Νέα Ελληνικά Γ´ ΕΠΑΛ: Αν δεν επιθυμείς πόλεμο, να προετοιμάζεσαι για ειρήνη
ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ΄ ΤΑΞΗ ΕΠΑΛ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Α. Μη λογοτεχνικό κείμενο
Αν δεν επιθυμείς πόλεμο, να προετοιμάζεσαι για ειρήνη
Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα άρθρου της Μυρτούς Ιωάννου (Μάρτιος 2022) και αντλήθηκε από τον ιστότοπο www.offlinepost.gr (προσπέλαση 11-11-2022).
Si Vis Pacem, Para Bellum. Αν επιθυμείς ειρήνη, να προετοιμάζεσαι για πόλεμο. Ολόκληρη η ανθρωπότητα, η εξωτερική πολιτική των χωρών, οι άγρυπνοι ηγέτες ως φύλακες Θερμοπυλών, προετοιμάζουν και προετοιμάζονται, διδάσκουν και διδάσκονται με βάση αυτήν τη λατινική παροιμία. Ο δυνατός και ο καλά προετοιμασμένος είναι πιο δύσκολο να νικηθεί, επομένως και πιο δύσκολο να απειληθεί. Δισεκατομμύρια ευρώ δαπανούνται κάθε χρόνο για εξοπλισμό στη χρυσή πολεμική βιομηχανία, για οργάνωση και εκπαίδευση του στρατού και των στρατιωτών. Μάθε σε ένα δεκαοκτάχρονο παιδί να χρησιμοποιεί όπλο τη στιγμή που φωνάζει υβριστικά συνθήματα κατά των άλλων γειτονικών χωρών και απόρησε αν καλλιεργείς το μίσος ή την αγάπη, την ειρήνη ή τον πόλεμο. Φυσικά, δεν σε νοιάζει τι καλλιεργείς, γιατί ο σπόρος του πολέμου είναι ήδη αιωνόβιο δέντρο και όχι αδύναμο κλωνάρι.
Ο ορισμός του πολέμου δεν είναι η λεγόμενη διπλωματία με όπλα. Καμία διπλωματία δεν επιτυγχάνεται όταν χάνονται εκατοντάδες νέες ζωές στον βωμό της υποτιθέμενης θυσίας για ένα καλύτερο αύριο. Ποιος θέλει ένα καλύτερο αύριο θεμελιωμένο σε νέους ανθρώπους που έφυγαν πριν ζήσουν, σε παιδιά χωρίς πατέρα, σε οικογένειες χωρίς στέγη και χωρίς πατρίδα; Σε νέους που εν μία νυκτί μετονομάστηκαν στρατιώτες και σήκωσαν τα όπλα σε αδελφούς λαούς, που ακόμη και αν επιβιώσουν έχουν ήδη εκ προοιμίου πνευματικά «σκοτωθεί»;
Ολόκληρη η εκπαίδευσή μας έχει στηθεί στον θαυμασμό των στρατιωτών, οι οποίοι έδωσαν το αίμα τους για να ζούμε εμείς τώρα ελεύθεροι και να απολαμβάνουμε ασφάλεια και σταθερότητα. Κανείς δεν υποβαθμίζει την αξία της θυσίας όσων πολέμησαν για να σώσουν εκείνους που άφησαν πίσω αλλά είναι μάταιο να πιστεύουμε πως ο πόλεμος θα φέρει ειρήνη. Είναι μάταιο να πιστεύουμε ότι δύο εκ διαμέτρου αντίθετες έννοιες μπορούν να συνυπάρξουν στην ίδια πρόταση και να οδηγήσουν η μία στην άλλη.
Όσα αντιπολεμικά μυθιστορήματα και αν γραφτούν, όσα ποιήματα και αν αποτελέσουν αντίβαρο πολέμου, όσες ταινίες και αν αναπαραστήσουν τις θλιβερές εικόνες της εμπόλεμης ζώνης, όσα τραγούδια και αν εξυμνήσουν την ειρήνη, χρειάζεται κόπος. Όση σωστή και σκληρή προετοιμασία χρειάζεται για έναν πόλεμο, τόση και ακόμη περισσότερη χρειάζεται για την ειρήνη σε έναν κόσμο γεμάτο μίσος και απέχθεια.
Α1. (μονάδες 15)
Η συγγραφέας καταδικάζει τις σύγχρονες πολιτικές πρακτικές που δικαιολογούν τους πολέμους με το πρόσχημα ότι διαφυλάττουν την ειρήνη. Να παρουσιάσεις στους συμμαθητές σου με δικά σου λόγια δύο (2) επιχειρήματά της με τα οποία προβάλλεται η αντίφαση αυτή σε μία παράγραφο 60 λέξεων.
