Λυσίας, Ὑπέρ Μαντιθέου §§ 4-5 (Κριτήριο αξιολόγησης)

Λυσίας Ὑπέρ Μαντιθέου §§ 4-5 (Κριτήριο αξιολόγησης)

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

4. Ἡμᾶς γὰρ ὁ πατὴρ πρὸ τῆς ἐν Ἑλλησπόντῳ συμφορᾶς ὡς Σάτυρον τὸν ἐν τῷ Πόντῳ διαιτησομένους ἐξέπεμψε, καὶ οὔτε τῶν τειχῶν καθαιρουμένων <ἐπεδημοῦμεν> οὔτε μεθισταμένης τῆς πολιτείας, ἀλλ’ ἤλθομεν πρὶν τοὺς ἀπὸ Φυλῆς εἰς τὸν Πειραιᾶ κατελθεῖν πρότερον πένθ’ ἡμέραις.
5. καίτοι οὔτε ἡμᾶς εἰκὸς ἦν εἰς τοιοῦτον καιρὸν ἀφιγμένους ἐπιθυμεῖν μετέχειν τῶν ἀλλοτρίων κινδύνων, οὔτ’ ἐκεῖνοι φαίνονται τοιαύτην γνώμην ἔχοντες ὥστε καὶ τοῖς ἀποδημοῦσι καὶ τοῖς μηδὲν ἐξαμαρτάνουσι μεταδιδόναι τῆς πολιτείας, ἀλλὰ μᾶλλον ἠτίμαζον καὶ τοὺς συγκαταλύσαντας τὸν δῆμον.

1. Α. Να επιλέξετε την σωστή απάντηση που να αποδίδει το νόημα της λέξης/ φράσης:
2. διαιτησομένους

α. ο Μαντίθεος και ο αδελφός του

β. ο Μαντίθεος και ο πατέρας του

2. τῶν τειχῶν καθαιρουμένων

α. όταν χτίζονταν τα τείχη της Αθήνας

β. όταν γκρεμίζονταν τα τείχη της Αθήνας

3. τῆς πολιτείας

α. η δημοκρατία

β. το ολιγαρχικό πολίτευμα

4. εἰς τοιοῦτον καιρὸν

α. το καθεστώς των Τριάκοντα

β. ο Πελοποννησιακός πόλεμος

5. ἐκεῖνοι

α. οι Τριάκοντα

β. οι κατήγοροι

(Μονάδες 10)

2. Η επιχειρηματολογία του Μαντίθεου στηρίζεται στα γεγονότα που συνδέονται με τη ζωή του. Ποια είναι αυτά τα επιχειρήματα; Να τα αξιολογήσετε.

(Μονάδες 10)

 

3. α) Γιατί η συµµετοχή του Μαντιθέου στους κινδύνους που διέτρεχαν οι Τριάκοντα, θα ήταν πράξη άστοχη γι’ αυτόν, πέντε µέρες µάλιστα πριν από την πτώση τους; (Μονάδες 5) β)Τι υπαινίσσεται ο Μαντίθεος με τη φράση αλλά “μᾶλλον ἠτίμαζον και τοὺς συγκαταλύσαντας τὸν δῆμον”; (Μονάδες 5)
4. Κάντε την αντιστοίχιση:

Α ΣΤΗΛΗ	Β ΣΤΗΛΗ
1.     Προοίμιο	α)σύντομη έκθεση του θέματος
2.     Διήγησις	β)περιλαμβάνει την έκθεση των σχετικών με το θέμα γεγονότων
3.     Πίστις	γ)ενημερώνει για το θέμα και προσπαθεί να εξασφαλίσει την εύνοια
4.     Επίλογος	δ)συνήθως περιλαμβάνει ανακεφαλαίωση την βασικών θέσεων του λόγου
5.     Πρόθεσις	ε)περιλαμβάνει έντεχνες και άτεχνες αποδείξεις

Δ.2

Α ΣΤΗΛΗ	Β ΣΤΗΛΗ
1.     Ενθυμήματα	α.ο ρήτορας προσπαθεί να προκαλέσει συναισθήματα
2.     Παραδείγματα	β.αποφθέγματα για ζητήματα γενικού χαρακτήρα
3.     Γνώμες	γ.η εντύπωση που θα προξενησει ο ρήτορας στο ακροατήριο
4.     Ηθοποιία	δ.διακρίνονται σε ιστορικά και πλαστά
5. Παθοποιία	ε.βραχυλογικοί συλλογισμοί που καταλήγουν σε πιθανα συμπερασματα

