Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Γ´ Γυμνασίου: Ενότητα 1η-Απαντήσεις στις Ασκήσεις του σχολικού βιβλίου
Επανάληψη ύλης Ετυμολογίας Β΄ Γυμνασίου
- Να σχηματίσετε ουσιαστικά ή επίθετα της α.ε. χρησιμοποιώντας τα παρακάτω συνθετικά μέρη:
σύν + ἔχω |
(ουσ.) |
συνοχή |
ὑπέρ + μέγεθος |
(επίθ.) |
υπερμεγέθης |
λόχος + ἄγω |
(ουσ.) |
λοχαγός |
ναῦς + ἄρχω |
(ουσ.) |
ναύαρχος |
ἐπί + οὐρανός |
(επίθ.) |
επουράνιος |
βαρύς + θυμός |
(επίθ.) |
βαρύθυμος |
ἴσος + βάρος |
(επίθ.) |
ισοβαρής |
ἄξιος + θαυμάζω |
(επίθ.) |
αξιοθαύμαστος |
διά + γράφω |
(ουσ.) |
διαγραφή |
- Να δοθούν παράγωγα της α.ε. από τις παρακάτω σύνθετες λέξεις. Να εξετάσετε επιπλέον ποια από αυτά χρησιμοποιούνται στη ν.ε. με την ίδια ή παρόμοια σημασία:
ρήματα |
ουσιαστικά |
ρηματικά επίθετα |
||||||
ἀτυχής |
→ |
ἀτυχῶ |
εὐγενής |
→ |
εὐγένεια |
διαβαίνω |
→ |
διαβατός |
εὐεργέτης |
→ |
εὐεργετῶ |
ἀμελής |
→ |
ἀμέλεια |
προτιμῶ |
→ |
προτιμητέος |
οἰκοδόμος |
→ |
οἰκοδομῶ |
ἀντιγράφω |
→ |
ἀντιγραφή |
ἀποδέχομαι |
→ |
ἀποδεκτός |
ἀσθενής |
→ |
ἀσθενῶ |
ἄτακτος |
→ |
ἀταξία |
ἐκλέγω |
→ |
ἐκλεκτός |
- Να χωρίσετε τις παρακάτω λέξεις σε κατηγορίες ανάλογα με το μέρος του λόγου στο οποίο ανήκει το α΄ συνθετικό τους (λέξη κλιτή: ουσιαστικό, επίθετο, ρήμα / λέξη άκλιτη: επίρρημα, πρόθεση, μόριο) και στη συνέχεια να γράψετε τα συνθετικά τους μέρη:
ἡ ἀποβολή[(ἀπό + βάλλω) α´ συνθετικό άκλιτη λέξη, πρόθεση], ἡ συγγραφή[(σύν + γράφω) α´ συνθετικό άκλιτη λέξη, πρόθεση], ὁ συναγερμός[(σύν + ἀγείρω) α´ συνθετικό άκλιτη λέξη, πρόθεση], ὁ εὐγενής[(εὐ + γένος) α´ συνθετικό άκλιτη λέξη, επίρρημα], ὁ ἐπιθετικός[(ἐπί + θετικός) α´ συνθετικό άκλιτη λέξη, πρόθεση], ὁ φιλαλήθης[(φίλος + ἀλήθεια) α´ συνθετικό άκλιτη λέξη, επίθετο], ὁ λιθοβόλος[(λίθος + βάλλω) α´ συνθετικό άκλιτη λέξη, ουσιαστικός], ὁ δύσβατος[(δύσ + βατός<βαίνω) α´ συνθετικό άκλιτη λέξη, πρόθεση], ἡ εὐπρεπής[(εὐ + πρέπω) α´ συνθετικό άκλιτη λέξη, επίρρημα], ἡ διακοπή[(διά + κόπτω) α´ συνθετικό άκλιτη λέξη, πρόθεση].