Μονάδες 15
Α2. (μονάδες 10)
α) Στην πρώτη παράγραφο του κειμένου η συγγραφέας κάνει επίκληση στο συναίσθημα προκειμένου να πείσει τους αναγνώστες. Να αναγνωρίσεις δύο (2) διαφορετικά μέσα πειθούς (όπως μεταφορικές εκφράσεις, αντιθέσεις, ειρωνεία, ρηματικά πρόσωπα, εγκλίσεις) δίνοντας ένα παράδειγμα για το καθένα (μονάδες 2) και να επισημάνεις το επικοινωνιακό τους αποτέλεσμα αναφορικά με την πρόθεση της συντάκτριας (μονάδες 4).
β) Να γράψεις ένα συνώνυμο για καθεμία από τις υπογραμμισμένες λέξεις στις παρακάτω προτάσεις (μονάδες 4):
«Δισεκατομμύρια ευρώ δαπανούνται κάθε χρόνο για εξοπλισμό…»
«Ποιος θέλει ένα καλύτερο αύριο θεμελιωμένο σε νέους ανθρώπους που έφυγαν…»
«που ακόμη και αν επιβιώσουν…»
«Κανείς δεν υποβαθμίζει την αξία της θυσίας όσων πολέμησαν…»
Μονάδες 10
Α3. (μονάδες 25)
Συμμετέχεις, ως εκπρόσωπος του σχολείου σου, σε ένα μαθητικό συνέδριο για την παγκόσμια ειρήνη. Αξιοποιώντας υλικό από το παραπάνω κείμενο καλείσαι να γράψεις μία ομιλία (200-250 λέξεων), για να πείσεις τους ηγέτες του κόσμου ότι αξίζει «να προετοιμάζονται για ειρήνη κι όχι για πόλεμο».
Μονάδες 25
Β. Λογοτεχνικό κείμενο
Φαντάσου (Imagine)
Ακολουθούν μεταφρασμένοι στα ελληνικά (lyrics translate.com) οι στίχοι του αγγλικού τραγουδιού «Imagine» του Τζον Λένον, που κυκλοφόρησε το 1971.
Φαντάσου πως δεν υπάρχει παράδεισος
Είναι εύκολο αν προσπαθήσεις
Καμία κόλαση κάτω από μας
Πάνω από εμάς μόνο ουρανός
Φαντάσου όλους τους ανθρώπους
Να ζουν για το τώρα
Φαντάσου πως δεν υπάρχουν κράτη
Δεν είναι δύσκολο να το κάνεις
Τίποτα για το οποίο να σκοτώνεις ή να πεθαίνεις
Και καμία θρησκεία επίσης
Φαντάσου όλους τους ανθρώπους
Να ζουν τη ζωή ειρηνικά
(Ρεφραίν )
Εσύ…
Εσύ μπορείς να πεις πως είμαι ονειροπόλος
Αλλά δεν είμαι ο μοναδικός
Ελπίζω κάποια μέρα να μας συνοδέψεις
Και ο κόσμος θα γίνει ένα
Φαντάσου καμία ιδιοκτησία
Αναρωτιέμαι αν μπορείς
Καμία ανάγκη για απληστία ή πείνα
Η δική μας αδελφότητα ανθρώπων
Φαντάσου όλους τους ανθρώπους
Να μοιράζονται όλο τον κόσμο
Και ο κόσμος θα ζει σαν ένα
Β1. (μονάδες 15)
Το τραγούδι σε προτρέπει να φανταστείς έναν άλλο κόσμο. Να παρουσιάσεις τα χαρακτηριστικά του σε μια παράγραφο 50-60 λέξεων.
Μονάδες 15
Β2. (μονάδες 10)
α) Στο τραγούδι παρατηρείται εναλλαγή και των τριών ρηματικών προσώπων. Να εντοπίσεις ένα παράδειγμα για κάθε ρηματικό πρόσωπο (μονάδες 3) και να αιτιολογήσεις τη χρήση τους σε σχέση με το εκφραστικό αποτέλεσμα που έχει το καθένα (μονάδες 3).
β) Να εντοπίσεις στους στίχους του τραγουδιού μια αντίθεση και μια εικόνα και να ερμηνεύσεις τη λειτουργία τους. (μονάδες 4)
Μονάδες 10
Β3. (μονάδες 25)
«Εσύ μπορείς να πεις πως είμαι ονειροπόλος / Αλλά δεν είμαι ο μοναδικός»
Πώς θα χαρακτήριζες εσύ τη φωνή του τραγουδιού; Συμφωνείς ότι αντιστοιχεί σε πρόσωπο ονειροπόλο ή όχι; Να αναπτύξεις την απάντησή σου και στα δύο ερωτήματα σε ένα κείμενο 100-150 λέξεων αιτιολογώντας τις απόψεις σου.
Μονάδες 25
