιδευτικό υλικό θα δεχτεί και προσμίξεις, θα υφίσταται αναθεωρήσεις, διορθώσεις και επικαιροποιήσεις, θα ζυμώνεται ξανά και ξανά. Θα είναι – μαζί με τα σχολικά βιβλία και τα παράλληλα εκπαιδευτικά κλπ βιβλία – το οδηγητικό αλλά και το αφηγηματικό νήμα. Όλη αυτή η δημιουργική εργασία του εκπαιδευτικού αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της συμβολής του στο σύνθετο εκπαιδευτικό, παιδαγωγικό, μορφωτικό, κοινωνικό έργο του.
Επιπρόσθετα, ένα μέρος του μπορεί να «δωρίζεται» σε νεότερους εκπαιδευτικούς, ιδιαίτερα σε αυτούς που βρίσκονται στο ξεκίνημα της δύσκολης μα και όμορφης καριέρας τους, όχι φυσικά για να αντιγράψουν την εμπειρία άλλων, αλλά για να έχουν ένα στήριγμα, μια «αρχική ταχύτητα» – κατά τη Φυσική – στη δική τους ούτως ή άλλως αυτοτελή και ξεχωριστή εκπαιδευτική διαδρομή. Υπάρχει και συνέχεια.
Είναι βέβαιο ότι ένα τμήμα του, το αποθησαύρισμα του εκπαιδευτικού υλικού, μπορεί να πάρει τη μορφή βιβλίου και μάλιστα πολύ επιτυχημένου. Αυτό που φαίνεται τετριμμένο και επαναλαμβανόμενο, γιατί είναι καθημερινό, έχει υπέδαφος και ρίζες που αν δεν τις δούμε, δεν κατανοούμε το όποιο φαινόμενο. Άλλωστε, δεν είναι μια ομορφιά του εκπαιδευτικού επαγγέλματος το να βρίσκει την πηγή των συμπεριφορών και των αντιδράσεων των μαθητών προκειμένου να κατανοήσει το ψυχικοσυναισθηματικό και κατ’ επέκταση το μαθησιακό περιβάλλον τους;
Υπάρχει και μια άλλη πρόκληση στον τομέα της γραφής του εκπαιδευτικού: η ανάπτυξη ενός παράλληλου με το εκπαιδευτικό υλικό πεδίου που εκπηγάζει από τη σχολική δραστηριότητα. Γιατί το σχολικό περιβάλλον και κυρίως ο κόσμος της διαρκούς νεότητας – της οποίας τυγχάνει προνομιακός και μοναδικός μέτοχος – γεννάει το καινούργιο και την ελπίδα. Και είναι το σύμπαν αυτό πηγή έμπνευσης και σκιρτήματος, δημιουργικότητας και ομορφιάς. Έτσι, μπορεί να γεννήσει διηγήματα, ποιήματα, κοινωνιολογικές αναλύσεις, θεατρικά έργα, ψυχολογικές και συναισθηματικές θεωρήσεις… Τι πιο ωραίο και πιο προκλητικό;
Υ.Γ.
Επιμένω ιδιαίτερα στους νέους εκπαιδευτικούς, που είναι φορείς του δημιουργικού μέλλοντος του τόπου μας. Αν μπορώ να δώσω συμβουλή… Κρατάτε σημειώσεις, σχόλια και παρατηρήσεις. Ακόμα και τα δύσκολα σημεία γίνονται μοναδικές πηγές αυτογνωσίας και αργότερα μιας ξεχωριστής νοσταλγίας…
