Του Δημήτρη Χρυσόπουλου, Φιλόλογου – Ιστορικού
Τα γεγονότα που διαδραματίζονται τις τελευταίες ημέρες σίγουρα δεν μας κάνουν να «πέσουμε» από τα σύννεφα. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: η κοινωνία μας «αιμορραγεί» καθημερινά εδώ και πολλά χρόνια και οφείλουμε όχι μόνο να σταματήσουμε αυτή την «αιμορραγία» αλλά παράλληλα να επουλώσουμε και όλες αυτές τις πληγές που μας έχει αφήσει… Πληγές που σίγουρα αντί να κλείνουν, δυστυχώς, πολλαπλασιάζονται καθημερινά…
Ακούς και διαβάζεις καθημερινά για βιασμούς, ληστείες, δολοφονίες, απάτες και κάθε είδους φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας. Δεν νομίζω ότι έχει κανένα νόημα να σχολιάσουμε τις πράξεις αυτές… Κάθε λογικός και υγιής νους είναι σε θέση να καταδικάσει και να δείξει τον αποτροπιασμό του απέναντι σε όλα αυτά που μας δείχνουν με τον πιο παραστατικό τρόπο το τέλμα στο οποίο βρισκόμαστε συνολικά σαν κοινωνία και ευρύτερα σαν ανθρωπότητα…
Το ζήτημα, όμως, κατά τη γνώμη μας είναι να μπορέσουμε να εστιάσουμε, όσο το δυνατόν γίνεται περισσότερο, σε τρεις κατευθύνσεις: αναζήτηση των αιτίων, πρόληψη και φυσικά αντιμετώπιση των σύγχρονων κοινωνικών προβλημάτων με ταυτόχρονη αναθεώρηση τόσο της νομοθεσίας όσο φυσικά και του τρόπου απονομής δικαιοσύνης… Αρχικά, λοιπόν, εστιάζοντας στα αίτια της έξαρσης της εγκληματικότητας και κατ’ επέκταση των φαινομένων κοινωνικής παθογένειας οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε όλη αυτή την κατάσταση εντελώς επιφανειακά.
Τα αίτια είναι πολλά και διάφορα αλλά, δυστυχώς, κανείς μας δεν μπαίνει στην ουσία του πράγματος. Ανεργία και οικονομικά προβλήματα, κοινωνικές ανισότητες, φανατισμός, συνεχής προβολή της βίας και λανθασμένων προτύπων, καταναλωτισμός, υπονόμευση των ηθικών αξιών, προσήλωση σε ένα απίστευτα υλιστικό πρότυπο που κυριαρχεί στη σύγχρονη εποχή, άγχος και έντονοι ρυθμοί ζωής, ρατσισμός, υποβάθμιση της αξίας της ανθρώπινης ζωής και φυσικά αυτό που πάντα τονίζουμε με έμφαση αλλά δεν αλλάζει ποτέ: έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας… Φυσικά, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλά ακόμη… Τις αιτίες, λοιπόν, προφανώς και τις γνωρίζουμε όλοι μας, λίγο ή πολύ… Το θέμα είναι, όμως, τι κάνουμε γι’ αυτό, σαν κράτος, σαν κοινωνία και φυσικά σαν άνθρωποι…
Και αν το να βρούμε τις αιτίες δεν είναι κάτι πολύ δύσκολο -αν φυσικά δεν εθελοτυφλούμε, ως συνήθως- το να μπορέσουμε να διορθώσουμε όλες αυτές τις παθογένειες σίγουρα χρειάζεται τεράστια προσπάθεια, προσήλωση και προπάντων θέληση. Δεν είναι τόσο ακατόρθωτο, επιτέλους, να μειωθεί η ανεργία στην πράξη και όχι μόνο επιφανειακά στους αριθμούς, να στηριχθούν όλες οι οικογένειες και να ενισχυθούν οι ευάλωτες ομάδες.