- Να αναλυθούν οι σύνθετες λέξεις στα συνθετικά μέρη τους:
χειροποίητος |
χείρ + ποιῶ |
μισάνθρωπος |
μισῶ + ἄνθρωπος |
λιθοτόμος |
λίθος + τέμνω |
κακοδαίμων |
κακός + δαίμων |
πολύκαρπος |
πολύς + καρπός |
δίδραχμον |
δύο + δραχμή |
ἀκρόπολις |
ἄκρα + πόλις |
δημοκρατία |
δῆμος + κράτος |
- Ποια η μεταφορική σημασία των λέξεων λιμήν, λάμπω, ὁδός, λευκός, ὑφαίνω, φάος–φῶς στη ν.ε.;
λιμήν |
καταφύγιο |
λάμπω |
είμαι πολύ καθαρός |
ὁδός |
τρόπος ζωής, μέθοδος ενέργειας |
λευκός |
ευτυχής, χαρούμενος, αθώος, αγνός |
ὑφαίνω |
μηχανορραφώ, μηχανεύομαι, δολοπλοκώ |
φάος–φῶς |
γνώσεις, σοφία, παιδεία(στον πληθυντικό), αίσια έκβαση, αποκάλυψη στοιχείων |
Επανάληψη ύλης Γραμματικής – Σύνταξης Β΄ Γυμνασίου
- Να κλίνετε τη φράση τῶν παρόντων κακῶν και στους δύο αριθμούς.
|
Ενικός αριθμός |
Πληθυντικός αριθμός |
Ονομαστική Γενική Δοτική Αιτιατική Κλητική |
τὸ παρόν κακόν τοῦ παρόντος κακοῦ τῷ παρόντι κακῷ τὸ παρόν κακόν τὸ παρόν κακόν |
τὰ παρόντα κακά τῶν παρόντων κακῶν τοῖς παροῦσι κακοῖς τὰ παρόντα κακά τὰ παρόντα κακά |
- Να βρείτε τα τριτόκλιτα επίθετα του κειμένου και να γράψετε την ονομαστική ενικού των τριών γενών τους.
Αρσενικό |
Θηλυκό |
Ουδέτερο |
ὁ ἑκών |
ἡ ἑκοῦσα |
τὸ ἑκόν |
ὁ ἄκων |
ἡ ἄκουσα |
τὸ ἆκον |
ὁ φρενοβλαβής |
ἡ φρενοβλαβής |
τὸ φρενοβλαβές |
ὁ πολύς |
ἡ πολλή |
τὸ πολύ |
ὁ καταφανής |
ἡ καταφανής |
τὸ καταφανές |
ὁ μέγας |
ἡ μεγάλη |
τὸ μέγα |
- Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τους τύπους των ρημάτων στα πρόσωπα της ευκτικής των χρόνων που ζητούνται:
ρήμα |
πρόσωπο |
ενεστώτας |
αόριστος |
παρακείμενος |
κινδυνεύω |
γ΄ εν. |
κινδυνεύοι |
κινδυνεύσαι |
κεκινδυνευκώς εἴης |
λύω |
γ΄ πληθ. |
λύοιεν |
λύσαιεν |
λελυκότες εἶεν |
γράφω |
β΄ εν. |
γράφοις |
γράψαις |
γεγραφώς εἴη |
νομίζω |
α΄ πληθ. |
νομίζοιμεν |
νομίσαιμεν |
νενομικότες εἶμεν |
- Να γράψετε τη γενική και δοτική ενικού και πληθυντικού των παρακάτω ουσιαστικών:
γεν. εν. |
δοτ. εν. |
γεν. πληθ. |
δοτ. πληθ. |
|
ὁ γραφεύς |
τοῦ γραφέως |
τῷ γραφεῖ |
τῶν γραφέων |
τοῖς γραφεῦσι |
ἡ δρᾶσις |
τῆς δράσεως |
τῇ δράσει |
τῶν δράσεων |
ταῖς δράσεσι |
τὸ πρᾶγμα |
τοῦ πράγματος |
τῷ πράγματι |
τῶν πραγμάτων |
τοῖς πράγμασι |
ὁ πατήρ |
τοῦ πατρός |
τῷ πατρί |
τῶν πατέρων |
τοῖς πατράσι |
ὁ ῥήτωρ |
τοῦ ῥήτορος |
τῷ ῥήτορι |
τῶν ῥητόρων |
τοῖς ῥήτορσι |
ὁ σωτήρ |
τοῦ σωτῆρος |
τῷ σωτῆρι |
τῶν σωτήρων |
τοῖς σωτῆρσι |
ἡ χελιδών |
τῆς χελιδόνος |
τῇ χελιδόνι |
τῶν χελιδόνων |
ταῖς χελιδόσι |