 

(Μονάδες 10)

5. Να γράψετε δύο ομόρριζα (απλά ή σύνθετα)για την καθεμία από τις παρακάτω λέξεις:

ἐξέπεμψε

ἤλθομεν

φαίνονται

μεταδιδόναι

μεθισταμένης

(Μονάδες 10)

 

6. Σε ποια ιστορικά γεγονότα τα οποία περιγράφει ο Μαντίθεος αναφέρεται το παρακάτω κείμενο του Ξενοφώντα;

Οι Λακεδαιμόνιοι όμως δήλωσαν ότι αρνούνται να υποδουλώσουν πόλη ελληνική που τόσες υπηρεσίες είχε προσφέρει τον καιρό του μεγαλύτερου κινδύνου που είχε απειλήσει ποτέ την Ελλάδα· δέχτηκαν λοιπόν να γίνει ειρήνη με τον όρο ότι οι Αθηναίοι θα γκρεμίσουν τα Μακρά Τείχη και τα τείχη του Πειραιά, θα παραδώσουν όλα τους τα πλοία εκτός από δώδεκα, θα φέρουν πίσω τούς εξόριστους, θα ᾽χουν τους ίδιους εχθρούς και φίλους με τους Λακεδαιμονίους και θα εκστρατεύουν μαζί τους στη στεριά και στη θάλασσα, όπου τους οδηγούν αυτοί. (…) Την άλλη μέρα οι πρέσβεις ανέφεραν τους όρους που έβαζαν οι Λακεδαιμόνιοι για ειρήνη· στ᾽ όνομα ολωνών μίλησε ο Θηραμένης, λέγοντας ότι έπρεπε να εισακούσουν τους Λακεδαιμονίους και να γκρεμίσουν τα Τείχη. Μερικοί αντιμίλησαν, η μεγάλη πλειοψηφία όμως τον επιδοκίμασε κι αποφάσισαν να δεχτούν την ειρήνη. Μετά απ᾽ αυτά ο Λύσανδρος αγκυροβόλησε στον Πειραιά, οι εξόριστοι γύρισαν, και βάλθηκαν με πολλήν όρεξη να γκρεμίζουν τα Τείχη, στους ήχους αυλού που έπαιζαν κορίτσια — νομίζοντας ότι από κείνη τη μέρα ελευθερωνόταν η Ελλάδα.

(Ξενοφῶν, Ἑλληνικά, 2.2.20/22-23 )

 

Β. ΑΔΙΔΑΚΤΟ KEIMENO

Στα Ελληνικά του ο Ξενοφώντας συνεχίζει την αφήγηση των γεγονότων της τελευταίας περιόδου του Πελοποννησιακού πολέμου. Στο παρακάτω απόσπασμα ο ιστορικός αναφέρεται στη δράση του στρατηγού Κόνωνα και του σατράπη Φαρνάβαζου.