Δεν είναι τόσο ακατόρθωτο, επιτέλους, να αναδειχθεί η σπουδαιότητα των ανθρωπιστικών αξιών μέσα από τα σχολεία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και την οικογένεια. Δεν είναι τόσο ακατόρθωτο να έχουμε αυτογνωσία, να σεβόμαστε τον συνάνθρωπό μας και παράλληλα να προσπαθήσουμε να καταπολεμήσουμε τις κοινωνικές παθογένειες που αποτυπώνουν στο έπακρο την απογοήτευση των ανθρώπων απ’ όλα αυτά που καθημερινά βιώνουν και συνιστούν ουσιώδη «σήματα κινδύνου», τα οποία η πολιτεία συνεχώς υποτιμά… Δεν είναι τόσο δύσκολο, επιτέλους, να υπάρξει προώθηση δημιουργικών τρόπων εκτόνωσης και έκφρασης για τους νέους, μια έγκαιρη παροχή θετικών προτύπων που θα οδηγήσει στη διαφοροποίηση των συμπεριφορών που μιμούνται και ηρωοποιούν.
Τέλος, δεν είναι τόσο δύσκολο, επιτέλους, να αποδίδεται πραγματική δικαιοσύνη, με ίσα μέτρα και ίσα σταθμά… Νόμοι αναχρονιστικοί, νόμοι «φωτογραφικοί», νόμοι με «παραθυράκια». Με τη διαδικασία έκδοσης αποφάσεων και κατ’ επέκταση απονομής δικαιοσύνης σε πολλές περιπτώσεις να είναι εξαιρετικά χρονοβόρα, με αποτέλεσμα πολλά αδικήματα να παραγράφονται, να εξαντλείται η αυστηρότητα σε «λάθος» περιπτώσεις και φυσικά να λαμβάνονται άδικες αποφάσεις…
Πρέπει κάποια στιγμή το ίδιο το κράτος να αντιληφθεί ότι θα μπορέσει να κερδίσει την εμπιστοσύνη και το σεβασμό των πολιτών μόνο αν κατορθώσει επιτέλους να τους κάνει να αισθάνονται πως το σύστημα δικαιοσύνης είναι αποτελεσματικό και πως επιβάλλει τις πρέπουσες ποινές. Η λύση είναι απλή: συνεπής εφαρμογή των νόμων για το σύνολο των πολιτών, έτσι ώστε οι πολίτες να γνωρίζουν πως κάθε παράβαση του νόμου και κάθε παράνομη πράξη θα οδηγεί στην επιβολή της ανάλογης ποινής. Όσο διαιωνίζεται -δυστυχώς με απτά καθημερινά παραδείγματα- η αντίληψη πως η δικαιοσύνη δεν είναι πάντοτε συνεπής και αμερόληπτη αντιμετωπίζοντας με ευνοϊκό τρόπο ένα συγκεκριμένο μέρος των πολιτών, τόσο θα συνεχίσουμε να παραμένουμε στο ίδιο έργο θεατές…
Ας κάνουμε, λοιπόν, μια ύστατη προσπάθεια μήπως και καταφέρουμε να αλλάξουμε αυτό το «τερατόμορφο» σκηνικό που έχει στηθεί γύρω από τις ζωές μας, να σπάσει επιτέλους αυτό το «απόστημα»… Και στην τελική, ας μην ξεχνάμε, πως δεν είμαστε οι μόνοι και φυσικά ούτε οι τελευταίοι που θα κατοικήσουμε πάνω στη γη… Ας προσπαθήσουμε ν’ αφήσουμε μια σωστή και ηθική παρακαταθήκη σε όλα εκείνα τα παιδιά που θα αποτελέσουν το μέλλον του τόπου μας τα επόμενα χρόνια… Οφείλουμε, όχι μόνο σε εκείνα, αλλά και σε εμάς τους ίδιους, να σταματήσουμε την κοινωνική «αιμορραγία»…