ὁ Ἕλλην |
τοῦ Ἕλληνος |
τῷ Ἕλληνι |
τῶν Ἑλλήνων |
τοῖς Ἕλλησι |
οἱ Τρῶες |
τοῦ Τρωός |
τῷ Τρωί |
τῶν Τρώων |
τοῖς Τρωσί |
- Να μεταφέρετε τα ρήματα στους τύπους που ζητούνται:
βλάπτω |
α΄ πληθ. οριστ. αορ. ε.φ. |
ἐβλάψαμεν |
παρέχω |
γ΄ εν. υποτ. ενεστ. ε.φ. |
παρέχῃ |
πράττω |
β΄ εν. ευκτ. ενεστ. ε.φ. |
πράττοις |
ἀκούω |
β΄ πληθ. προστ. ενεστ. μ.φ. |
ἀκούεσθε |
κομίζω |
γ΄ πληθ. οριστ. παρακ. μ.φ. |
κεκομισμένοι εἰσί |
- Να βρείτε τα απαρέμφατα των παρακάτω φράσεων και να τα αναγνωρίσετε συντακτικά:
- Δοκεῖ μοι διαφέρειν ἀνὴρ τῶν ἄλλων ζῲων.(αντικείμενο ρήματος, ειδικό απαρέμφατο)
- Ὁμολογεῖται τὴν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι. (υποκείμενο ρήματος, ειδικό απαρέμφατο)
- Ὅμηρος ἔφη ποιμένα λαῶν εἶναι τὸν ἀγαθὸν στρατηγόν. (αντικείμενο ρήματος, ειδικό απαρέμφατο)
- Συμβουλεύω ὑμῖν τὸν ἄνδρα τοῦτον ἐκποδὼν ποιεῖσθαι (= να απομακρύνετε). (άμεσο αντικείμενο ρήματος, τελικό απαρέμφατο)
- Να εντοπίσετε τις μετοχές των παρακάτω φράσεων και να τις αναγνωρίσετε συντακτικά:
- Σωκράτης φανερὸς ἦν θεραπεύων τοὺς θεοὺς μάλιστα τῶν ἄλλων ἀνθρώπων.(κατηγορηματική μετοχή που αναφέρεται στο υποκείμενο του ρήματος Σωκράτης και εξαρτάται από το φανερὸς ἦν)
- Οὐδενὸς ἀντιπάλου παρόντος ἐνόμισε καταπρᾶξαι ἄν (= ότι θα μπορούσε να καταφέρει) τι τῇ πόλει ἀγαθόν. (επιρρηματική αιτιολογική μετοχή με υποκείμενο το ἀντιπάλου, απόλυτη)
- Δίκαια λέγοντες πολλοὶ ἄδικα ποιοῦσιν. (επιρρηματική εναντιωματική μετοχή, συνημμένο στο υποκείμενο του ρήματος οὗτοι)
- Τῇ ἐπιούσῃ (επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο νυκτί) νυκτί (= την επόμενη νύχτα) ἔφθασαν παρελθόντες (= πρόλαβαν να ξεπεράσουν) τὴν τῶν Ἀθηναίων οἰκοδομίαν. (κατηγορηματική μετοχή που αναφέρεται στο υποκείμενο του ρήματος οὗτοι και εξαρτάται από το ἔφθασαν)
- Ἀθηναῖοι ἀπέπλευσαν εἰς Νάξον καὶ Κατάνην διαχειμάσοντες (= για να ξεχειμωνιάσουν). (επιρρηματική τελική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος Ἀθηναῖοι)
- Στις παρακάτω φράσεις να επισημάνετε και να χαρακτηρίσετε τους τρόπους σύνδεσης (παρατακτική, υποτακτική) όρων ή προτάσεων:
- Χρήμασιν οὐ μόνον δικαίως ἀλλὰ καὶ ἐλευθερίως ἐχρῆτο. (παρατακτική)
- Οἱ Ἀθηναῖοι ἐπυνθάνοντο ὅτι αἱ νῆες ἐν Κερκύρᾳ ἤδη εἰσὶ τῶν Πελοποννησίων. (υποτακτική)
- Φημὶ δεῖν ἐκείνους μὲν ἀπολέσθαι (= να θανατωθούν), ὅτι ᾐσέβησαν, (υποτακτική) ἐμὲ δὲ σῲζεσθαι,(παρατακτική) ὅτι μηδὲν ἡμάρτηκα (= δεν έχω διαπράξει καμία αδικία) (υποτακτική).