Καί ὁ μέν δή κατά γῆν πόλεμος οὕτως ἐπολεμεῖτο. Ἐν ᾧ δέ ταῦτα πάντα ἐπράττετο, τά κατά θάλατταν αὖ καί τάς πρός θαλάττῃ πόλεις γενόμενα διηγήσομαι καί τῶν πράξεων τάς μέν ἀξιομνημονεύτους γράψω, τάς δέ μή ἀξίας λόγου παρήσω. Πρῶτον μέν τοίνυν Φαρνάβαζος καί Κόνων, ἐπεί ἐνίκησαν τούς Λακεδαιμονίους τῇ ναυμαχίᾳ, περιπλέοντες καὶ τὰς νήσους καὶ πρὸς τὰς ἐπιθαλαττιδίας πόλεις τούς τε Λακωνικούς ἁρμοστὰς ἐξήλαυνον καὶ παρεμυθοῦντο τὰς πόλεις, ὡς οὔτε ἀκροπόλεις ἐντειχίσοιεν ἐάσοιέν τε αὐτόνομους. Οἱ δ’ ἀκούοντες ταῦτα ἥδοντό τε καὶ ἐπῄνουν καὶ ξένια προθύμως ἔπεμπον τῷ Φαρναβάζῳ. Καὶ γὰρ ὁ Κόνων τὸν Φαρνάβαζον ἐδίδασκεν, ὡς οὕτω μὲν ποιοῦντι πᾶσαι αὐτῷ αἱ πόλεις φίλιαι ἔσοιντο, εἰ δὲ δουλοῦσθαι βουλόμενος φανερός ἔσοιτο, ἔλεγεν, ὡς μία ἑκάστη πολλά πράγματα ἱκανή εἴη παρέχειν καί κίνδυνος εἴη, μή καί οἱ Ἕλληνες, εἰ ταῦτα αἴσθοιντο, συσταῖεν. ταῦτα μὲν οὖν ἐπείθετο ὁ Φαρνάβαζος. ἀποβὰς δ᾽ εἰς Ἔφεσον τῷ μὲν Κόνωνι δοὺς τετταράκοντα τριήρεις εἰς Σηστὸν εἶπεν ἀπαντᾶν, αὐτὸς δὲ πεζῇ παρῄει ἐπὶ τὴν αὑτοῦ ἀρχήν. καὶ γὰρ ὁ Δερκυλίδας, ὅσπερ καὶ πάλαι πολέμιος ἦν αὐτῷ, ἔτυχεν ἐν Ἀβύδῳ ὤν, ὅτε ἡ ναυμαχία ἐγένετο, καὶ οὐχ ὥσπερ οἱ ἄλλοι ἁρμοσταὶ ἐξέλιπεν, ἀλλὰ κατέσχε τὴν Ἄβυδον καὶ διέσῳζε φίλην τοῖς Λακεδαιμονίοις.

Ξενοφῶντος Ἑλληνικά (4.8. 1-3)

Ι. Λεξιλόγιο

• πόλεμος πολεμεῖται= πόλεμος διεξάγεται
• παρίημι = αφήνω κατά μέρος, παραλείπω
• ἐπιθαλαττίδιος, ον= ο παραθαλάσσιος
• παραμυθοῦμαι = λέγω παραμυθητικούς, παρηγορητικούς λόγους, προτρέπω, συμβουλεύω, πραΰνω
• ξένια= τα φιλικά δώρα (από φιλοξενία)
• πράγματα παρέχω= παρέχω, προξενώ ενοχλήσεις.
• συνίσταμαι= συνασπίζομαι
• ἐντειχίζω= οχυρώνω

 

ΙΙ. Παρατηρήσεις

Β1. Καί ὁ μέν δή κατά γῆν… ἐάσοιέν τε αὐτόνομους. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το παραπάνω απόσπασμα.

Μονάδες 10

Β2. Ποιες συμβουλές έδωσε ο Κόνωνας στον Φαρνάβαζο;

Μονάδες 10

 

Β3. α) πόλεμος, θαλάττῃ, ἀκροπόλεις, κίνδυνος, ἀρχήν, ἁρμοσταὶ, τὰς νήσους, τῇ ναυμαχίᾳ. Να εντοπίσετε τα ουσιαστικά της πρώτης κλίσης και να γράψετε την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό.

(μονάδες 4)

Β3. β) ταῦτα μὲν οὖν ἐπείθετο … τοῖς Λακεδαιμονίοις. Να εντοπίσετε τρεις αντωνυμίες από το παραπάνω απόσπασμα και να τις αναγνωρίσετε (πτώση, αριθμό, γένος, είδος)

(μονάδες 3)

Β3. γ) Καί ὁ μέν δή κατά γῆν… αὐτόνομους. Να εντοπίσετε τρία ρήματα από το παραπάνω απόσπασμα σε παρελθοντικούς χρόνους (παρατατικός, αόριστος, υπερσυντέλικος) και να γράψετε τον ίδιο τύπο στον ενεστώτα.

(μονάδες 3)

Μονάδες 10

 

Β4. α) ταῦτα, πάντα, τούς Λακωνικούς, τὸν Φαρνάβαζον, φανερός, αὐτῷ. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου και να γράψετε τους όρους που προσδιορίζουν.

(μονάδες 6)

 

 

 

β) Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις που ακολουθούν (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτική θέση)

• ἐπεί ἐνίκησαν τούς Λακεδαιμονίους τῇ ναυμαχίᾳ
• ὡς οὕτω μὲν ποιοῦντι πᾶσαι αὐτῷ αἱ πόλεις φίλιαι ἔσοιντο

(μονάδες 4)

Μονάδες 10

Κατεβάστε το κριτήριο αξιολόγησης