- Οὐδεὶς ἂν ὀνειδίσειε (= δε θα κορόιδευε) τυφλῷ, ἀλλὰ μᾶλλον ἐλεήσαι (= θα τον λυπόταν). (παρατακτική)
- Στις παρακάτω φράσεις να επισημάνετε και να χαρακτηρίσετε τους ομοιόπτωτους και ετερόπτωτους ονοματικούς προσδιορισμούς:
- Τούτῳ πολλοὶ τῶν νεωτέρων προσέχουσι τὸν νοῦν (= στρέφουν την προσοχή τους). (γενική διαιρετική στο πολλοί)
- Πᾶσιν (κατηγορηματικός προσδιορισμός στο ἀνθρώποις) ἀνθρώποις ὁ πᾶς (επιθετικός προσδιορισμός στο χρόνος) χρόνος οὐχ ἱκανός (= αρκετός) λόγον ἴσον παρασκευάσαι τοῖς τούτων ἔργοις. (δοτική αντικειμενική στο ἴσον)
- Τύραννος ἐναντίος ἐλευθερίᾳ καὶ νόμῳ(δοτικές αντικειμενικές στο ἐναντίος) ἐστίν.
- Οὗτος οὖν ὁ ταῦτα ποιήσας(επιθετικός προσδιορισμός στο οὗτος) θανάτῳ τῷ ἀλγίστῳ (επιθετικός προσδιορισμός στο θανάτῳ) (= με τον πιο επώδυνο) ἀπώλετο, λιμῷ(επεξήγηση).
- Ἀρίστανδρος, ἀνὴρ(παράθεση στο Ἀρίστανδρος) Τελμισσεύς (επιθετικός προσδιορισμός στο ἀνήρ), μάντις(παράθεση στο Ἀρίστανδρος), θαρρεῖν (= να έχει θάρρος) ἐκέλευσεν Ἀλέξανδρον.
- Ἐξέτασιν καὶ δοκιμασίαν ποιεῖται τοῦ Φεραίων (επιθετικός προσδιορισμός στο ἱππικοῦ) ἱππικοῦ.(γενική αντικειμενική στα Ἐξέτασιν καὶ δοκιμασίαν)
- Πολλῶν(επιθετικός προσδιορισμός στο χρημάτων) χρημάτων (γενική συγκριτική στο κρείττων) κρείττων (= ανώτερος) ὁ παρὰ τοῦ πλήθους(επιθετικός προσδιορισμός στο ἔπαινος) ἔπαινος.
- Ἡδίστῃ(κατηγορηματικός προσδιορισμός στο τῇ γλώττῃ) τῇ γλώττῃ ἀπεκρίνατο (= απάντησε με πολύ γλυκά λόγια).
- Στις παρακάτω φράσεις να επισημάνετε και να χαρακτηρίσετε τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς:
- Ἐκεῖνοι διὰ τοὺς ἐν Πειραιεῖ (εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο)κινδύνους(εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει ατία) ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων (εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός ποιητικού αιτίου) ζηλοῦνται.
- Ἐχώρουν (= βάδιζαν) ἐκ τῶν οἰκιῶν (εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός κίνησης αππό τόπο) πρὸς αὐτούς (εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός κατεύθυνσης σε πρόσωπο).
- Πολλοὶ Ἀθηναῖοι τῷ λιμῷ ἀπέθανον. (δοτική της αιτίας)
- Ταχέως τὸν ποταμὸν διέβαινον. (επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου)
- Τοῦ αὐτοῦ θέρους (γενική του χρόνου) οὐ πολλῷ ὕστερον ἀφίκοντο εἰς τὴν χώραν. (εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός τόπου)
- Μόναι αἱ Ἀμαζόνες ὡπλισμέναι ἦσαν σιδήρῳ.(δοτική του οργάνου)
- Νομίζω πᾶσαν φύσιν μαθήσει καὶ μελέτῃ(δοτική του μέσου) πρὸς ἀνδρείαν(εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού) αὔξεσθαι.
Ακολουθείστε μας και στο Tik Tok